از چه رفتارهایی در مناظره باید جلوگیری کرد؟

امیدعلی مسعودی ـ مدرس ارتباطات ـ در گفت و گویی با ایسنا با یادآوری اینکه مناظره یک شیوه ارتباطی است و در سنت اسلامی ما ائمه معصومین(ع) مناظره های مفیدی داشته اند، در این زمینه اظهار کرد: در زمان امام جعفر صادق(ع)، مناظره های حضرت با افرادی که تردید داشتند و شاگردانی که تربیت می کردند، قابل تأمل است. این مناظره ها برای تبادل اطلاعات، معنی و کشیدن به تفاهم انجام می گرفت. این سنت از دیرباز در فرهنگ اسلامی ما بوده است و جایگاه مهمی هم دارد و در تبدیل و ترویج دین نقش مهمی داشته است.

مزایا و معایب مناظره

او درباره جایگاه مناظره ها در دوران معاصر، خاطرنشان کرد: در دوران معاصر از مناظره برای تبادل اندیشه و آراء استفاده می شود، منتهی با صنعتی شدن، از مناظره به عنوان شیوه تبلیغی هم استفاده می شود؛ به ویژه در حوزه سیاست و نه حوزه تبلیغات تجاری و مهمترین کارکرد آن هم تبادل اطلاعات برای مردم و کاندیداهای انتخاباتی به ویژه در کشوری مانند آمریکاست. منتهی چون مردم سوالاتی را مطرح می کنند و ابهاماتی وجود دارد و نامزدها اشکالات یکدیگر را می گیرند، مخاطبان بیشتر از این طریق به شناخت نامزدها پی می برند؛ بنابراین هر چقدر هم کاندیدایی بیاید و مدعی شود و توضیح دهد، تا این برنامه توسط طرف مقابلش نقد نشود، قابل قبول نیست. در نتیجه متاسفانه مناظره آسیب هایی هم دارد. خوبی آن هم این است که مردم و رأی دهنگان با برنامه و اشکلات و دفاعی که از خودشان دارند، به یک شناخت نسبی می رسند.

از چه رفتارهایی در مناظره باید جلوگیری کرد؟

این استاد ارتباطات با اشاره به آسیب های احتمالی مناظره ها نیز یادآور شد: گاهی ما از قوانین مناظره که بحث درباره یک موضوع خاص سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است، خارج می شویم و متاسفانه به جای اینکه به آنچه رقیب انتخاباتی ما می گوید، توجه کنیم، به خود رقیب می پردازیم؛ به طور مثال می گوییم خودت اینگونه هستی، فرزندت اینگونه است، خانوادت اینگونه است. خب اینها چه تاثیری دارد و اگر اینگونه هم باشد، چه ارتباطی به ما دارد که همسرش خانه دار است یا شاغل است. به نوعی شخصی سازی می شود. بنابراین باید از این گونه رفتارها جلوگیری کرد. وقتی شورای نگهبان نامزدی را تا به اینجا تایید کرده است،  قاعدتا نباید دغدغه ای درباره شناخت شخصیت افراد داشته باشیم. ما که نمی خواهیم به فرد رأی دهیم می خواهیم به برنامه ها اجراها و توانمندی های فرد رأی بدهیم. لذا این آسیب ها در مناظره ها هم وجود دارد.

حاصل بی انضباطی در مناظره متوجه کیست؟ 

مسعودی در بخش دیگری از گفت و گوی خود با تاکید بر ضرورت رعایت زمان بندی مناظره ها نیز گفت: یکی دیگر از اشکالات مناظره ها این است که معمولا در دادن زمان به نامزدها بی انظباطی صورت می گیرد، در اینجا بخش اجرا و مدیریت است که می تواند با نظارت عدالت را رعایت کند. در حال حاضر در کلاب هاووس ها این قانون درونی شده و همه می دانند که زمان باید رعایت شود. اینها همه نکاتی است که هم نامزدها و هم مدیریت و اجرا باید نسبت به آن اشراف داشته باشند.

کمبودها و خلاءهای مناظره

این استاد ارتباطات درباره کمبودها و خلاءهایی که مناظره ها دارند، نیز گفت: معمولا مناظره ها باید مستقیم پخش شوند، الان مناظره هایی که در امریکا می بینید در دانشگاه ها برگزار می شوند که البته شاید کرونا در حال حاضر این اجازه را ندهد. اما به طور کلی این جنس مناظره ها نوعی کرسی آزاداندیشی است که در دانشگاهای آمریکا برگزار می شود؛ اما ما این شیوه را به استودیوی صداوسیما برده ایم؛ در حالی که شرایط و فضای مجازی را باید به گونه ای ایجاد کنند که اساتید دانشگاه ها دسترسی داشته باشند و سوال کنند و در مناظره ای که بین آنها صورت می گیرد به این سوالات پاسخ بدهند. ولی ما متاسفانه در تلویزیون آن را برگزار می کنیم و یک مجری در آن قرار می دهند که آن هم تسلط کافی ندارد. گاهی برخی از این مجریان را می بینیم، انگار می خواهند، مصاحبه کنند. در حالی که مناظره با مصاحبه فرق می کند.

مسعودی در پایان درباره ی پیشنهادهای احتمالی خود به برگزاری مناظره ها مطرح کرد: پشنهادم این است اجرای مناظره ها را یک فرد دانشگاهی برعهده بگیرد، زمان مناظره برای هر کاندیدا رعایت شود و از شخصی  سازی مناظره هم جلوگیری شود.

منبع:ایسنا