آیا هوای مشهد آلوده‌تر از تهران است؟
در جدیدترین آمار مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم کشور هوای مشهد آلوده‌تر از تهران اعلام شده است. رئیس این مرکز عنوان کرده است که «آلاینده معیار که همان ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون است، در اصفهان با عدد ۹۳ بالاترین میزان را دارد. بعد از اصفهان به ترتیب کرج، مشهد، اراک، اهواز و تهران قرار دارند و این شاخص در تهران ۷۴ است»، اما رئیس اداره ایمنی شهرداری مشهد می‌گوید مشخص نیست این گفته‌ها بر چه اساسی بیان می‌شود.
محمد پذیرا، رئیس اداره محیط زیست، سلامت و ایمنی شهرداری مشهد، در گفت‌وگو با ایسنا در این خصوص اظهار کرد: اطلاعی ندارم که این صحبت بر اساس چه اعداد و ارقامی انجام شده است. با قاطعیت می‌توانیم بگوییم که مشهد دقیق‌ترین سنجش کیفیت هوا را در سطح کشور دارد و مشهد بر اساس میانگین شاخص کیفیت هوا از تهران خیلی پایین‌تر است. باید بدانیم این گفته‌ها بر چه اساسی عنوان شده؛ چراکه به عنوان مثال مشهد در شاخصی به نام اُزن، آلایندگی زیادی ندارد و ازن آلاینده اصلی ما نیست ولی در تهران چندین روز از سال، ازن به عنوان آلاینده اصلی مطرح است. اگر ۸۰ درصد از آلودگی هوا مربوط به ذرات معلق باشد، ۲۰ درصد دیگر هم به ازن تعلق دارد. این که ناگهان گفته شود مشهد آلوده‌تر از تهران است، صحیح نیست. باید مطالبه شود که آمار این آلودگی بر اساس چه شاخص‌هایی مطرح شده است.
وی با تاکید بر اینکه مبنای اطلاعات صحیح در تصمیم‌گیری‌ها اهمیت فراوانی دارد، افزود: دقیق و صحیح بودن آمار و اطلاعات در حوزه آلاینده‌های هوا شهر برای ما بسیار مهم است؛ چراکه با نادرست بودن اطلاعات، طرح تفصیلی و طرح ترافیک شهر هم دچار مشکل می‌شود. اطلاعات ما در زمینه پایش هوای شهر به‌روز و دقیق است و بیش از ۸۵ درصد اطلاعات معتبر در تصمیم‌گیری‌هایمان داریم.
رئیس اداره محیط زیست، سلامت و ایمنی شهرداری مشهد درباره منابع آلاینده شهر مشهد و تشدید آلودگی هوا در این شهر گفت: براساس سیاهه انتشار آلودگی هوا که در سال ۱۳۹۶ تهیه شده، موتورسیکلت‌ها ۵.۱ درصد، خودروهای شخصی ۳۳.۱ درصد، کامیون‌ها ۱۳.۱ درصد، اتوبوس‌های شهری ۱.۳ درصد، اتوبوس‌های سرویس ۱.۸ درصد، مینی‌بوس‌ها ۱.۹ درصد، وانت‌ها ۶.۶ درصد، تاکسی‌ها ۱.۲ درصد، نیروگاه‌ها ۱۹ درصد، صنایع ۶ درصد، تجاری و خانگی ۳.۱ درصد، پایانه‌های زمینی، ریلی و هوایی ۲.۷ درصد و جایگاه‌های بنزین ۵.۲ درصد از کل این سیاهه در آلودگی شهر سهم دارد.
افزایش تردد ترانزیتی در مشهد باعث افزایش ذرات آلوده کمتر از ۲.۵ میکرون شده است
پذیرا با بیان اینکه اما دو عامل باعث شدیدتر شدن آلودگی هوا در مشهد شده، اظهار کرد: شهر اخیرا در مسیر جریان‌های ترانزیتی بیشتری قرار گرفته و خودروهای سنگین مسیر ترکمنستان، هرات و… از مشهد می‌گذرند و این مساله باعث افزایش ذرات آلوده کمتر از ۲.۵ میکرون شده است.
