با زندگی پرندگان خشک‌زی آشنا شوید

خراسان جنوبی مهد پرندگان خشک زی است که خود را با محیط سازگار کرده و به زاد و ولد می‌پردازند.

به گزارش ایسنا منطقه خراسان جنوبی، با توجه به اینکه خراسان جنوبی منطقه‌ای گرم و خشک محسوب می‌شود، در این منطقه گونه‌های مختلفی از پرندگان خشک‌زی زندگی می‌کنند.

این پرندگان خود را با محیط اطراف خود سازگار کرده و زاد و ولد می‌کنند. در این گزارش با این نوع از پرندگان آشنا می‌شوید.

|

عقاب طلایی؛ محتاط‌ترین شکارچی

عقاب طلایی به طول 88-75 سانتی متر و پهنای دو بال 230-190 سانتی متر از خانواده قوشیان، محتاط ترین شکارچی به شمار می‌رود. این عقاب بزرگ جثه در بالای کوه‌ها و دامنه‌ها پرواز می‌کند و گاه آن چنان بالا می‌رود که به صورت یک نقطه تیره رنگ کوچک دیده می‌شود. این شکارچی محتاط با سرعت باور نکردنی از اوج آسمان به سمت پایین شیرجه بزنند. عقاب طلایی معمولا شکار خود را از فواصل دور زیر نظر می‌گیرد و از نقطه کور به آن حمله می‌کند و می‌تواند طعمه‌هایی تا وزن 4 کیلوگرم را در حین پرواز حمل کند.

این عقاب چون در راس هرم غذایی قرار دارد، بنابراین وجود تعداد زیادی از آن‌ها در یک منطقه نشانه سالم و پایدار بودن آن زیست بوم است. در کنترل جمعیت طعمه‌های خود در طبیعت نقش مهمی دارد. این پرنده جمعیت برخی گونه‌هایی را که نقش آفت دارند را کنترل می‌کند تا ارکان طبیعت پایدار بماند.

|

دلیجه؛ کوچک ترین پرنده شکاری ایران

دلیجه به طول 38-32 سانتی متر و پهنای دو بال 78-70 سانتی متر از خانواده شاهینیان، کوچک ترین پرنده شکاری ایران است. دلیجه استاد در جا بال زدن در آسمان است. معمولا پس از در جا بال زدن و در وقت مناسب با سرعت زیاد به سمت شکار خود شیرجه می‌زند و آن‌ها را می‌گیرد.

آن‌ها از لانه اجاره‌ای در فصل تخم گذاری استفاده و پس از بازسازی لانه‌های قدیمی و رها شده کلاغ‌ها یا سایر پرندگان در آنها تخم می‌گذارند. پرندگان این خانواده سریع‌ترین پرواز را در بین پرندگان دارند. به خوردن حشرات و پرندگان کوچک پر تعداد مانند گنجشک سانان علاقه زیادی دارند.

|

کبک؛ مرغ وحشی کویر

کبک به طول 33 سانتی متر از خانواده قرقاولیان، از شناخته شده ترین پرندگان ایران است و می‌توان آن را مرغ وحشی خواند. رنگ بدن کبک‌ها بسیار شبیه رنگ محل زندگی این پرندگان است. آن‌ها از این خصوصیت استفاده کرده و در میان علف زارهای کوهستانی از دید دشمنان خود پنهان می‌شوند. کبک در هنگام احساس خطر یک باره از داخل علف‌ها بلند می‌شود، مسافت‌های کوتاهی را می‌پرد و بقیه مسیر را به سرعت به سوی حاشیه بالایی کوهستان می‌دود. صدای بلندی که در اثر بال زدن این پرنده به هنگام برخاستن ناگهانی از میان علف‌ها ایجاد می‌شود، حیوان یا انسان حاضر در محل را می‌ترساند. اگر حیواناتی مانند روباه و سمور تخم کبک‌ها را بخورند، آنها قادرند در همان فصل دوباره تخم بگذارند.

