آیا مناظره‌های تلویزیونی انتخاب آگاهانه مردم را تسهیل می‌کند؟
ایسنا/خراسان رضوی مرحله کشوری نهمین دوره مسابقات مناظره دانشجویی با مناظره دو گروه موافق و مخالف بر سر موضوع «برگزاری مناظره‌های تلویزیونی میان نامزدهای انتخابات، انتخاب آگاهانه مردم را تسهیل می‌کند»، برگزار شد.
مرحله کشوری نهمین دوره مسابقات مناظره دانشجویی به همت سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی با مناظره دو گروه مدافعان فرهنگ از استان قزوین (به عنوان گروه موافق) و گروه حقوقی از استان خراسان رضوی (به عنوان گروه مخالف) با موضوع «برگزاری مناظره‌های تلویزیونی میان نامزدهای انتخابات، انتخاب آگاهانه مردم را تسهیل می‌کند» برگزار شد.
ابوالفضل سلیمانی به عنوان اولین عضو از گروه موافق، مناظره را با تعریف مفاهیم موضوع مناظره آغاز کرد و گفت: مناظره به معنی بحث کردن است. مناظره در اسلام و سایر ادیان آسمانی وسیله‌ای کارآمد در ابطال شبهات است و سقراط در سال ۴۳۹ قبل از میلاد از مناظره استفاده کرده، در اشعار سعدی و پروین و… نیز به مناظره اشاره شده است.
وی سخنان خود را با تعریف مفاهیم آگاهی، تسهیل، نامزدهای انتخابات و… ادامه داد و گفت: مناظره باعث شفاف‌سازی اقدامات می‌شود. مناظره باید شفاف و نمادی از جدال احسن باشد و نامزدها به نقد و بررسی منصفانه بپردازند. اخلاق باید سرلوحه باشد و طرفین فرهنگ مناظره به شکل صحیح را بلد باشند؛ بحث نظارت بر مناظره نیز مهم است. در مناظره‌های تلویزیونی صورت گرفته بیننده مناظره ۵۰ میلیون نفر در ایران و ۱۵۰ میلیون نفر در خارج از کشور بودند. همچنین انتخابات تجلی مردم‌سالاری است و تلویزیون نیز در افکار عمومی تأثیر به‌سزایی دارد و باعث روشن شدن افکار عمومی می‌شود.
سلیمانی در ادامه به سخنان مقام معظم رهبری در خصوص مناظره‌های تلویزیونی اشاره و تصریح کرد: مناظره باعث جلوگیری از اصراف در تبلیغات می‌شود و زمان و فرصت مناسب برای معرفی نامزدها به ویژه نامزدهای گمنام را فراهم می‌کند، باعث شفاف شدن مواضع و آزادی بیان و افزایش قدرت انتخاب می‌شود. بیان نظرات کارشناسان داخلی و خارجی در خصوص استفاده از رسانه در مناظره‌ها بخش دیگر سخنان این عضو گروه مدافعان فرهنگ بود و وی سخنان خود را در این بخش اینگونه پایان داد که در گذاره (موضوع مناظره) مطرح نشده است که مهمترین عامل در انتخاب آگاهانه مناظره تلویزیونی است بلکه اینگونه بیان شده است که این نوع مناظره انتخاب آگاهانه را تسهیل می‌کند.
حسین میرانصاری عضو گروه حقوقی به عنوان گروه مخالف نیز در بخش اول سخنان خود گفت: فقها می‌گویند ابتدا تعیین محل نزاع کنیم؛ ما از پیشینه و مفاهیم مناظره عبور می‌کنیم چراکه نکته بحث (اختلاف) نیست. موضوع مناظره می‌گوید مناظره تلویزیونی برگزاری انتخاب آگاهانه را تسهیل می‌کند. وقتی گفته می‌شود مناظره انتخاب را تسهیل می‌کند این مسئله محل نزاع نیست چون زمینه انتخاب را فراهم می‌کند اما در اینجا قید مهمی وجود دارد که قید «آگاهانه» است. آیا مناظرات در زمان فعلی انتخاب آگاهانه را تسهیل می‌کند؟ محل و موضع بحث اینجاست. ما معتقدیم انتخاب آگاهانه با سیستم مناظرات فعلی محقق نمی‌شود.
وی ادامه داد: اما چرا ما معتقد هستیم مناظره تلویزیونی انتخاب آگاهانه را تسهیل نمی‌کند؟ چون در مناظرات اخیر بیشتر از اینکه آگاهی بخشی محصول مناظرات باشد، مطرح شدن اصطلاحات و سخنانی احساسی را شاهد بودیم. «بگم بگم»، «دیوار کشیدن» و… اصطلاحاتی بود که ترس ایجاد می‌کند و موجب انتخاب احساسی می‌شود و وقتی احساس غلبه کند انتخاب معطوف به احساس می‌شود نه منطق. در مناظرات صورت گرفته اگر اشخاص به شخص (الف) رأی دادند به معنای این نبود که انتخاب آگاهانه آن‌ها شخص الف بود بلکه به این دلیل بود که از شخص (ب) ترسیدند و وقتی ترسیدند انتخاب آگاهانه نبود.
