پرسه در خیابان – ۴۴

فضای شخصی به عنوان عرصه یا حباب محافظِ کوچک اما نامرئی که فرد در اطراف خود حفظ می‌کند، تلقی می‌شود. فضای شخصی، فضایی انتزاعی در اطراف فرد است، زیرا مرئی و واقعی نیست. در عین حال، فضای شخصی، فضای عینی نیز هست به این معنا که فرد و دیگرانی که در نزدیکی او حضور دارند، بر سر رعایت حد و حدود این فضا به توافق رسیده‌اند. اگرچه بر سر روش و چگونگی رعایت  کردن و ابعاد این فضای شخصی با یکدیگر اتفاق نظر نداشته نباشند. رعایت این فضا اینگونه است که فرد از آن محافظت می‌کند و دیگران از ورود به آن اجتناب می‌ورزند. زمانی که فضای شخصیِ فردی بیش‌از حد بزرگ و یا خیلی کوچک می‌شود (یعنی مجبور باشیم با شخصی دیگر با فاصله “نامناسب” ارتباط برقرار کنیم”) تاثیر منفی بر افراد و ارتباطات دوسویه دارد. مانند: عبور افراد در نزدیک‌ترین حالت از یکدیگر که رفتارهای انطباقی مانند فاصله گرفتن، برقراری تماس چشمی یا تغییر حالت و جهت‌ قرارگیری بدن به همراه داشته باشد. هنگامی که فضای شخصی افراد توسط غریبه‌ای بطور ناخواسته یا به طور غیر منتظره مورد تعرض قرار می‌گیرد، فرد واکنش منفی یا دفعی نشان می‌دهد.
در ایران بخاطر فرهنگ رایج در میان عامه مردم، غالبا فضاهای شخصی در عمومی بزرگتر هستند، به همین دلیل مردم در مکان‌های عمومی مثل بازارها و اماکن شلوغ بیشتر با یک غریبه که بیش از حد به آن‌ها نزدیک شده به اصطلاح رایج “چشم تو چشم” یا “چشم در چشم” می‌شوند.

عکس: نسیم منصوری