ارسال سناریوهای کاهش آلودگی هوا به دولت

 داریوش گل علیزاده افزود: مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم با همکاری کنسرسیوم دانشگاه‌های برتر کشور با محوریت دانشگاه تهران در اجرای ماده ۲۴ آیین نامه فنی قانون هوای پاک، سیاهه انتشار آلاینده های هوای ۹ کلانشهر کشور را تهیه کرد که سناریوهای کاهش آلودگی هوای بر اساس نتایج این مطالعات مبتنی بر ارزیابی فنی- اقتصادی و اثربخشی به تفکیک هر کلانشهر احصاء شد.

وی در ادامه خاطر نشان کرد: سناریوهای کاهش آلودگی هوا در دو سطح ملی و استانی تهیه شده که با توجه به اهمیت موضوع آلودگی هوا، جهت تصویب در دولت و درج در “فصل محیط زیست” برنامه هفتم توسعه، به دولت و سازمان برنامه و بودجه کشور ارسال شده است همچنین سامانه سیاهه انتشار هم تهیه شده است که بر اساس داده‌های روز، قابلیت بازنگری و به روز رسانی سیاهه انتشار کلانشهرها در سال‌های آتی وجود دارد. تامین اعتبارات پیش‌بینی شده و هماهنگی بین‌بخشی جهت اجرای برنامه‌های پیش بینی شده منجر به بهبود کیفیت هوای کلانشهرها خواهد شد.

معاون کیفیت هوای مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم با با اشاره به نقش پررنگ منابع آلاینده متحرک در ایجاد و افزایش آلودگی هوای کلانشهرها گفت: ناوگان حمل و نقل عمومی فرسوده – که از سوخت گازوییل استفاده می‌کنند – سهم بیشتری از منابع متحرک را در انتشار ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون و دی اکسید گوگرد به عهده دارند  که با نصب فیلتر جاذب دوده(DPF) روی این قبیل خودروهای  در حال تردد می‌توان میزان انتشار آلاینده‌های گازی و ذرات را کاهش داد.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود یادآور شد: این نکته را نباید فراموش کرد که خودروهای شخصی، تاکسی، موتورسیکلت و منابع ساکن شامل موتورخانه‌ها و سامانه های احتراقی ساختمان‌های اداری و تجاری همچنین صنایع در کلانشهرها در تولید آلاینده‌ها سهم قابل توجهی دارند.

حدود ۶۰ درصد اتوبوس‌های در حال تردد در تهران فرسوده هستند

معاون کیفیت هوای مرکز هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص عدم اجرای دقیق تکالیف مندرج در قانون هوای پاک و مصوبات دولت گفت: از اصلی‌ترین راهکارهایی که اجرای آن می‌توانست در جهت کنترل و بهبود آلودگی  هوا بسیار اثر گذار باشد اما به دلایلی از جمله تحریم، افزایش هزینه و عدم تامین اعتبارات لازم این امر محقق نشد، بحث توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی است که متاسفانه در حال حاضر در تهران حدود ۶۰درصد اتوبوس های در حال تردد فرسوده هستند که متاسفانه به غیر از تعداد معدودی ( ۵۰ دستگاه) مابقی فاقد  فیلتر جاذب دوده هستند. لذا ضرورت دارد تا شهرداری تهران، تجهیز این اتوبوس‌ها به فیلتر جاذب دوده را در اولویت برنامه های خود قرار دهد.

۷۰ درصد از آلودگی هوای تهران ناشی از منابع متحرک است

گل علیزاده در ادامه درباره موتورسیکلت‌ها گفت : در تهران حدود ۳ میلیون موتورسیکلت شماره گذاری شده داریم و تقریبا روزانه ۵۰۰ هزاردستگاه از این موتورسیکلت‌ها در حال تردد هستند که بیش از ۸۵ درصد از این وسیله نقلیه کاربراتوری و فرسوده هستند. تصور کنید هر یک دستگاه موتورسیکلت کاربراتوری معادل ۱۸ دستگاه  خودروی استاندارد آلاینده منتشر می‌کند. سهم موتورسیکلت‌ها در تهران از نظر تولید گازهای آلاینده حدود ۲۳ درصد و در انتشار ذرات معلق حدود ۱۰ درصد است. در مجموع منابع متحرک اعم از دیزلی و بنزینی بیش از ۷۰درصد در آلودگی هوای تهران سهم دارند که این میزان، قابل توجه است.

