از خشکسالی کشاورزی چه می‌دانیم؟
خشکسالی کشاورزی جنبه‌های مختلف خشکسالی اقلیمی و یا خشکسالی هیدرولوژیکی را به تاثیرات کشاورزی پیوند می‌دهد.
به گزارش ایسنا خشکسالی کشاورزی جنبه‌های مختلف خشکسالی اقلیمی و یا خشکسالی هیدرولوژیک را به تاثیرات کشاورزی پیوند می‌دهد. در این تعریف بیشتر توجه و تمرکز بر کمبود بارندگی ، تفاوت تبخیر و تعرق واقعی با تبخیر و تعرق پتانسیل ، کمبود رطوبت خاک ، میزان افت سطح آبهای زیر زمینی و یا مخازن است. آب مورد نیاز گیاهان بستگی تام به شرایط غالب اقلیمی منطقه، خصوصیات بیولوژیک گیاه مورد نظر، مرحله رشد و خصوصیات فیزیکی و بیولوژیک خاک دارد.
آستانه خشکسالی کشاورزی باید به گونه‌ای تعریف و تعیین شود که در مقدار معین آستانه میزان آب مورد نیاز گیاهان مختلف در دوره‌های مختلف رشد از حالت بذر تا بلوغ کامل بتواند تامین شود. کمبود رطوبت خاک سطحی هنگام کاشت ممکن است مانع از جوانه‌زنی و یا حداقل باعث به‌تاخیر افتادن رویش و جوانه زنی گیاه و در نهایت به کاهش تراکم گیاه در واحد سطح و کاهش تولید منجر شود اما اگر رطوبت خاک سطحی هنگام رویش زودرس به اندازه کافی و رطوبت خاک زیر سطحی کم باشد تاثیری در بازدهی نهایی گیاه نخواهد داشت به شرطی که این کاهش رطوبت خاک زیر سطحی در طی دوره رشد گیاه با آبیاری و یا با وقوع بارش جبران شود.
بر اساس اعلام سازمان هواشناسی تعریف خوب از خشکسالی کشاورزی آن است که بتواند حساسیت متغیر گیاهان زراعی را طی مراحل نمو گیاه از سبز شدن تا بلوغ لحاظ کند. کمبود رطوبت در لایه‌های فوقانی خاک هنگام کاشت می‌تواند باعث تأخیر جوانه‌زنی شود که موجب کاهش تراکم بوته در هکتار و نقصان عملکرد نهایی شود.
خشکی کوتاه مدت در لایه‌های سطحی که طی یک دوره بحرانی در طول فصل رشد بروز می کند می تواند به خشکسالی کشاورزی منجر شود که محصول را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. دماهای بالا، رطوبت نسبی پایین و بادهای خشک اغلب منجر به افزایش تاثیر فقدان باران می‌شوند. با توجه به وضعیت رطوبتی قبلی خاک، شروع خشکسالی کشاورزی نسبت به خشکسالی هواشناسی با تاخیر صورت می گیرد.
تلاش‌ها برای اندازه‌گیری کاهش رطوبت خاک با تمرکز بر تبخیر و اندازه گیری میزان رطوبت مصرف شده توسط گیاه با تاکید بر تعرق انجام شده است. به عقیده تورنت وایت (۱۹۳۱) تبخیر و تعرق به تابش خورشید، سرعت باد، رطوبت ، شرایط رشد و نمو و شرایط خاک بستگی دارد و دراین میان تابش خورشید عامل اصلی و محوری است. از آنجا که اندازه‌گیری مستقیم تابش خورشید داده‌های قابل دسترسی ندارد، با فرض کافی بودن ذخیره رطوبتی خاک برای رشد گیاه در تمام طول سال می‌توان از میانگین دمای روزانه، عرض جغرافیایی و موقعیت زمانی در سال برای تخمین میزان آب از دست رفته از طریق تبخیر بهره‌گیری کرد.
این اندازه گیری به نام تبخیر و تعرق پتانسیل معروف است. اختلاف تبخیر و تعرق پتانسیل و واقعی به موجود بودن رطوبت در خاک بستگی دارد. اگر در خاک رطوبت کافی موجود باشد تبخیر و تعرق واقعی و پتانسیل برابرند. در غیر اینصورت تبخیر و تعرق واقعی از پتانسیل کمتر خواهد بود.
منبع:ایسنا