میرانصاری اضافه کرد: در مناظرات صورت گرفته برنامه‌ها بیان نشده و زبان اهانت بوده که اصلاً به شناخت کمک نمی‌کند، ضمانت اجرایی کیفری هم برای مواجهه با توهین‌ها نیز وجود ندارد. از سوی دیگر وعده وعیدهایی داده شده اما آیا هیأتی وجود دارد که بعد از رأی آوردن عملکرد فرد برنده انتخابات را بررسی کند؟ از سوی دیگر مخاطبان قشر عام مردم هستند نه کارشناسان و متخصصان؛ آیا مردم توان تشخیص حقایق را دارند؛ مثلاً اینکه برنامه‌های سیاسی ارائه شده آیا به انزوای سیاسی ایران منجر می‌شود یا خیر. سیستم فعلی در مناظرات معیوب است و نمی‌تواند راه گشا باشد و اگر اصلاح شود می‌تواند به عنوان یک عامل در آگاه‌سازی مردم کمک کند.
هر گفت‌وگویی مناظره نیست؛ مشاجره است
محمد نوری از گروه موافق نیز گفت: نکته مهم این است که هر گفت‌وگویی را نمی‌توان مناظره در نظر گرفت. مشاجره، مجادله و مناقشه، مناظره نیستند؛ در مناظره باید فرد با علم و منطق برنامه‌های خود را بیان کند تا مردم با آگاهی آن را انتخاب کنند. آنچه رخ داد مناقشه بود نه مناظره چون در مناظره ابتدا نواقص موجود مطرح و برنامه مدون برای اصلاح بیان می‌شود که اگر غیر از این باشد آنچه رخ داده مناظره نیست؛ همچنان که دروغ، تهمت و توهین و… مناظره نیستند.
وی افزود: اگر شخصی خواست از احساس مردم سوء استفاده کند، راهکار جلوگیری از آن، پاک کردن صورت مسئله یعنی عدم برگزاری مناظره تلویزیونی نیست بلکه با آموزش می‌توان این مناظرات را بهتر برگزار کرد به نحوی که انتخاب آگاهانه مردم را تسهیل کند. گروه مخالف چون به تعاریف ما توجه نکردند دچار سوء برداشت شدند؛ ما در سخنانمان گفتیم مناظره تلویزیونی انتخاب آگاهانه را تسهیل می‌کند نگفتیم که تسهیل کرده است.
مناظره در حال حاضر انتخاب آگاهانه را تسهیل نمی‌کند
مطهر جنتی از گروه مخالف نیز گفت: ما با موضوع، مخالف صد درصد نیستیم بلکه با قید آگاهانه بودن مخالف هستیم. اینکه گذاره تأکید دارد مناظره انتخاب آگاهانه را تسهیل می‌کند به این معنی است که در حال حاضر تسهیل کرده است. فعلی که شما بر آن تأکید می‌کنید حال را نشان می‌دهد. حقیقت این است که مناظره باید انتخاب آگاهانه را تسهیل کند اما در حال حاضر تسهیل نمی‌کند.
وی تصریح کرد: تلویزیون باعث تأثیر می‌شود و یکی از در دسترس‌ترین وسایل است و ما منکر این امر نیستیم اما محل بحث آنجاست که آیا انتخاب آگاهانه را در حال حاضر تسهیل می‌کند؟ اگر تسهیل کننده است و انتخاب آگاهانه بوده، پس این حجم از نارضایتی پس از دیدن عملکرد رئیس جمهور منتخب برای چیست؟ به نظر ما یا انتخاب آگاهانه نبوده یا آگاهی القا شده به مردم کاذب بوده است.
ابوالفضل سلیمانی در دومین فرصت صحبت کردن خود به عنوان گروه موافق، گفت: تأثیر مناظره پس از مناظره شروع می‌شود و بعد از مناظره نشر و باز نشر مطالب صورت می‌گیرد، پس خود نقش مناظره مشکلی ندارد و اگر آموزش‌های لازم صورت گیرد، مناظره خوبی برگزار خواهد شد.
وی به محتوای پژوهش صورت گرفته در خصوص تأثیر مناظره‌ها نیز اشاره کرد و گفت: این پژوهش نشان می‌دهد تأثیرگذارترین روش برای پاسخگویان، مناظره تلویزیونی بوده است. اینکه بعد از انتخابات نارضایتی رخ داده به این دلیل است که مردم در هنگام انتخابات به برنامه‌ها رأی داده‌اند و پس از انتخابات تحریم و مسائل داخلی رخ داده که باعث نارضایتی شده است؛ این دو مسئله با هم تفاوت دارد.