لزوم شناسایی و رفع موانع اجرای قانون هوای پاک

معاون کیفیت هوای مرکز هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست در مورد عدم اجرای درست قانون هوای پاک گفت: متاسفانه یک سری از تکالیف مهم و اثربخش در کاهش آلودگی هوا که در قالب قانون هوای پاک و آیین‌نامه‌های اجرایی آن پیش‌بینی شده است، از جمله از رده خارج کردن خودروها و موتورسیکلت‌های فرسوده محقق نشد. بدیهی است که اگر قرار است در آینده این معضل زیست‌محیطی را در کلانشهرها کنترل و حل کنیم، تامین نیازمندی‌ها و فراهم کردن بستر برای اجرای تکالیف و راهکارها الزامی است و بایستی موانع اجرای کارها را شناسایی و رفع کرد.

وی در خصوص اجرای طرح‌های توسعه‌ای، عمرانی و پروژه‌هایی که منجر به انتشار آلاینده‌های هوا یا به عبارت ساده‌تر تشدید آلودگی هوا در کلانشهرها می‌شوند، گفت: برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی اگر با لحاظ کردن مسائل زیست‌محیطی نباشند، در تضاد با سیاست‌های کاهش آلودگی هوا خواهند بود و شاهد استمرار همین آلودگی‌هایی خواهیم بود که اکنون درگیر آن هستیم.

معاون کیفیت هوای مرکز هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست به ذکر مثالی پرداخت و اظهارکرد: بارگذارهای مختلفی از جمله توسعه یا استقرارصنایع جدید، ایجاد شهرک‌های صنعتی و مسکونی که موجب بارگذاری جمعیت و فعالیت و در نتیجه منجر به افزایش خودرو و ترافیک در سطح شهر می‌شود، موجب افزایش آلودگی کلانشهرها شده است.

خودروهای گرفتار در ترافیک پنج برابر خودروهای در حال تردد هوا را آلوده می‌کنند

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: خودرو و یا وسیله‌ای که در ترافیک مانده و درجا کار می کند معادل پنج برابر خودروی در حال تردد آلودگی ایجاد می‌کند. این آمارها نشان می‌دهد که طراحی شهری چقدر می‌تواند بر کاهش یا افزایش آلودگی هوا موثر باشد.

گل علیزاده در ادامه به حمل و نقل عمومی تلفیقی و پاک اشاره کرد و گفت: می‌توانیم با سیاستگذاری درست در این بخش گام‌های خوبی برداریم؛ به عبارتی وقتی هر شهروند فاصله محل کار یا محل سکونتش با ایستگاه حمل و نقل عمومی اعم از مترو و اتوبوس حداکثر ۵۰۰ متر فاصله داشته باشد، طبیعتا ترغیب می‌شود تا از حمل و نقل عمومی استفاده کند و شاهد کاهش استفاده از خودروهای شخصی و کاهش تردد خودروهای تک سرنشین خواهیم شد بنابراین کاهش تردد خودروی شخصی یعنی کاهش منابع انتشار آلایندگی و در نتیجه کاهش آلودگی هوا.

ضرورت توسعه حمل و نقل پاک و به‌کارگیری خودروهای کم‌مصرف و برقی

معاون کیفیت هوای مرکز هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست افزود: متاسفانه در حال حاضر در کلانشهرها، تردد خودروهای تک‌سرنشین خیلی زیاد شده است و اگر بخواهیم سهم این منابع را در آلودگی هوا کم کنیم، ناگزیر هستیم ضمن توسعه حمل و نقل عمومی پاک، به سمت توسعه به‌کارگیری خودروهای کم‌مصرف و خودروهای برقی و هیبریدی برویم که یکی از معضلات این بخش هم نبود زیر ساخت‌های لازم  جهت محقق شدن این امر است .