تصمیمات کشورهای مجاور علت افزایش ریزگردهاست
وی عنوان کرد: همچنین اگر ما در حوزه جغرافیایی خود تمام کارها را به نحو عالی انجام دهیم اما به آن سوی مرزها توجهی نداشته باشیم، مشکل ایجاد می‌شود چون نمی‌توان همه موارد را داخل شهر دید. برخی از امور از طریق وزارت امور خارجه باید دنبال شود. در سال‌های گذشته تنها یک الی ۲ روز هوای مشهد شدیدا آلوده بود و شاخص آلودگی خیلی بالا می‌رفت اما امروز به دلیل تغییرات زیست محیطی که در کشورهای همجوار و هم‌مرز ایجاد شده، ریزگردها موجب آلودگی‌های شدید در مشهد می‌شوند؛ مثلا برخی از کشورهای همسایه تصمیم گرفته‌اند تعدادی از زمینهای خود را خشک کرده و به کاربری دیگری تغییر دهند اما پروژه‌هایشان را نیمه‌کاره رها کرده‌اند.
رئیس اداره محیط زیست، سلامت و ایمنی شهرداری مشهد ادامه داد: ریزگردهایی که از طریق ترکمنستان، هرات و… وارد مشهد می‌شود. جریانات ریزگرد مقیاس‌های بسیار کلانی دارند و گاهی براساس میزان توده هوا تا ۵۰۰ کیلومتر را هم تحت تاثیر قرار می‌دهند.
خودروهای فرسوده به جای اسقاط به فعالیت درون‌شهری می‌پردازند
پذیرا تردد خودروهای سنگین فرسوده‌ای که امکان عبور و مرور در جاده را ندارند و به ترددهای داخل شهری روی می‌آورند را از دیگر شاخص‌های آلوده کننده شهر برشمرد و خاطرنشان کرد: خودروهایی مانند اتوبوس و کامیون‌های فرسوده که با سنی خاص دیگر در راهداری نمی‌توانند تردد کنند، وارد چرخه حمل‌ونقل درون‌شهری می‌شوند و زمانی که مجوز تردد در خارج از شهر را دریافت نمی‌کنند، به جای اسقاط کردن، به عنوان سرویس کارخانه‌ها، ادارات و… فعالیت می‌کنند.
وی تاکید کرد: حدود ۵۵۰۰ مینی‌بوس داخل شهر مشهد فعال است که بیش از ۹۰ درصد این وسایل نقلیه از نظر سنی فرسوده است. معمولا هم ابتداء صبح و انتهای شب در شهر تردد می‌کنند که زیاد هم دیده نمی‌شوند و هیچ متولی هم تاکنون کاری در این خصوص انجام نداده است. اخیرا با تصمیماتی که اتخاذ شده قانون فرسودگی هم به معاینه فنی تغییر یافته و به این معناست که ما خودروی فرسوده نداریم و صرفا باید از نظر دریافت معاینه فنی بررسی شوند. این تصمیم‌گیری‌ها در بلندمدت سوءاثرش را بر محیط زیست نشان می‌دهد و مسائل محیط زیستی به این دولت و آن دولت نیست و باید مساله همه دولت‌ها باشد.
رئیس اداره محیط زیست، سلامت و ایمنی شهرداری مشهد درباره بارگزاری اطلاعات آلایندگی مشهد در سامانه‌های جهانی اظهار کرد: یکی از شاخصه‌های مهم برای مسافرت رفتن وضعیت هواشناسی شهرهاست و کشورهای پیشرفته اطلاعات‌شان را در این سامانه‌ها بارگزاری می‌کنند. مشهد شهری زائرپذیر است. همچنین علاوه بر این مساله یکی از مقاصد اصلی گردشگری سلامت است. بیش از یک سال است که مشهد این اطلاعات را بارگزاری می‌کند و اخیرا تهران هم این کار را انجام می‌دهد.
رایگان بودن معاینه فنی برای تاکسی‌ها
پذیرا با اشاره به تردد خودروهای بسیار قدیمی در سطح شهر بیان کرد: برخی از سرویس‌های ادارات یا خودروهایی که در شهر تردد می‌کند، نوستالژی است؛ ۴۰ الی ۵۰ سال پیش هم این وسیله نقلیه در شهر فعال بود و هنوز هم در شهر تردد می‌کند. سعی کرده‌ایم داخل مجموعه شهرداری مشهد تا حد امکان انتشار آلاینده‌ها را کاهش دهیم؛ به عنوان مثال نوسازی ناوگان یکی از موضوعات جدی است که در خدمات شهری مورد توجه قرار گرفته و شهروندان خودروهای حمل زباله فرسوده‌ای در شهر نمی‌بینند. در حوزه تاکسیرانی هم معاینه فنی برای تاکسی‌ها رایگان شده است.
