بررسی چالش‌های حوزه آب و خاک در کنفرانس ملی “هیدرولوژی مناطق نیمه‌خشک”

به گزارش ایسنا، کمال حسینی، رئیس اتاق بازرگانی سنندج در این کنفرانس اظهار کرد: مسئله آب در هر استراتژی توسعه‌ای و اقتصادی در کشورمان تأثیرگذار است و نمی‌توان نسبت به آن بی تفاوت بود.

حسینی افزود: بخش خصوصی نیز نسبت به اقتصاد آب و نقش بسزای آن در توسعه اقتصادی دغدغه داشته و در این راستا با جامعه دانشگاهی استان همکاری لازم را دارد.

وی خاطرنشان کرد: در این همایش چالش‌های حوزه آب و خاک به شیوه‌ای علمی و با همکاری اساتید دانشگاهی بررسی می‌شود و امیدواریم خروجی این همایش مثمرثمر واقع شود.

برگزاری کنفرانس‌های علمی بسترساز مدیریت درست آب‌های استان است

چیا سهراب نژاد، رییس جهاد دانشگاهی کردستان، امروز سه‌شنبه دوم اردیبهشت ماه در سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشک، ضمن تقدیر از حمایت‌های دستگاه‌های اجرایی مربوطه برای برگزاری این همایش، اظهار کرد: برگزاری دو دوره موفق همایش هیدرولوژی مناطق نیمه خشک، ما را برای برگزاری هرچه بهتر سومین دوره ترغیب کرد.

وی افزود: حضور اتاق بازرگانی استان کردستان در کنار جهاد دانشگاهی از اتفاقات اصلی برگزاری موثر و موفق سومین دوره این همایش است.

رییس جهاد دانشگاهی کردستان عنوان کرد: این نهاد علمی، ورود به مسائل مختلف کشور با نگاهی علمی را رسالت اصلی خود می‌داند.

وی ادامه داد: امروز مسئله آب، یکی از مهمترین مباحث اصلی کشور است که باید بیش از پیش به آن پرداخته شود.

سهراب نژاد، ضمن همدردی با مناطق سیل زده کشور بیان کرد: خوشبختانه بارش‌های اخیر کمترین خسارات را در کردستان داشت و امید است این بارش‌ها با تدبیر به فرصتی برای استان تبدیل شود.

رییس جهاد دانشگاهی کردستان عنوان کرد: این نهاد علمی، ورود به مسائل مختلف کشور با نگاهی علمی را رسالت اصلی خود می‌داند.

وی ادامه داد: امروز مسئله آب، یکی از مهمترین مباحث اصلی کشور است که باید بیش از پیش به آن پرداخته شود.

سهراب‌نژاد، ضمن همدردی با مناطق سیل زده کشور بیان کرد: خوشبختانه بارش‌های اخیر کمترین خسارات را در کردستان داشت و امید است، این بارش‌ها با تدبیر به فرصتی برای استان تبدیل شود.

وی افزود: برگزاری چنین کنفرانس‌های علمی می‌تواند بسترساز استفاده بهینه و مدیریت درست آب‌های استان باشد؛ چراکه آب، همچنان برای ما یک نعمت است و نباید اجازه داد که به یک تهدید تبدیل شود.

سیلاب اخیر نیاز مبرم به ارزیابی علمی را نشان داد

دبیر علمی سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشک گفت: سیلاب اخیر نشان داد که ما به ارزیابی علمی (هیدرولوژی) مستقل بر اساس داده‌های دقیق و قابل اعتماد، بررسی و مرور دقیق اطلاعات پایه هیدرولوژی و اقلیمی برای رفع عدم قطعیت‌ها در برنامه‌ریزی، توسعه، تخصیص و مدیریت منابع آب نیاز مبرم داریم.

دکتر سیدمختار هاشمی امروز در افتتاحیه سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه‌خشک اظهار کرد: براساس مطالعات و تجارب علمی، نادیده گرفتن علم هیدرولوژی چالش‌های زیادی را در سیستم سیاسی، اجتماعی و اقتصادی یا حکمرانی منابع آب به وجود آورده است.

وی افزود: وقایع جدی هیدرولوژی مانند سیلاب اخیر نشان داد که ما به ارزیابی علمی (هیدرولوژی) مستقل بر اساس داده‌های دقیق و قابل اعتماد، بررسی و مرور دقیق اطلاعات پایه هیدرولوژی و اقلیمی برای رفع عدم قطعیت‌ها در برنامه‌ریزی، توسعه، تخصیص و مدیریت منابع آب نیاز مبرم داریم، بنابراین، ضرورت این کنفرانس بیشتر و بیشتر احساس می‌شود.