وی با اشاره به اینکه در قانون هوای پاک وزارت نیرو مکلف شده است ۳۰درصد از توسعه سالانه تولید برق را به انرژی‌های تجدید پذیر اختصاص دهد، گفت: حدود ۹۷ درصد پایه تولید انرژی برق کشور از طریق سوخت‌های فسیلی تامین می‌شود که این موضوع بسیار نگران‌کننده است و باید به سمت تولید انرژی پاک از طریق توسعه نیروگاه‌های تجدید پذیر برویم. خوشبختانه کشور ما از نظر ظرفیت انرژی خورشیدی، جزو  کشورهای رتبه یک دنیا است.

شدت مصرف انرژی در ایران سه برابر نرم جهانی

گل علیزاده در خصوص هزینه تمام شده  تولید انرژی در کشور اظهارکرد: قیمت انرژی در کشورنسبت به سایر کشورها ارزان است، به همین دلیل شدت مصرف انرژی در کشور ما بیش از ۳ برابر نرم جهانی است و این موضوع قابل تامل و نگران کننده است چراکه مصرف بالای انرژی یعنی مصرف بیشتر سوخت‌های فسیلی و در نتیجه ایجاد و افزایش آلودگی هوا.

لزوم معاینه فنی موتورخانه‌ها و سامانه احتراقی

معاون کیفیت هوای مرکز هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست در موضوع مهم معاینه فنی موتور خانه‌ها و سامانه‌های احتراقی گفت: یکی از موارد مهم در قانون هوای پاک، معاینه فنی موتورخانه‌ها است که به استناد ماده ۱۷ قانون هوای پاک، موتورخانه‌ها و سامانه احتراقی باید مورد معاینه فنی قرار بگیرند که این نظارت دو فایده مهم دارد؛ ابتدا اینکه از نظر اقتصادی به نفع مردم است چون مصرف سوخت را بهینه می‌کند و کاهش می‌دهد و دیگر این که تولید و انتشار آلاینده‌های هوا به‌ویژه اکسیدهای نیتروژن و مونوکسید کربن کاهش می‌یابد.

گل علیزاده در خصوص اجرای طرح کهاب (کنترل، هدایت، انتقال و بازیافت بخارات بنزین) که یکی از طرح‌ها و اقدامات مهم برای کنترل و کاهش آلاینده‌های خطرناک شناخته می شود، گفت: اجرای این طرح با هدف کاهش خطرات ناشی از استنشاق بخارات بنزین در جایگاه‌ها، مخازن و انبارهای حاوی ترکیبات آلی فرار(VOCs) مانند بنزن، تولوئن و… است.

وی یادآور شد: با توجه به خطرات ناشی از استنشاق بخار بنزین برای سلامتی انسان و خطرات زیست‌محیطی انتشار بخارات هیدروکربنی در هوا، لزوم کاهش انتشار این بخارات و آلاینده‌های محیطی بر کسی پوشیده نیست و در بسیاری از کشورها، قوانین و مقررات زیست‌محیطی شدیدی برای کنترل و کاهش انتشار آن‌ها وضع شده است. از طرفی، با توجه به هزینه بالای تولید یا واردات بنزین و مصرف بی‌رویه این فرآورده استراتژیک در کشور، بازیافت بخارات این فرآورده و برگرداندن دوباره آن به چرخه مصرف، ضمن کاهش آلودگی هوا ارزش اقتصادی بسیار بالایی خواهد داشت که سرمایه‌گذاری در این زمینه را توجیه‌پذیر می‌کند.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، گل علیزاده در پایان در خصوص توزیع سوخت در کلانشهرها گفت: تولید و توزیع سوخت مطابق استاندارد یورو ۴ خوشبختانه روند مطلوبی پیدا کرده است. البته توزیع سوخت نفتگاز(گازوییل) فعلا در کلانشهرها و محورهای مواصلاتی در حال انجام است که امیدواریم با همکاری شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی، توزیع سوخت استاندارد سراسر کشور عملیاتی شود چرا که توزیع سوخت استاندارد در کاهش آلودگی هوا بسیار مهم است.

منبع: ايسنا