تاثیر مخرب دودلی آمریکا در توافق با طالبان، بر روند صلح افغانستان

به گزارش ایسنا، روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی می‌آورد: تصمیم جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا برای خروج نیروهای این کشور و بین‌المللی از افغانستان تا ۱۱ سپتامبر ۲۰۲۱ طالبان را جسور کرده و سرنوشت افغانستان را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. ده‌ها منطقه از افغاستان از زمان آغاز خروج نیروهای آمریکایی و ناتو از این کشور در اول مه ۲۰۲۱ به دست نیروهای طالبان افتاده است.

تغییر سیاست افغانستان ترامپ توسط بایدن

در ابتدای امر، تصمیم برای خروج نیروها از این کشور آسیای مرکزی از سوی دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق آمریکا و به عنوان بخشی از توافق صلح با طالبان گرفته شد. این توافق در ۲۹ فوریه ۲۰۲۰ در دوحه، قطر و با هدف پایان دادن به طولانی‌ترین نبرد آمریکا امضا شد. بر اساس این توافق، واشنگتن متعهد شد تا خروج کامل را در اول مه ۲۰۲۱ تکمیل کند. در ازای این کار نیز، طالبان ملزم شد تا فعالیت‌های نظامی خود را متوقف و در گفتگوهای درون افغانی با دولت کابل شرکت کند.

البته پیروزی بایدن در انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته میلادی خروج نیروهای این کشور از افغانستان را چندین ماه به تاخیر انداخت و باعث بروز نگرانی‌ها و اختلافاتی در سیاست گذاران طالبان شد. ۱۶ فوریه سال جاری میلادی، عبدالغنی برادر آخوند، از رهبران طالبان در نامه‌ای سرگشاده از دولت آمریکا خواست تا به تعهداتش احترام گذاشته و نیروهایش را از منطقه خارج کند. او همچنین به این مساله اشاره کرد که دفاع از سرزمین و مردم افغان حق مشروع طالبان است.

اواسط مارس ۲۰۲۱ بود که روزنامه واشنگتن پست سندی افشا شده را مربوط به ۲۸ فوریه ۲۰۲۱ منتشر کرد که در آن، پیشنهاد جدید بایدن برای یک سازش سیاسی در افغانستان ذکر شده بود. این برنامه پس از آن به طالبان و دولت کابل داده شد که بایدن سیاست افغانستان دوران ترامپ و توافق دو طرف را مورد بررسی جدیدی قرار داد.

این پیشنهاد جدید بیانگر ایجاد یک دولت موقت، تدوین مجدد قانون اساسی بر اساس اولویت‌ها و اصول دموکراتیک قانون دولتی ۲۰۰۴ افغانستان، توازن و تعادل در اجرای اسلام در افغانستان و قدرت بخشیدن به دیوان عالی به جای شورای عالی قضاوت اسلامی بود. پیشتر، طالبان بر افزایش نهادهای اسلامی در افغانستان تاکید داشت. واشنگتن پست همچنین تایید کرد که در این پیشنهادها مواردی وجود دارد که دو طرف آنها را غیرقابل مذاکره می‌دانند و بعید است که طرح بایدن به این شکل تحقق یابد.

احتمال افزودن نیرو از سوی آمریکا در افغانستان حین خروج وجود دارد

دولت بایدن در آوریل اعلام کرد که آمریکا روند خروج را از اول مه سال جاری میلادی آغاز می‌کند. در همین زمان، جان کربی، سخنگوی پنتاگون به این مساله اشاره کرد که آمریکا احتمالا به صورت موقت حضور نظامی‌اش را در افغانستان در چند هفته و چند ماه افزایش می‌دهد.

کربی توضیح داد: افغانستان یک کشور محصور در خشکی است و همزمان با خروج نیروهای آمریکایی از این کشور به وضوح می‌توان شاهد مقاومت در این باره بود. باید احتمالات را همیشه در نظر گرفت تا بتوانیم امنیت و نظم را داشته باشیم. این کار درستی خواهد بود. کار محتاطانه انجام می‌شود. اگر به این فکر نمی‌کردیم غیرمسئولانه بود.

بر اساس اعلام فرماندهی مرکزی آمریکا، تا اوایل ژوئن، واشنگتن بیش از نیمی از ۵۰ درصد از نیروها و تجهیزاتش را از افغانستان خارج کرده است. همچنین، رسانه‌های آمریکا نگران فعالیت‌های گسترده طالبان با هدف احتمال براندازی دولت کابل و به دست گرفتن کنترل این کشور هستند.

