بار احزاب بر دوش رسانه‌های اجتماعی در انتخابات ۱۴۰۰
ایسنا/همدان رسانه‌ها به ویژه شبکه‌های اجتماعی در حال حاضر به عنوان یکی از قدرتمندترین ابزارهای ارتباطی، نقش بسیار مهمی در تأثیرگذاری بر افکار عمومی دارند و این موضوع از مسائلی است که همه نامزدهای انتخاباتی به دنبال آن هستند.
در دوره‌های قبلی شاهد این بودیم که نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری با حضور در تجمعات مردمی و سفرهای استانی تلاش می‌کردند تا بتوانند توده‌ها را با خود همراه کنند اما در سال ۱۴۰۰ با انتخاباتی مواجه هستیم که زیرسایه بیماری کووید ۱۹ برگزار می‌شود بنابراین به منظور رعایت پروتکل‌های بهداشتی، ستاد ملی مدیریت کرونا اجازه برگزاری این تجمعات را به کاندیداها نمی‌دهد و به علت شرایط موجود، عرصه رقابت‌های سیاسی و تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی بیش از هر زمان دیگری به فضای مجازی، رسانه‌های اجتماعی و رسانه ملی کشیده می‌شود.
به علت تأثیرگذاری رسانه‌ها در فضای انتخاباتی کشور، ایسنا در نشستی مجازی با حضور بهروز شجاعی و علی شیخ‌الاسلامی که از فعالان سیاسی و رسانه‌ای به «بررسی نقش رسانه‌ها در انتخابات ۱۴۰۰» پرداخت.
شجاعی در این نشست مجازی که در بستر کلاب هاوس برگزار شد، به ایسنا گفت: از سال ۸۲ در عرصه رسانه‌ای و سیاسی حضور دارم اما یادم نمی‌آید یک ماه مانده به انتخابات، چنین فضایی در کشور حاکم باشد و تا این برهه زمانی هنوز کاندیداهای اصلی مشخص نباشند.
وی با بیان اینکه در انتخابات ۱۴۰۰ با شرایط ویژه‌ای در کشور به علت شیوع ویروس کرونا و مسائل سیاسی مانند ناامیدی مردم از حضور در انتخابات، مواجه هستیم، اظهار کرد: در حال حاضر گرم کردن تنور انتخابات به مدد فضای مجازی و رسانه های اجتماعی است و این بسترها بار تمام احزاب را به دوش می‌کشند.
این فعال رسانه‌ای ادامه داد: این روزها فضای مجازی به خط مقدم کاندیداها تبدیل شده اما این مسئله می‌تواند یک تله بزرگ هم باشد، مانند اتفاقاتی که در انتخابات سال ۸۴ برای آقای معین افتاد و ما متوجه شدیم که در مواقعی ممکن است رأی اکثریت جامعه با موج رسانه‌ها متفاوت باشد بنابراین لازم است نامزدهای انتخاباتی هوشمندی لازم را داشته باشند و بتوانند زنجیره‌ای از وقایع را رقم بزنند تا موفق شوند.
شجاعی در رابطه با نقش رسانه ملی در تأثیرگذاری بر افکار عمومی، مطرح کرد: در یک برهه زمانی رسانه ملی با بحران جدی کمبود مخاطب روبرو شد و بعد از سال ۸۸ کم کم توانست مخاطب خود را جذب کند اما این به معنای افزایش ضریب نفوذ رسانه ملی نیست. از سال ۷۶ که دولت اصلاحات بر سر کار آمد، روزنامه‌ها به رقیب جدی رسانه ملی تبدیل شدند، پس از آن در اوایل دهه ۸۰ شاهد رشد وبلاگ‌ها و خبرگزاری‌ها بودیم، الان هم شبکه‌های اجتماعی رسانه‌های بلامنازع کشور هستند و رشد روزافزون آنها باعث کاهش ضریب نفوذ رسانه ملی شده البته صداوسیما همچنان در بخشی از جامعه مخاطب خود را دارد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر صداوسیما به اهمیت فضای مجازی واقف شده‌است، ادامه داد: جریانی متصل به صداوسیما شکل گرفته که در شبکه‌های اجتماعی فعالیت و زنجیره‌وار شروع به انتشار اخبار می‌کنند چراکه رسانه ملی می‌داند اگر در فضای مجازی فعال نباشد، اثر موردنظر خود را ندارد و موج رسانه‌ای آنها بدون بازوی شبکه‌های اجتماعی، نفوذ زیادی ندارد.