وی متذکر شد: هر سال افراد زیادی به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و در جراید گفته می‌شود که در تهران هر سال ۴۰۰۰ الی ۵۰۰۰ به صورت مستقیم و غیرمستقیم به دلیل هوای آلوده فوت می‌شوند. آلودگی هوا تمام افراد شهر را در بر می‌گیرد و ارگان‌های مختلف درخصوص آلودگی هوا باید اقدامات مناسبی را انجام دهند.
رئیس اداره محیط زیست، سلامت و ایمنی شهرداری مشهد درباره تجهیز، نگهداری و ارتقاء وسایل پایش کیفیت هوا با وجود تحریم‌ها تصریح کرد: تحریم برای دیروز و امروز نیست و چندین سال است که این اتفاقات ناجوانمردانه رخ می‌دهد. در این مدت تلاش کردیم به جای تعویض وسایل آن را تعمیر کنیم. کار خوبی انجام شده و با آموزش نیروهای خود در این زمینه توانستیم تخصص‌هایی را در مجموعه خود ایجاد کنیم و از این طریق آسیب‌پذیری خود از تحریم را کاهش دهیم.
با افزایش آلودگی هوا مراجعان مراکز درمانی افزایش می‌یابد
هانیه احمدی، کارشناس بهداشت هوای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفت‌وگو با ایسنا درباره تاثیر آلودگی هوا بر سلامت افراد جامعه اظهار کرد: در حوزه تاثیرات و پایش آلودگی هوای شهر برخی اطلاعات از اداره محیط زیست و شهرداری مشهد و اطلاعاتی دیگر نیز از اورژانس و سازمان فوریت‌های پزشکی دریافت می‌شود.
وی ادامه داد: براساس این آمار دریافتیم که هر زمان فصل سرد فرا می‌رسد و آلودگی هوا تشدید می‌شود، مراجعان مراکز درمانی افزایش می‌یابد. نمی‌توان مشخص کرد که یک فرد که دچار بیماری تنفسی و ریوی شده ۱۰۰ درصد به دلیل آلودگی هوا به این بیماری مبتلا شده اما براساس آمار می‌توانیم بگوییم که همزمان با افزایش آلودگی هوا مراجعه افراد به ویژه گروه‌های حساس مانند کودکان، سالمندان، مادران باردار و… به مراکز درمانی بیشتر می‌شود.
احمدی با اشاره به افزایش کمی خودروهای شهر عنوان کرد: هر چه سوخت مصرفی خودروها به استانداردها نزدیکتر باشد، آلودگی کمتر خواهد بود و خوشبختانه از حدود سال ۱۳۸۶ به بعد سرب از بنزین‌ها حذف شد اما تعداد خودروها هر روز بیشتر شده است. به بیان دیگر سوخت مصرفی خودروها به استانداردها نزدیکتر شد اما افزایش تعداد آن‌ها آلاینده‌ها را افزایش داد.
آلودگی هوا فاکتوری اساسی در سلامت افراد است
علی اصغر حسنی، مدیر سلامت محیط و کار معاونت دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز به ایسنا گفت: آلودگی هوا فاکتوری اساسی در سلامت مردم جامعه است. اثرات آلودگی هوا در بیماران زمینهای، مادران باردار و… خیلی شدیدتر هم می‌تواند باشد و در فصول سرد سال که وارونگی هوا اتفاق می‌افتد، باید مراقبت‌های بیشتر انجام شود.
وی افزود: مولفه‌های شهرسازی، پوشش گیاهی و… همگی در شاخص آلودگی هوا موثر است و کاهش آلودگی هوا نیاز به زیرساخت‌هایی دارد که باید توسط تمام دستگاه‌ها دنبال شود. چنانچه اقدامات مربوط به هر ارگان طبق یک برنامه اصولی پیش رود، می‌توانیم آلودگی هوای کمتری داشته باشیم.
حسنی با اشاره به تاثیر آلودگی هوا بر سلامت مردم گفت: آلودگی هوا می‌تواند تاثیر زیادی روی مرگ و میر و سلامت افراد داشته باشد و عدم توجه به آلاینده‌های زیست محیطی و بی‌توجهی به آلودگی هوا باعث ابتلاء مردم به بیماری‌های گوناگون شده که بیشترین بار آن هم به مراکز درمانی وارد می‌شود.
منبع: ايسنا