به طوریکه روزنامه وال استریت ژورنال در هفتم ژوئن پیش‌بینی کرد: طالبان دارد مواضع پلیس و ارتش را محاصره می‌کند و قلمروهایی را که در اختیار دولت است، به دست می‌گیرد و خودش را برای حملات گسترده علیه مراکز بزرگ و اصلی جمعیتی آماده می‌کند، در عین اینکه منتظر خروج آخرین نیروهای آمریکایی از افغانستان است. با پایان یافتن پشتیبانی هوایی ظرف چند هفته، نیروهای دولتی کابل اصلی‌ترین اهرم خود را در درگیری‌ها با طالبان از دست می‌دهند.

برای نخستین بار، لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا ۱۷ ژوئن اعلام کرد که گروه‌های شبه نظامی چون القاعده دو سال زمان نیاز دارند تا پس از خروج کامل نیروهای آمریکایی و ناتو از افغانستان قدرت را در دست بگیرند و به خطری برای آمریکا و متحدانش بدل شوند.

ژنرال آستین روز پنجشنبه به قانونگذاران آمریکایی گفت:‌ دو سال طول می‌کشد تا گروه‌های شبه نظامی بتوانند قدرت را در افغانستان بار دیگر به دست بگیرند.

همان روز، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا نیز گفت که کاخ سفید نگران است که طالبان یا سایر عناصر شبه نظامی در افغانستان به دیپلمات‌های غربی یا بین‌المللی یا امنیتی در داخل و اطراف کابل حمله کنند. به همین دلیل است که ما در حال تهیه یک برنامه امنیتی دقیق و موثر هستیم.

اقدامات پاکستان شرایط ضد طالبان را دچار تردید کرده است

پاکستان که بخشی مهم در گفتگوهای طالبان و آمریکا در دوران ریاست جمهوری ترامپ بود، هم از سوی واشنگتن و هم از سوی کابل بابت مناقشات پیش آمده حول تحقق توافق‌های صلح به شدت مورد انتقاد قرار گرفته است.

شاه محمود قریشی، وزیر خارجه پاکستان در واکنش به این انتقادها در جلسه گشایش گفتگوی دو جانبه پاکستان و افغانستان که دوشنبه گذشته انجام شد، گفت: در صورت ناکامی و شکست روند صلح افغانستان، اسلام آباد مسئولیتی را به گردن نمی‌گیرد. پاکستان هرآنچه که برای کمک به پایان این بحران لازم بود را انجام داده است. نسبت به تلاش‌های واشنگتن و کابل برای آنکه پاکستان را قربانی ناکامی‌های خودشان کنند، هشدار می‌دهم.

او در جریان مصاحبه‌ای با شبکه خبری طلوع افغانستان به تاریخ ۱۷ ژوئن نیز این نظریه را مورد تردید قرار داد که طالبان مسئول تازه‌ترین اوج گیری خشونت‌ها در افغانستان بوده است و گفت: چه کسی مسئول است؟ اگر سعی کنید این تصور را ایجاد کنید که خشونت به دلیل طالبان زیاد شده، این اغراق است. چرا این حرف را می‌زنم چون در آنجا عناصر دیگری هم هستند که نقش یک بر هم‌زننده اوضاع را بازی می‌کنند.

او در پاسخ به این سوال که چه کسی می‌تواند در حملات اخیر در افغانستان دست داشته باشد، گفت: داعش یا نیروهای مشابه در داخل افغانستان هستند که از جنگ به نفع خود استفاده می‌کنند و می‌خواهند قدرت را به دست بگیرند.

سید علی ضیا جعفری، تحلیلگر مسائل سیاست خارجی و امور استراتژیک در مقاله‌ای برای نشنال اینترست می‌نویسد: صلح و ثبات در افغانستان جزو منافع استراتژیک پاکستان است. نخست اینکه، اسلام آباد به دنبال اجرای پروژه برق اتصالی بین ترکمنستان-افغانستان-پاکستان و خط لوله گازی TAPI بین سه کشور است. دوم اینکه، دولت اسلام آباد نیاز دارد تا بر گروه‌های شبه نظامی مخالف پاکستان که در حال حاضر در افغانستان فعال هستند، برتری و تسلط یابد. سوم هم دولت پاکستان می‌خواهد روابط همکاری با واشنگتن را حفظ کند.

این تحلیلگر افزود: بنابراین، منطق حکم می‌کند که استدلال کنیم پاکستان با ممانعت عمدی از اجرای برنامه‌های آمریکا در افغانستان به دنبال تضعیف منافع اقتصادی‌اش نخواهد بود، آن هم در زمانیکه بارها هشدار داده که اگر افغانستان به هرج و مرج کشیده شود، خودش را قربانی این وضعیت نمی‌کند.

انتهای پیام

منبع:ایسنا