تخفیفی که به مشتری آسیب می‌زند

محسن فرجی، مدیر نشر خزه و داستان‌نویس در گفت‌وگو با ایسنا درباره تخفیف‌های نامتعارف سایت‌های فروش کتاب، اظهار کرد: با یک حساب سرانگشتی می‌توان فهمید این تخفیف‌ها از مجرای ناشر و به شکل قانونی صورت نگرفته است؛ زیرا مراکز پخش  ۴۰ درصد از قیمت پشت جلد هر کتابی را برای توزیع آن دریافت می‌کنند، همچنین هزینه‌های تولید هر کتاب شامل حق مولف یا مترجم همراه با امور فنی چاپ، حدود ۴۵ درصد از قیمت هر کتاب است و در بهترین حالت ناشر از یک کتاب ۱۵ درصد سود می‌برد.

او سپس با اشاره به افزایش پنج‌برابری قیمت کاغذ و افزایش ۳۵ درصدی هزینه‌های چاپ و صحافی کتاب گفت: زمانی که این اعداد و ارقام را کنار هم  قرار می‌دهیم، متوجه می‌شویم نمی‌توان تخفیف بالای ۴۰ درصد به مراکز پخش داد، در نتیجه کتاب‌هایی که با تخفیف ۷۰ درصد و ۸۰ درصد عرضه می‌شوند، قطعا کپی هستند و به صورت قاچاق و زیراکسی چاپ شده‌اند و  از طریق ناشر به مراکز پخش و جاهایی که این نوع کتاب‌ها را عرضه می‌کنند، ارائه نشده‌اند.

این ناشر درباره آسیب‌های این موضوع بیان کرد: علاوه بر ضرر اقتصادی ناشران در این شرایط کرونایی و افزایش صعودی قیمت کاغذ، مخاطب بیشترین ضرر را می‌کند زیرا کتاب‌هایی که از این طریق و با تخفیف وحشتناک به دست مخاطب می‌رسد، بی‌تردید کیفیت پایینی در ترجمه، طراحی جلد و چاپ و صحافی دارد؛ به ظاهر مخاطب کالایی با قیمت پایین‌تر دریافت کرده‌، اما در مقابل چیزی را که به دست آورده‌ خیلی زود شیرازه‌اش از بین خواهد رفت و  کتاب‌های ترجمه نیز سرهم‌بندی شده‌اند و مترجم شناخته‌شده‌ای ندارند. بازنده اصلی مخاطبان هستند.

او در ادامه خاطرنشان کرد: وزارت ارشاد به عنوان متولی اصلی کتاب و کتاب‌خوانی در کشور باید برخورد قاطع و جدی‌ای با سایت‌ها و مراکزی که کتاب قاچاق را با تخفیف‌های بالا عرضه می‌کنند داشته باشد. اخیرا مدیر یکی از سایت‌ها ادعا کرده بود که از وزارت ارشاد برای تخفیف بالا مجوز گرفته است که با واکنش این وزارتخانه همراه شد و جوابیه‌ای مبنی بر این‌که مجوزی برای نمایشگاه با تخفیف بالا صادر نکرده است، داد. اما به نظرم جوابیه دادن و تکذیب خبر کسی که رسماً کارش قاچاق کتاب است، کفایت نمی‌کند و باید به شکل قاطع و با همکاری نهادهای انتظامی و مشخصا پلیس فتا جلو این انحرافی را که صورت گرفته و متاسفانه درحال گسترش هم هست، بگیرند.

محسن فرجی درباره این‌که برخی می‌گویند تخفیف بالا ممکن است مخاطب را بدعادت کند، بیان کرد: تخفیف به خودی خود بد نیست زیرا تخفیف‌هایی که در نمایشگاه کتاب داده می‌شود، به شکل غیرمستقیم درحال پرورش کتاب‌خوان و ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی است؛ این تخفیف‌ها موقت هستند و مخاطبان انگیزه پیدا می‌کنند تا از مجرای قانونی اما با تخفیف کتاب بخرند و این باعث خواهد شد مجدداً سراغ کتاب بیایند. بنابراین برای تخفیف‌های معقول مشکلی وجود ندارد زیرا موقت است و همیشگی نیست و باید این انگیزه را در جامعه‌ای که  آمار کتاب‌خوانی پایینی دارد، ایجاد کرد.

او در عین حال یادآور شد: تخفیف‌های بالا علاوه بر ناشر و مخاطب، به کتاب‌فروش و موزع و به‌طور کل به صنعت نشر آسیب می‌زند و به همین دلیل ارشاد و سایر نهادهای فرهنگی و مشخصا رسانه‌ها علاوه بر راه‌کار قانونی و برخورد قاطع، کار فرهنگ‌سازی هم بکنند و مخاطب به این آگاهی برسد که خرید کتاب به شکل غیرقانونی جرم است. همان اتفاقی که درباره سی‌دی‌ قاچاق و فیلم‌های غیرقانونی افتاد و با فرهنگ‌سازی تا حدود زیادی بساطش کم‌رنگ‌تر شد. به‌نظرم این فرهنگ‌سازی در عرصه کتاب و کتاب‌خوانی باید در نهادهای فرهنگی، رسانه‌ها و مشخصا رادیو و تلویزیون بیفتد و این آگاهی‌بخشی و فرهنگ‌سازی صورت بگیرد تا مخاطب به این درک و شناخت برسد که با خرید کالای بنجل و بی‌ارزش علاوه بر این‌که به خود لطمه می‌زند، به یک خانواده بزرگ هم  لطمه می‌زند. اگر این فرهنگ‌سازی صورت بگیرد، به نظرم اتفاق مهمی خواهد افتاد. ما در رادیو و تلویزیون چیزی در این‌باره نمی‌بینیم و عزمی برای آگاهی‌بخشی در این زمینه وجود ندارد.

منبع:ایسنا