از خانواده‌های «آشفته» و «بی‌هدف» تا دانش‌آموزان «بی‌خیال»

دکتر مژگان احمدپور با بیان اینکه متاسفانه بی‌توجهی دانش آموزان به کلاس‌های آنلاین زیاد است، اظهار کرد: نظم باید در بین اعضای خانواده وجود داشته باشد و مسلما در خانواده‌ بی‌نظمی که هیچ اصولی وجود ندارد فرزندان نیز بی‌نظم می‌شوند، از این رو توصیه می‌شود والدین حتما پیش از فرزندآوری مهارت‌های لازم برای زندگی و فرزندپروری را کسب کنند چراکه ابتدا باید خود والدین نظم را در ابعاد مختلف زندگی نظیر ساعت خواب و بیداری رعایت کنند تا فرزندان نیز منظم شوند.
این مدرس و هیات علمی دانشگاه با اشاره به لزوم آگاه سازی خانواده‌ها پیرامون اصول تربیتی، ادامه داد: این بی برنامه بودن والدین و انتقال آن به دانش آموزان می‌تواند اثرات منفی طولانی مدتی برای دانش آموزان داشته باشد و در گام نخست باید خود والدین نسبت به آن آگاه شوند. تربیت از کودکی و پیش از به دنیا آمدن فرزند شکل می‌گیرد و والدین باید با شیوه فرزند پروری منطقی و مقدرانه با فرزند خود درباره رعایت نظم در کارها صحبت کنند.
به گفته احمدپور، زور، تحکم و سرزنش والدین برای درس خواندن دانش آموزان تنها لج بازی و خشم دانش آموزان را به همراه دارد و لازم است والدین شیوه فرزندپروری مقتدرانه و منطقی داشته باشند.
این روانشناس معتقد است که والدین باید احساسات بچه‌ها را درک کنند و بدانند فرزندشان چه می‌خواهد. همچنین با گفتگو درباره‌ی زندگی افراد موفق به آنها ایده دهند و اگر فرزندشان به چیزی علاقمند است او را در آن زمینه راهنمایی کنند.
وی نوع لباس پوشیدن دانش آموزان برای حضور در کلاسهای آنلاین را در نظم و توجه به آموزش آنلاین موثر دانست و گفت: اینکه دانش آموزی لباس رسمی بپوشد و پشت دستگاه (لپتاپ، تب‌لت و…) برای آموزش آنلاین بنشیند بسیار مهم است. خانواده‌ها باید حداقل نیم ساعت قبل از کلاس بیدار شده و با دانش آموز صبحانه میل کنند تا بتوانند به او انگیزه دهند. صحبت درباره تفکرات دانش آموزان و احساساتشان نسبت به درس و اینکه والدین چطور با فرزند خود صحبت می‌کنند نیز مهم است. انگیزه درس خواندن به شدت به فضای روانی خانواده و نگرش آنها به آموزش بستگی دارد و قدم اول درست شدن رفتار والدین و حتی خواهر و برادرهای بزرگتر است. مدیریت زمان و هدفمندی و تغییر در سبک زندگی خانواده مهم است. وقتی والدین اهمیتی برای آموزش قائل نیستند، خواسته و ناخواسته دانش آموزان در این فضا رشد می کنند و درگیر یک سری مسائل کم ارزش می‌شوند.
این روان درمانگر در ادامه سخنان خود به بیان دلایل بی انگیزگی دانش آموزان برای درس خواندن پرداخت و با اشاره به اثرات پیشرفت تکنولوژی و زندگی ماشینی بر بی‌هدفی دانش آموزان، تصریح کرد: زندگی ماشینی منجر شده است تا نسل امروز کمتر دنبال اهداف خود رفته و حتی می‌توان گفت هدف خود را گم کرده است. افت تحصیلی به ویژه در نوجوانان زیاد شده و دلایل خاص خود را دارد. بعضا نوجوانان پسر در صدد هستند زودتر تحصیل را تمام کرده و وارد بازار کار شوند.