عمده‌ترین نقش کبک در طبیعت پراکنش بذور گیاهی است. برخی از بذرهای گیاهان برای آنکه آماده جوانه زنی شوند باید از دستگاه گوارش یک حیوان بگذرند. هم چنین کبک‌ها با خوردن برخی حشرات آفت به کنترل جمعیت آن‌ها کمک می‌کنند. هر چند کبک‌ها و تخم‌هایشان منبع غذایی خوبی برای حیواناتی مانند روباه، سمور و پرندگان شکارچی هستند.

|

زاغ بور؛ تنها پرنده بومی و خاص ایران

زاغ بور به طول 24 سانتی متر از خانواده کلاغیان است اما رنگ پرهایش روشن است و به همین سبب به آن زاغ بور، بور مرغ و یا کلاغ بلوند می‌گویند. رنگ نخودی مایل به صورتی پر و بال هایشان به آن‌ها کمک می‌کند که خود را به خوبی درمناطق بیابانی استتار کنند.

جفت نر و ماده زاغ بور در سراسر طول سال با هم زندگی می‌کنند. آن‌ها به کمک هم آشیانه گردی با شاخه‌های در هم تنیده در میان بوته‌های قیچ می‌بافند. آن گاه زاغ بور ماده در آن جا تخم می‌گذارد. گفته می‌شود که زاغ‌های بور وابستگی زیادی به گیاه قیچ که از مهم‌ترین گیاهان بیابانی است دارند و تنها در قیچ زارها زندگی می‌کنند ولی شواهد نشان داده که این گونه نیست و آن‌ها فقطاین گیاه را بر گیاهان دیگر ترجیح می‌دهند.

زاغ بور تنها پرنده بومی و خاص ایران است. جز در مناطق بیابانی در جای دیگری دیده نمی‌شود. مهم‌ترین پوشش گیاهی نواحی زیستی زاغ بور شامل قیچ، بادام کوهی، تاغ، شور، درمنه، افدرا، گز، اسکنبیل، اشنان، خارشتر، کاروان کش و بنه است.

|

هوبره؛ پرنده‌ای با شیوه دفاعی عجیب

هوبره به طول 60 سانتی متر از خانواده هوبره ییان، پرنده‌ای است که به دلیل شیوه عجیب دفاعی‌اش در برابر پرندگان شکارچی به پرنده بمب انداز شهرت دارد. اگر هوبره در هنگام پرواز با خطر حمله یک پرنده شکاری رو به رو شود، از روش جالبی برای دفاع از خود استفاده می‌کند؛ در این حالت مدفوع چسبناک خود را مانند بمب به سمت پرنده شکاری تعقیب کننده پرتاب می‌کند. این بمب طبیعی که بسیار چسبنده است، پر و بال پرنده شکاری را به هم می‌چسباند و مانع ادامه پرواز می‌شود.

متاسفانه در سال‌های اخیر با توجه به عوامل گوناگون از جمله تخریب زیستگاه، شکار بی رویه و قاچاق خود پرنده و تخم آن به کشورهای عربی نسل هوبره به شدت تهدید می‌شود. در کشورهای حاشیه خلیج فارس سنت دیرینه‌ای برای شکار هوبره وجود دارد. ساکنان این کشورها پرندگان شکاری را برای شکار هوبره تربیت می‌کنند. هنگام حمل به ناچار تعداد زیادی از آن‌ها را در یک محیط کوچک جاسازی می‌کنند. در نتیجه بخش زیادی از هوبره‌ها و تخم‌ها در میان راه از بین می‌روند یا آسیب زیادی می‌بینند.

هوبره از حشرات و   حیواناتی مانند مارمولک تغذیه می‌کند. هم چنین با خوردن بذر گیاهان و دفع آن‌ها در مناطق دیگر به پراکنش گیاهان یاری می‌رساند. این پرنده نقش مهمی در زنجیره غذایی مناطق بیابانی و نیمه بیابانی دارد. بسیاری از طبیعت گردان برای دیدن آن مسافت‌های طولانی را در بیابان‌ها و مناطق کویری طی می‌کنند.

|منبع: ايسنا