سلیمانی در واکنش به مباحث طرف مقابل که گفتند مشکل مناظرات با فرهنگ‌سازی رفع می‌شود و هیچ ناظری بر مناظره‌ها وجود ندارد، گفت: ما قانون شورای نظارت بر صدا و سیما را داریم که نظارت می‌کنند. اگر موضوع و مشکلی وجود داشته باشد به خاطر نفس مناظرات نیست بلکه به دلیل عدم اجرای صحیح و نبود آموزش و فرهنگ‌سازی مناسب بوده است. اگر مناظره‌ای به شیوه درست در چارچوب صحیح انجام شود، مطمئناً روند انتخاب آگاهانه را تسهیل می‌کند مگر اینکه به روش درست انجام نشود.
حسین میرانصاری، عضو گروه مخالف گفت: شما گفتید مشاجره مناظره نیست، ما هم نگفیتم که هست. ضمانت اجرایی برای رصد قول کاندیدها وجود ندارد، وقتی وجود ندارد چگونه می‌توان روش مناظره را اصلاح کرد؟ اگر کسی توان صحبت نداشته باشد اخلاق را کنار می‌گذارد. مناظره در شیوه صحیح می‌تواند تأثیر بگذارد اما اکنون که خلأ قانونی وجود دارد عملاً امکان تأثیرگذاری صحیح را ندارد.
وی از گروه مدافعان فرهنگ خواست به این سؤال پاسخ دهند که آیا مناظرات در این شکل باعث انتخاب‌های آگاهانه می‌شود؟ و در سال‌های اخیر در عمل چه قدر توانسته راهگشا باشد؟ به ویژه اینکه اقتصاددانان می‌گویند فردی که چهار سال رئیس جمهور بوده و می‌خواهد برای دور بعد کاندیدا شود به ارائه آمار می‌پردازد اما این آمارها واقعی نیست و مردم قدرت تشخیص آن را ندارند.
محمد نوری از گروه موافق در جمع‌بندی سخنان ارائه شده، گفت: این سوال مطرح شد که آیا مناظره می‌تواند انتخاب آگاهانه را تسهیل کند که پاسخ ما این است: بله؛ اگر مجری‌ها واقف باشند حتماً این اتفاق می‌افتد. ما با تهدیدهای عامه‌پسند نمی‌توانیم مناظره را زیر سؤال ببریم، ما نتوانستیم شیوه صحیح مناظره را ایفا کنیم. اگر طرفین به هم توهین کنند، مناظره صورت نمی‌گیرد و دلیل بر بد بودن مناظره نیست. از سوی دیگر ۸۱,۹ درصد مردم ایران به تلویزیون دسترسی دارند و به آن نگاه می‌کنند و اگر مناظره به شکل صحیح برگزار شود، می‌تواند انتخاب صحیحی را رقم بزند.
وی افزود: گروه مقابل به کلید واژه‌ها توجه نکردند که باید مطرح می‌کردند. ما برای انتخاب هر موضوع و فردی یکسری ابزار داریم که می‌توانیم خوب یا بد از آن‌ها استفاده کنیم که این ابزارها انتخاب را تسهیل می‌کنند؛ انجام مناظره هم می‌تواند انتخاب آگاهانه را تسهیل کند. پیشنهاد ما این است که مناظره مطابق خواسته‌های مردم باشد و آموزش مناظره در آموزش و پرورش و وزارت علوم به شکل تعریف شده، صورت گیرد. وقتی مردم مناظره حقیقی را بیاموزند، اگر کسی در مناظرات توهین کرد، دیگر مردم به آن فرد رأی نمی‌دهند و دیگر با آمارهای غلط گمراه نمی‌شوند. استفاده از مجریان تراز اول و دانا که جلوی خارج شدن از موضوعات و بزرگ‌نمایی را بگیرد و از سؤالات مشخص استفاده کند، می‌تواند به بهتر شدن مناظرات کمک کند.
جنتی از گروه مخالف در جمع‌بندی نظرات گروه خود، گفت: شما هم حرف ما را می‌زنید، شما هم می‌گویید مناظره می‌تواند تسهیل کننده باشد و رسانه‌ای مثل تلویزیون باید تسهیل کننده باشد چون در دسترس عام است اما مسئله این است که در واقعیت و در حال حاضر آیا تسهیل کننده بوده است؟ آیا مردم با آگاهی تصمیم می‌گیرند یا به خاطر برانگیخته شدن احساساتشان است؟ آیا آگاهی ایجاد شده کاذب است؟
وی به عنوان راهکار گفت: تأکید ما تعیین ضمانت اجرای کیفری در برابر حرف‌ها و وعده‌هایی است که مطرح می‌شود چراکه همه می‌توانند حرف‌های قشنگ بزنند. همچنین الزامی بودن تعریف یک برنامه در تمام حوزه‌ها و تعیین اهداف در دوره‌های چهار ساله با نظارت یک هیأت نظارت متخصص از کارشناسان این امر که وعده‌های داده شده چه قدر امکان پذیر و عملی است، از پیشنهادات ماست.
به گزارش روابط عمومی سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی، در این مناظره که به صورت آنلاین برگزار شد، علی‌اصغر محکی، علی مرشدی‌زاد و تهمینه شاوردی به عنوان هیأت داوران ناظر بر اجرای مناظره بودند.
انتهای پیام
منبع:ایسنا