وی افزود: یک جنبه دیگر این افت تحصیلی می‌تواند افسردگی نوجوان باشد که  اشتیاقی برای ادامه مسیر تحصیل و هدف مشخصی ندارد. محیط آموزشی و نحوه برخورد آموزگاران نیز اثر گذار است، خیلی از  مراکز آموزشی شاد نیستند و همه مسائل در آنها تحمیلی است، ارتباط موثر بین معلم و دانش آموز وجود ندارد و خیلی  از اعضای کادر آموزشی فکر می‌کنند هرچه در کار خود جدی تر باشند مدیریت آنها نیز بهتر است درحالی که انعطاف پذیر بودن و مهربانی کردن بیشتر جواب می‌دهد. حتی روش تدریس معلم در ایجاد انگیزه درس خواندن بسیار موثر است. معلمان می‌توانند برای ایجاد انگیزه تحصیلی در دانش آموزان از مستند، خواندن مقاله، کار تحقیقی و حتی روزنامه دیواری استفاده کنند. نباید درس دادن حالت دستوری و فرمایشی باشد. بیش از اندازه تشویق و تنبیه کردن دانش آموز نتیجه عکس دارد و باید تشویق و تنبیه به اندازه و در جهت ایجاد علاقه در دانش آموز باشد.
این مدرس و هیات علمی دانشگاه با بیان اینکه والدین باید درس خواندن را برای فرزند خود معنادار کنند، خاطر نشان کرد: دانش آموز باید درک کند برای والدینش درس نمی‌خواند بلکه این کار را برای خودش انجام می‌دهد تا به هدف شخصی خود برسد. والدین باید به فرزند خود یاد دهند چگونه زمان را اداره کند تا به ریتم منظم کاری اش برسد. همچنین والدین باید بدانند تا زمانی که فرزندشان از آنها درخواست کمک نکرده است او را کمک نکنند و اجازه دهند دانش آموز خودش با شکست مواجه شده، یاد گرفته، تجربه کرده، اعتماد به نفسش افزایش پیدا کند و موجودی مستقل بار بیاید. در واقع باید خود دانش آموز تکلیفش را انجام دهد و والدین تنها باید نظارت کنند چراکه  اگر تکلیف را والدین انجام دهند دانش آموز قابلیت‌های پیشرفتش را از دست می‌دهد. والدین هرگز نباید به فرزند خود با نوشتن تکالیفش رشوه دهند، بگذارند دانش آموز مسئولیت کارش را بپذیرد و اگر کارش را انجام نداد توبیخ شود. توقع بیش از اندازه و خارج از توان از کودک و نوجوان نیز می‌تواند منجر به آسیب‌های روانشناختی در آنها شود.
احمدپور در ادامه توصیه کرد: والدین می‌توانند برای استفاده نوجوان از تلفن همراه برنامه‌ای تعیین کرده که طبق آن نوجوان تلفن همراه خود چک کند. متاسفانه بسیاری از برنامه ها و فیلم و سریالها در تقویت هویت و انگیزه دانش آموزان موثر نیست. والدین می‌توانند در برنامه روزانه دانش آموز تماشای مستندهای علمی را قرار دهند تا اینگونه به افزایش انگیزه برای تحصیل فرزندان کمک کنند. همچنین مشاوره‌های تحصیلی می‌تواند در شناخت و کشف به موقع افت تحصیلی و افزایش تمایل به درس خواندن کمک کند. بعضا برخی دانش آموزان با تغییر مدرسه و از دست دادن دوستان قدیمی خود دچار افت انگیزه بری تحصیل می‌شوند چراکه رقابت با دوستان خود را از دست می‌دهند. در چنین شرایطی می‌توان با حفظ ارتباط مجازی دانش آموز با دوستانش انگیزه او را بالا برد. از سوی دیگر نصیحت والدین برای درس خواندن کارساز نیست چراکه نوجوان نصیحت پذیر نیست و لجبازی او با نصیحت والدین تقویت می‌شود. والدین باید فضایی را برای درس خواندن دانش آموز اختصاص دهند. این فضا حتما نباید اتاق او باشد و اجازه دهند در جایی که دانش آموز راحت است تکالیفش را بنوسد و درس بخواند.
این روانشناس همچنین این را هم گفت که افسردگی پدر و مادر، افسردگی نوجوان، اختلافات خانوادگی، فقر فرهنگی و مالی نیز می‌تواند بر کاهش انگیزه دانش آموز برای درس خواندن موثر باشد.
منبع: ايسنا