دبیر علمی سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشک با اشاره به اینکه حوادث سیل اخیر پیوند آب – جامعه را به خوبی نمایان کرد، گفت: یک واقعه جدی هیدرولوژی مانند سیل هزینه‌های اجتماعی، روانی و اقتصادی عظیمی بر هموطنان و کشور تحمیل کرد. ما شاهد فاجعه انسانی بزرگی بودیم، خانه و کاشانه هزاران انسان زیر آب رفت و خسارت‌های سنگین به زمین‌ها و محصولات کشاورزی هموطنان وارد شد. بنا بر این بررسی همبست (پیوند) انسان – طبیعت – آب یا هیدرولوژی اجتماعی یکی از اولویت‌های مطالعاتی است که برای اولین بار در ایران چنین کنفرانسی با محوریت هیدرولوژی اجتماعی برگزار می‌شود و این یک کار ابداعانه محسوب می‌شود.

وی ادامه داد: آنچه مسلم است “آب” نقش مهمی را در سیاست جهانی ایفا می‌کند و در سال ۲۰۱۶ مجلس عمومی سازمان ملل “دهه بین‌المللی اقدام درباره آب برای توسعه پایدار (۲۰۲۸ – ۲۰۱۸)” را تعریف کرد. بنابراین علوم آب و هیدرولوژی نقش مهمی را در فرآیند توسعه پایدار دارند.

هاشمی اضافه کرد: لذا کمیته علمی کنفرانس محور اساسی این کنفرانس را دینامیک ارتباط جامعه – اکولوژی – هیدرولوژی (انسان – طبیعت – آب) برای توسعه پایدار منابع آب تعریف کرد.

وی تصریح کرد: هیدرولوژی اجتماعی در جستجوی درک معنادار پویایی، هم تکاملی و برهمکنش‌های سیستم‌های پیوسته انسان -آب است و به طور مؤثری یکپارچگی جامع جنبه‌های محیطی و اقتصادی اجتماعی هیدرولوژی را در نظر دارد و با تمرکز بر اصول علمی و بنیادین، به شناسایی و تحلیل این عوامل در تاثیر متقابل جوامع انسانی با سیستم‌های هیدرولوژیکی می‌پردازد.

دبیر علمی سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشک با تاکید بر اینکه شکی نیست که بیشترین دلایل بحران آب به نوعی با مسائل اجتماعی مرتبط هستند، افزود: بسیاری معتقدند که حتی با در نظر گرفتن تغییر اقلیم، وزن مسائل اجتماعی در ایجاد، ادامه و تشدید بحران آب بسیار قابل ملاحظه است. از این رو در پاسخ به مسائل کنونی و آینده آب ایران، بیش و پیش از راه حل‌های مبتنی بر مهندسی فیزیک آب، باید آن را از منظر مسائل اجتماعی، اقتصادی و حکمرانی بررسی کرد.

وی اعلام کرد: به نظر می‌رسد تا آن گاه که آب به عنوان نایاب‌ترین و استراتژیک‌ترین منبع کشور مورد پذیرش قرار نگیرد و در نتیجه دیدگاه “امنیت آبی” نهادینه نشود، چرخه هیدرو-اجتماعی و قلمروهای هیدرواجتماعی به عنوان مبنای حکمرانی آب لحاظ نشوند و مدل‌های نکسوسی (همبست) آب – غذا – انرژی مبنای سیاست گذاری ملی و دیپلماسی آب کشور نباشد، کشور در طولانی مدت با بحران آب روبرو خواهد بود.

وی با اشاره به اینکه زمانی می‌توان مسائل مرتبط با آب را بررسی کرد که آن را در اسلوب چرخه اجتماعی – آبی بررسی کرد، گفت: این چرخه متابولیسم جوامع انسانی و ابعاد زیست انسانی را به چرخه فیزیکی هیدرولوژیک می افزاید و نشان می‌دهد که آب در طی جریانش در اجتماع چه تاثیر بر آن گذاشته و چه تاثیراتی می‌پذیرد.

هاشمی اضافه کرد: از سمت دیگر مفهوم نوین قلمروهای هیدرو-اجتماعی بر این نکته تاکید می‌کند که آب ارتباط عمیق و مستقیمی با ذهنیت‌ها دارد و این ذهنیت‌ها مبنای تمامی تعاملات بشری و اجتماعی (سیاست‌ها) در خصوص آب است. در حقیقت تا ذهنیت افراد و جوامع ذی مدخل در مساله آب مشخص نشود نمی‌توان در خصوص آن تصمیم عملی را اتخاذ کرد.

وی عنوان کرد: به همین دلیل است که سیستم‌های مدیریتی که مشارکت مردم را در مدیریت منابع آبی نمی‌پذیرند، بدون اطلاع از عمق سیاسی بودن مساله و دیدگاه مردم نسبت به آب، نتایج نامطلوب و ضعیفی به دست آورده‌اند.

هاشمی تصریح کرد: در تجربه هرروزه جوامع انسانی، یک منبع آبی، یک مالک ندارد. بلکه مجموعه‌ای از ذی‌نفعان، با ذهنیت‌ها و دیدگاه‌های مختلف، لایه‌های مختلفی از اثرگذاری، اثرپذیری و مالکیت بر آب را ایجاد می‌کنند که این لایه‌ ها در تعامل و اندرکنش دائمی با یکدیگر هستند.

