از تغییر نگاه تجاری به جنگل‌ها تا قاچاق چوب
جنگل‌ها ارزشمندترین منابع طبیعی زمین هستند که معیشت بسیاری از افراد به آنها بستگی دارد؛ منابعی که در طول تاریخ به دلیل بهره‌برداری‌های نامناسب از سوی بشر همواره در معرض نابودی قرار گرفتند و به نظر می‌رسد که اگر بشر رویکردش را نسبت به بهره‌برداری از آن تغییر ندهند، این منبع ارزشمند دیر یا زود از بین خواهد رفت.
به گزارش ایسنا، ارتقای سطح آگاهی مردم و دولت‌ها از جایگاه جنگل و حفاظت از ارزشمندترین اکوسیستم زمین باعث شد که سازمان ملل متحد از سال ۲۰۱۲ روز بیست و یکم مارس را روز جهانی جنگل اعلام کند. امسال نیز روز جهانی جنگل مصادف با دوم فروردین در کشور شده است و بنا بر گفته رییس شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری سازمان جنگل‌ها، شعار اعلام شده از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد به مناسبت روزجهانی جنگل «جنگل‌ها، منبع ارزشمند تنوع زیستی» است.
اگرچه اهمیت، جایگاه و نقش جنگل در حیات بشر و توسعه پایدار بر هیچ کس پوشیده نیست و بنا بر گفته برخی مقامات مسئول، معیشت ۱.۵ میلیارد نفر انسان وابسته به اکوسیستم جنگلی است، اما این روزها جنگل‌ها دستخوش تغییرات بسیاری شده‌اند و به دلیل بهره‌برداری نادرست در آستانه تخریب و نابودی هستند؛ موضوعی که رییس مرکز جنگل های خارج از شمال سازمان جنگل ها آن را ناشی از نگاه تجاری بشر به جنگل‌ها در گذشته می‌داند و معتقد است که طرفداران محیط زیست و افراد آگاه به مزیت های زیست محیطی جنگل ها توانسته‌اند اخیرا این دیدگاه را تغییر دهند و ابعاد محیط زیستی آن را در زندگی بشر پررنگ‌تر کنند.
فرزیبر غیبی – رییس مرکز جنگل‌های خارج از شمال سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری – در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه جنگل یکی از زیست بوم‌های بی نظیر و پیچیده در دنیا است که کارکردهای زیست محیطی و تجاری دارد، گفت: جنگل ها حدود ۱۹ درصد ارزش تجاری و ۸۱ درصد ارزش زیست محیطی دارند. در بخش ارزش تجاری استحصال چوب و در بخش زیست محیطی مباحثی چون تولید اکسیژن، کاهش کربن هوا و تلطیف آن و اثرات روانی بر افراد و … مطرح است.
رییس مرکز جنگل‌های خارج از شمال سازمان جنگل‌ها با بیان اینکه متاسفانه در گذشته نگاه دنیا به جنگل بیشتر تجاری بود اما طرفداران محیط زیست و کسانی که از ارزش جنگل در توسعه پایدار آگاه بودند این نگاه را تغییر دادند، گفت: در سنوات گذشته تمام کشورها بهره برداری از چوب را سرلوحه درآمدزایی قرار داده بودند. در کشور ما نیز قبل از انقلاب برنامه های در نظر گرفته شده و کارخانجات کاغذ منجر به شکل‌گیری نگاه اقتصادی به جنگل در بین تصمیم گیران بود.
وی اضافه کرد: همچنین طرح‌های جنگل داری که در سنوات گذشته تهیه شده بودند نیز با دید بهره برداری از چوب بود؛ به طوری که جنگل های شمالی به عنوان جنگل های تجاری در نظر گرفته شده بودند و متوسط بهره برداری از آنها در سال ۷۵۰ هزار مترمکعب می رسید. در حقیقت این دیدگاه سبب شده بود که جنگل های شمال به عنوان میراث زنده سیر قهقرایی را پیش بگیرد.
به گفته او، وضعیت جنگل های خارج از شمال نیز به همین صورت بود و در دهه ۴۰طرح های زغال گیری بر جنگل های زاگرس که جنگل های بلوط بسیار مهمی هم بودند و در حال حاضر نیزنقش مهمی دارند اثر گذار بود و جنگل های زاگرس تبدیل به جنگل های شاخه زاد شده بودند. جنگل‌های ارسباران نیز به همین شکل شده بود.
غیبی با اشاره به اینکه بعد از انقلاب به جنگل های زاگرس و ارسباران نگاه حفاظتی داشتیم و تنها جنگل های شمال تجاری درنظر گرفته می شدند، گفت: مصوبه هیات وزیران در سال ۱۳۹۲ باعث شد که بهره برداری از جنگل های شمال نیز متوقف شود. همچنین در بندی نیز ذکر شده بود که حتی امکان بهره برداری از درختان خشکیده و شکسته نیز وجود ندارد تا اکوسیستم ترمیم شود.
وی با بیان اینکه در حال حاضر از جنگل های کشور هیچ بهره برداری تجاری صورت نمی گیرد، اظهارکرد: حدود ۲۲۲ هزار هکتار طرح زراعت چوب داریم که در مستثنیات مردم قرار دارند و به بهره برداری می رسند. علاوه براین طرح های پرورشی و بهداشتی نیز در دستور کار قرار دارد. طرح هایی که ممکن است بعضی درختان آلوده قطع شوند تا بیماری یا آفت به درختان دیگر سرایت نکند و پاکسازی صورت گیرد اما هیچ درختی برای بهره برداری تجاری قطع نمی شود.
رییس مرکز جنگل‌های خارج از شمال سازمان جنگل ها در ادامه تصریح کرد: مردم می توانند در صورتی که با مواردی چون قطع درختان، قاچاق چوب و کامیون های حمل چوب درختان به صورت غیر مجاز مواجه شدند آن را به سامانه منابع طبیعی ۱۵۰۴ گزارش دهند. همکاران ما نیز این گزارش ها را دریافت و در اسرع وقت رسیدگی خواهند کرد.
غیبی با بیان اینکه چندین راه برای تامین چوب مورد نیاز کشور وجود دارد، گفت:در حال حاضر حدود شش تا هفت میلیون مترمکعب نیاز چوبی داخلی است که می توان با واردات چوب و زراعت آن را تامین کرد.
وی در پایان گفت: در برنامه ششم توسعه بایستی ۷۵ هزار هکتار زراعت چوب داشته باشیم. سال گذشته ۳۰۰۰ هکتار زراعت انجام شد و امسال نیز حدود ۱۲ هزار و ۷۲۱ هکتار برنامه توسعه زراعت چوب داریم. هنوز دو سال تا اتمام برنامه مانده است و امیدواریم که بتوانیم به این رقم برسیم. البته طرح های تشویقی نیز برای زراعت چوب در نظر گرفته ایم.
منبع:ایسنا