آیا واریانتی کاملا واکسن‌گریز پیدا می‌شود؟
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با اشاره به گردش همزمان واریانت‌ها و خطر ایجاد نوترکیب ویروس‌ها، گفت: ایجاد نوترکیب در ویروس‌ها به صورت تصادفی رخ می‌دهد و اصلا قابل پیش‌بینی نیست و زمانی که واریانت‌های مختلفی در جهان شیوع پیدا می‌کنند احتمال تولید نوترکیب وجود دارد.
دکتر آذرخش آذران در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص وقوع واریانت‌های متفاوت، اظهار کرد: با گذشت زمان، ژنوم همه ویروس‌ها از جمله کووید – ۱۹ دچار تغییراتی می‌شود که به این تغییرات، جهش یا موتاسیون گفته می‌شود؛ به گونه‌های مختلفی که بر اثر موتاسیون تولید می‌شوند واریانت گفته می‌شود.
وی افزود: وقوع موتاسیون در هر ناحیه از ژنوم، می‌تواند تاثیر مثبت یا منفی بر توانایی ویروس برای همانندسازی ویروس داشته باشد. البته برخی مواقع موتاسیون‌ها هیچ تاثیری در این زمینه ندارند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز بیان کرد: موتاسیون‌ها و تولید واریانت‌های جدید در ویروس‌ها قابل انتظار هستند و اغلب موتاسیون‌ها ممکن است بر ویژگی‌های ویروس مانند قدرت انتشار، بیماری‌زایی، توانایی تشخیص، درمان و واکسن تاثیر بگذارند.
چند نکته در مورد “لامبدا” و “مو”
آذران در خصوص وضعیت شیوع جهانی “مو” و “لامبدا”، گفت: بر اساس تقسیم‌بندی سازمان بهداشت جهانی، واریانت‌های کروناویروس را به دو دسته “نگران‌کننده” و “مورد توجه” تقسیم کرده است که از این میان، واریانت‌های آلفا، بتا، گاما و دلتا نگران‌کننده و واریانت‌های لامبدا و مو مورد توجه هستند.
وی بیان کرد: دو موتاسیون مهم در مو رخ داده است که این دو موتاسیون در واریانت بتا که بسیار واکسن‌گریز بود نیز اتفاق افتاده بود. اکنون فرضیه ما این است که مو می‌تواند واکسن‌گریز باشد اما در واقعیت باید منتظر تایید این فرضیه‌ها باشیم.
آذران گفت: زمانی که در مورد فرار از واکسن صحبت می‌شود باید دقت شود که این موضوع به معنی عدم کارآیی کامل واکسن‌ها نیست بلکه در اثر این موتاسیون‌ها هر چند ابتلا رخ می‌دهد اما بیماری شدید منجر به بستری تجربه نمی‌شود بنابراین می‌توان گفت واریانت‌های جدید، اثرگذاری جدید را کمتر می‌کنند اما کاملا از بین نمی‌برند.
این متخصص ویروس‌شناسی در پاسخ به این سوال که آیا احتمال بروز جهشی که موجب از بین رفتن ویروس‌شود، وجود دارد؟ گفت: در مورد بیماری سارس چنین اتفاقی افتاد. جهشی در ویروس اتفاق افتاد که ویروس بسیار ضعیف شد و تقریبا می‌توانستیم بگوییم ویروس از بین رفته است؛ این مساله اتفاقی رخ می‌دهد و قابل پیش‌بینی نیست. امیدواریم در مورد کووید – ۱۹ نیز چنین افتاقی بیفتد.
ممکن است واریانتی پیدا شود که کاملا واکسن‌گریز باشد؟
آذران بیان کرد: از ابتدا، ایجاد واریانت‌های جدید قابل پیش‌بینی بود اما خصوصیات واریانت‌هایی که رخ می‌دهند قابل پیش‌بینی نیست و نمی‌دانیم که واریانت‌های آینده ضعیف‌تر یا قوی‌تر خواهند بود.
وی با بیان اینکه هر احتمالی برای ویروس‌ها وجود دارد، افزود: این ویروس، آنزیم‌هایی دارد که هنگام همانندسازی و خطا، این آنزیم خطاها را تصحیح می‌کند. در ابتدای این پاندمی، انتظار داشتیم با توجه به نوع آنزیم‌های ویروس کرونا، مانند ویروس HIV زیاد جهش پیدا نکند اما هر چه پاندمی جلوتر رفت دیدیم فرضیه اشتباه بود و این ویروس بسیار دچار جهش شد.
خطر بروز نوترکیبی از ویروس‌ها
این متخصص ویروس‌شناسی در خصوص گردش همزمان واریانت‌ها و خطر ایجاد نوترکیب ویروس، بیان کرد: ایجاد نوترکیب در ویروس‌ها به صورت تصادفی رخ می‌دهد و اصلا قابل پیش‌بینی نیست و زمانی که واریانت‌های مختلفی در جهان شیوع پیدا می‌کنند احتمال تولید نوترکیب وجود دارد.
وی افزود: نوترکیبی به این معنا است که دو سویه متفاوت وارد بدن یک نفر می‌شوند و ادغام این دو سویه در بدن موجب تولید سویه جدید می‌شود.
امکان ابتلای همزمان یک نفر به دو سویه از ویروس وجود دارد
آذران با بیان اینکه امکان ابتلای همزمان یک نفر به دو سویه وجود دارد، بیان کرد: نوترکیب ویروس، چالشی برای آینده کرونا است و ممکن است این مساله چالش آینده جهان باشد زیرا نگرانی‌هایی بابت تولید نوترکیبی دلتا و لامبدا وجود دارد اما تولید چنین سویه‌ای قابل پیش‌بینی نیست. منبع: ايسنا