شجاعی در رابطه با نقش رسانه‌ها در افزایش مشارکت مردم در انتخابات، توضیح داد: طبق نظرسنجی‌های انجام شده، مشارکت ۳۸ تا ۴۰ درصدی را در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ داریم که این آمار در کلانشهرها پایین‌تر است. مناظره‌های تلویزیونی می‌تواند در افزایش مشارکت مردم در انتخابات تأثیرگذار باشد اما به طور قطع این تأثیرگذاری به اندازه مشارکت در انتخابات سال‌های ۸۸، ۹۲ و ۹۶ نیست چراکه با ناامید و عدم اعتماد مردم مواجه هستیم و خیلی‌ها معتقدند رأی دادن موجب تغییر شرایط موجود نمی‌شود.
وی ادامه داد: تا وقتی این نگرش وجود دارد، رسانه‌ها در نهایت نمی‌توانند این آمار را بیش از ۱۰ درصد افزایش دهند مگر اینکه اتفاق ویژه‌ای رخ بدهد و شوری ایجاد شود که شروع آن در رسانه‌ها باشد تا میزان مشارکت مردم بالا برود.
شجاعی در رابطه با نقش سلبریتی‌ها و اینفلوئنسرها در تأثیرگذاری بر اذهان عمومی و بسیج این افراد به نفع یک نامزد خاص، گفت: با توجه به تجربه نه چندان موفق سلبریتی‌ها در حمایت از حسن روحانی و محکوم بودن آنها به علت ایجاد شرایط موجود و وضعیت نابسامان اقتصادی فعلاً این افراد قصد اظهارنظر در مورد انتخابات را ندارند و تلاش می‌کنند در این دوره حرفی نزنند البته هنرمندان جبهه انقلاب فعال هستند اما آنها مخاطب جدی ندارند.
شیخ‌الاسلامی نیز در این نشست مجازی ایسنا گفت: در دهه ۵۰ روزنامه‌ها بار رسانه‌ای ایران را به دوش می‌کشیدند اما به مرور زمان فضا عوض شد و در اوایل انقلاب، تلویزیون مخاطب زیادی داشت و مکانی برای تضارب آراء بود اما رفته رفته این گفت‌وگوها انحصاری و گفتمانها حذف شد، پس از آن در دهه ۷۰ روزنامه‌ها مخاطبان زیادی داشتند و به اصطلاح دوران بهار مطبوعات بود تا زمانی که برخی از آنها را تعطیل کردند.
وی ادامه داد: پس از انتخابات ۸۸ مردم کم کم به شبکه‌ها اجتماعی گرایش پیدا کردند و فضای رسانه‌ای از انحصار صداوسیما خارج شد البته رسانه ملی در این سال‌ها هم محبوبیتی در بین مردم ندارد و با اخبار نادرستی که منتشر می‌کند، موجب سلب اعتماد عمومی مردم شده است؛ به عنوان مثال اخباری در رابطه با روند مذاکرات وین منتشر می‌کند که با توئیت فرد مذاکره کننده متفاوت است.
این فعال رسانه‌ای مطرح کرد: فضای رسانه امتداد جامعه است و می‌تواند به نامزدهای انتخاباتی کمک کند اما اگر پایگاه مردمی نداشته باشد نمی‌تواند به جایگاهی برسد. در دوره‌های قبلی هر کسی که می‌توانست با شعارهایش مردم را قانع کند، پیروز انتخابات بود اما الان به لطف شبکه‌های اجتماعی فضای گفت‌وگوی دوطرفه حاکم است و اگر فرد نتواند به سوالات مردم پاسخ دهد، آبرویش می‌رود.
وی در رابطه با تأثیر رسانه‌های فارسی زبان خارج از ایران در میزان مشارکت مردم برای انتخابات ۱۴۰۰ گفت: رأی قشر خاکستری جامعه برای اصلاح طلب‌ها است اما در حال حاضر این گروه از چشم مردم افتادند و مردم احساس می‌کنند تأثیرگذاری ندارند و ناامید شدند بنابراین رسانه‌های خارجی که به هیچ عنوان دغدغه مردم ایران را ندارند، از این فرصت استفاده می‌کنند و مردم هم به علت عدم اعتماد به رسانه‌های داخلی به رسانه‌های خارجی روی می‌آورند در نتیجه نظر آنها در مورد مشارکت در انتخابات را می‌پذیرند.
شیخ‌الاسلامی با بیان اینکه فضای فعالیت انتخاباتی بین سلبریتی‌ها با سال ۹۶ کاملاً متفاوت است، توضیح داد: در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا همه سلبریتی ها از جو بایدن حمایت کردند چراکه در این شرایط موجی ایجاد می‌شود که اگر حمایت نکنید ترد می‌شوید. الان با توجه به شرایط موجود فعالیت انتخاباتی سلبریتی‌ها برای خودشان تأثیر منفی دارد و موجب ریزش فالوورهایشان می‌شود مگر اینکه یک اتفاق خاص بتواند موج سلبریتی‌ها را با یک کاندیدا همراه کند.
انتهای پیام
منبع:ایسنا