تشریح روند اجرای پروژه‌های آذربایجان شرقی و وضعیت کلان اقتصادی کشور
ایسنا/آذربایجان شرقی رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی آذربایجان شرقی و عضو هیئت گروه اقتصاد دانشگاه تبریز گفت: در خروجی و برآیند اتفاقات دهه ۹۰، به رغم تمامی نوسانات و رشدهای منفی و مثبت اقتصادی، یک رشد میانگین نزدیک به صفر را رقم زدیم، یعنی با این شرایط نباید انتظار داشته باشیم که شاخص‌های رفاه و برخورداری در سطح جامعه به شکل میانگین تحول عجیبی داشته باشند و یا انتظارات ما اتفاق افتاده باشد.
داوود بهبودی روز دوشنبه ۱۴ تیرماه در نشست خبری، اظهار کرد: در نگاهی به کلان روندهای اقتصادی- اجتماعی طی دهه‌های گذشته، می‌توان گفت که همواره فرازونشیب‌های مختلفی را در مسائل مختلف جامعه داشته ایم و استان نیز متاثر از کلان روندهای ملی در این فرازونشیب‌ها حرکت داشته است.
به گزارش ایسنا، وی افزود: آغاز دولت در سال ۹۲ با یک وضعیت خاصی از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مواجه بود. در این عرصه ما با یک فشار تحریمی، موج تورمی، اختلالات بازارهای مختلف، انتظارات تورمی، کاهش درآمدهای نفتی و سایر چالش‌ها روبه رو شدیم که در نهایت باعث نابسامانی‌های اقتصادی شده بود.
وی ادامه داد: در دولت‌های نهم و دهم برخی سال‌ها، درآمدهای هنگفت نفتی داشتیم اما در طول سال‌های ۹۰ تا ۹۲ محدودیت درآمدهای نفتی و فشار تحریم‌ها افزایش یافته و بحث اختلالاتی در سیستم‌های ارزی، پولی و نظام قیمت‌ها وجود داشت. با رویکردهای دولت دوازدهم که بخشی در چارچوب مذاکرات منتهی به برجام بود، در دوره دو ساله اول به تدریج فشارها کاهش یافت و اصلاح انتظارات و امیدآفرینی خودبخود باعث کاهش فشار تورمی و ایجاد حرکت‌های مناسب در فضای اقتصادی شد و در نهایت طی سال‌های ۹۵ و ۹۶ به رشدهای مثبت اقتصادی دست یافتیم.
بهبودی متذکر شد: این دستاوردها به علت اختلال در جریان اجرای برجام و عدم پایبندی آمریکا، از سال ۹۷ با خروج آمریکا از این موافقتنامه، جریان فشار مضاعف و تحریم اقتصادی بار دیگر بازگشت و در نتیجه به علت کاهش شدید درآمدهای نفتی و فشاری که به بودجه دولت ایجاد شد، شاخص‌های اقتصادی کشور بازهم دچار بی ثباتی شد ، به خصوص ما سال ۹۹ را با بی ثباتی شدید در عرصه اختلاات ارزی و شاخص قیمت‌ها سپری کردیم.
وی ییان کرد: در این دوره از تحریم‌ها علاوه بر فشار تحریم حداکثری، یک عارضه پاندمی جهانی کرونا هم مزید بر علت شد و کشور را درگیر کرده و باعث تعطیلی بسیاری از فعالیت‌ها و از دست رفتن فرصت‌های شغلی شد که نیازمند اقدامات حمایتی بود.
وی با بیان این‌که سال ۹۹ را با شدیدترین فشار تحریمی سپری کردیم، افزود: درآمدهای نفتی این سال معادل ۱۰ درصد میانگین ۱۰ ساله قبلی بود. یعنی اگر حدودا سالانه نزدیک ۴۵ میلیارد دلار از نفت به بودجه کمک می‌شد، در سال گذشته بیش از شش میلیارد دلار از این محل حاصل نشد.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی آذربایجان شرقی با بیان این‌که درآمد سرانه ما رشد نکرده است، تصریح کرد: انتظار بهبود رفاه و معیشت را نباید داشته باشیم. البته تمامی این موارد به منزله عدم تلاش دولت نیست بلکه در دوران کنونی، دولت با وجود این‌که درآمد نفتی ندارد، با استفاده از اسناد خزانه اسلامی تامین اعتبار کرده تا پروژه‌های عمرانی در کشور فعالیت کنند.
وی ادامه داد: یکی از چالش‌های دولت در اداره جامعه ترمیم قدرت خرید اقشار آسیب پذیر از جمله بخش حقوق بگیر ثابت جامعه است. اصلاح حقوق و همسان سازی که در این راستا انجام گرفته راهکار بلندمدت و اساسی نیست، بلکه راهکار اساسی این است که بتوانیم تورم و نقدینگی را مهار کنیم.
وی در خصوص پروژه‌های استانی، گفت: پیگیری پروژه‌های کلان استان همچنان تداوم داشته و توانستیم برخی پروژه‌ها را حرکت بدهیم و تعدادی هنوز نیمه تمام هستند ولی در مجموع تحرکی که در پروژه‌های ملی و استانی در این مقطع اتفاق افتاد، عمدتا با حضور و پیگیری فعال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان در برخی عرصه‌ها و حرکت‌های نظام مند و برنامه‌ای بوده است.