وی با طرح این سوال که راه حل چیست، ادامه داد: بدون شک یک مساله اجتماعی را با راهکارهای مهندسی نمی‌توان پاسخ داد. از این رو باید به راهکارها و ابزاری توجه کرد که ضمن پذیرش نیازهای روز توسعه ای کشور، با هماهنگ سازی این نیازها با توان سرزمینی و همچنین سنت‌های مدیریت آب کشور، بتوان یک پارادایم جدید بینابینی ارائه کرد. این پارادایم کمک می کند که مشارکت مردم چه در قالب گروه‌های نوین مدیریت آب و چه به شکل سنتی آن در ساختار حکمرانی منابع آب کشور به رسمیت شناخته شود و از این طریق دیدگاه‌ها و ذهنیت‌های آنان در مدیریت لحاظ شود.

دبیر علمی سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشک افزود: به معنای دیگر باید آب را از چرخه هیدرولوژیکی به چرخه هیدرو۔ اجتماعی ارتقا دهیم.

وی در ادامه ذکر کرد: در این کنفرانس کوشش می‌شود که مساله اجتماعی آب پر رنگ‌تر شود و پژوهشگران توجه بیشتری به این مطلب داشته باشند و خوشبختانه مقالاتی در زمینه هیدرولوژی اجتماعی ارائه می‌شود.

هاشمی از ارسال ۹۵ مقاله به دبیرخانه همایش خبر داد و گفت: ۷۳ مقاله پذیرفته شده، ۴۲ مقاله بصورت شفاهی و ۳۱ مقالنیز در قالب پوستر ارائه می‌شوند.

وی خاطرنشان کرد: لازم به ذکر است که مجوز پایگاه استنادی علوم جهان اسلام برای کنفرانس صادر شده و مقالات برتر در پایگاه استنادی نمایه‌سازی خواهند شد. البته در این کنفرانس فقط مقالات ارائه نمی‌شود، بلکه دو نشست برای ایجاد گفتمان بین ذی‌مدخلان و ذینفعان تخصصی هم برگزار می‌شود.

سطح رواناب‌های کردستان پنج میلیارد مترمکعب است

خالد جعفری، رییس سازمان جهاد کشاورزی کردستان امروز سه‌شنبه در سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشک، در رابطه با مباحث صرفه جویی و استفاده بهینه از آب اظهار کرد: سیاست سازمان جهاد کشاورزی استان استفاده حداکثری از منابع آبی استان است.

وی با تاکید بر اینکه کردستان، استان پر آبی است، افزود: بر اساس برآوردها حجم رواناب‌های سطح استان بیش از پنج میلیارد مترمکعب است که اگر ۴۰ درصد این آب برای حق‌آب زیست محیطی و سایر حوزه‌های پایین دست در نظر گرفته شود، برای ۶۰ درصد دیگر رواناب‌ها که معادل سه میلیارد مترمکعب است، می‌توان ۴۵۰ هزار هکتار اراضی آبی داشته باشیم.

رییس سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان، بیان کرد: کردستان در حال حاضر ۱۳۰ هزار هکتار اراضی آبی دارد.

وی ادامه داد: ظرفیت کل سدهای استان بیش از دو میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب است که در حال حاضر از ۱۲ درصد آن استفاده می‌شود.

جعفری با اشاره به اینکه کردستان به صورت بهینه از آبهای خود استفاده می‌کند، عنوان کرد: استان کردستان ۱۳۰ هزار هکتار اراضی آبی دارد که نزدیک به ۵۳ هزار هکتار معادل ۴۱ درصد از این اراضی دارای سیستم آبیاری تحت فشار است و میانگین کشوری این آمار ۲۰ درصد است.

وی احداث و به‌سازی ۶۹۷ کیلومتر کانال عمومی آبیاری در سطح استان را از دیگر اقدامات موثر در بهینه‌سازی آب اعلام کرد و افزود: حدود ۱۰ هزار و ۸۴۰ کیلومتر انتقال آب به مزارع و احداث ۴۸۸ هزار کیلومتر استخرهای ذخیره آب در استان به انجام رسیده است که با این اقدامات راندمان آب از ۳۰ درصد به ۴۷ درصد افزایش یافته است.

جعفری بیان کرد: کشت نشایی استان در سال زراعی ۹۸- ۹۷ به هزار و ۳۳ هکتار رسیده است که موجب صرفه‌جویی آب می‌شود.

وی با اشاره به اقدامات کشاورزی حفاظتی انجام شده در استان بیان کرد: در این راستا پروژه دیم با ایکاردا به صورت مشترک انجام می‌شود که طی آن باید طی ۵ سال، سطح اراضی دیم استان به ۳۴۵ هزار هکتار برسد که در این پروژه از شیوه کشت مستقیم استفاده می‌شود.

سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشک با محوریت آب، انسان و طبیعت به مدت دو روز (۳ و ۴ اردیبهشت) با همکاری جهاد دانشگاهی کردستان و اتاق بازرگانی سنندج در حال برگزاری است و در آن نشست‌ها و پنل‌های تخصصی نیز برگزار می‌شود.

انتهای پیام