بهبودی با اشاره به وجود هم افزایی در فضای مدیریت کلان استان، گفت: مسیر توسعه، یک مسیر پر دست اندازی است، که باید یاد بگیریم تلاش‌های خود را هم افزا کنیم تا بتوانیم این مسیر را در آینده سریع تر طی کنیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌که در طی سنوات مختلف، از منابع مختلفی اعتبار دریافت می‌کنیم، افزود: مجموعه اعتبارات موجود در استان تحت عنوان اعتبارات استانی، اعتبارات توازن، ردیف‌های متغیر، ردیف‌های ملی و … هستند. آنچه که در قالب قوانین بودجه سنواتی در توزیع اعتبارات لحاظ می‌شد، تقریبا در بیش از ۸۰ درصد بودجه‌های عمرانی کشور در قالب پروژه‌های ملی و ردیف‌های متمرکز توزیع شده و کمتر از ۲۰ درصد به عنوان ردیف‌های استانی قلمداد می‌شود.
وی افزود: بخش عمده پروژه‌های استانی که پروژه‌های بزرگی مثل سدها، راه آهن، مترو و آزادراه‌ها در قالب اعتبارات ملی تخصیص می‌یابند. در اعتبارات سال‌های اخیر بر اساس مصوبات شورای برنامه ریزی استان توزیع کردیم، نزدیک به ۱۶۵۰ میلیارد تومان برای ۱۴۰۰ بوده که البته ۵۰۰ میلیارد تومان از محل تبادل ملی به آن افزوده می‌شود.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی آذربایجان شرقی بیان کرد: پروژه‌های ملی استان علاوه بر پروژه‌های استانی، نزدیک به ۱۵۰۰ میلیارد تومان داریم که البته برخی پروژه‌ها در مفاهیم بودجه ریزی، در قالب یک طرح سراسری هستند.
وی با بیان این‌که نمی‌توان گفت چقدر از اعتبارات ملی سهم داریم، اظهار کرد: هر سال حداقل در حدود ۵۰۰۰ میلیارد تومان از منابع ملی و استانی در بخش‌های عمرانی دولتی هزینه می‌شود. امسال نسبت به سال گذشته تخصیص بهتری انجام گرفته و در برخی آیتم‌ها حتی تا حدود ۷۰ درصد تخصیص داشتند در حالی که در سال ۹۸، به طور میانگین ۳۵ درصد تخصیص اعتبار داشتیم.
وی اظهار کرد: در سال ۱۴۰۰ حدود ۶۰۰۰ میلیارد تومان پیش بینی وصول درآمد شده و مجموع اعتبارات هزینه‌ای و عمرانی دولت در استان نزدیک به ۱۶ هزار میلیارد تومان خواهد بود.
بهبودی ادامه داد: در بخش زیر بنایی مثل راه، زیرساخت‌های سلامت، شبکه‌های بیمارستانی و درمان کارهای خوبی طی هشت سال گذشته در استان انجام گرفته است اما هنوز در بحث زیرساخت‌های انرژی با استاندارها و ظرفیت‌ها فاصله داریم.
وی متذکر شد: در بحث تولید و انتقال برق، کمبودهایی وجود دارد هرچند که برنامه‌هایی برای توسعه هست و یک نیروگاه در بناب در حال احداث داریم و حتی خطوط انتقال و نیروگاه‌های تولیدی نیازمند ترمیم و تقویت هستند.
وی در خصوص بحث سدسازی در استان، اظهار کرد: توانستیم بزرگترین سد خداآفرین، بزرگترین سد استان و سایر سدها را به بهره برداری برسانیم اما هنوز دو سد شهید مدنی در اطراف تبریز و صد شهریار میانه به بهره برداری نرسیده است. سد شهریار کارکرد کشاورزی داشته ولی سد شهید مدنی از کارکرد کشاورزی دور شده و اکنون فقط می‌تواند آبگیری و رهاسازی آب به دریاچه و یا جاذبه گردشگری داشته باشد. طی چندین سال گذشته تزریق اعتبار خوبی انجام نگرفته ولی نزدیک به ۴۰۰ میلیارد تومان به سد شهید مدنی تبریز برآورد تامین اعتبار می‌شود که می‌تواند از سوی دولت یا بخش خصوصی انجام بگیرد.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی آذربایجان شرقی با بیان این‌که اجرای راه آهن میانه_تبریز مدت زیادی طول کشید، تشریح کرد: اکنون در آستانه بهره برداری بخشی از این مسیر تا پایان تیر ماه هستیم که این اقدامات در دوره کنونی دولت انجام گرفت. قسمت تکمیلی این پروژه از ایستگاه خاوران تا ایستگاه اصلی است که باید انجام شود تا به شبکه اصلی ریلی و باری متصل شود.
وی در خصوص ظرفیت راه آهنی استان، گفت: یک شبکه آنتنی از بستان آباد به سراب تا اردیبل را طی چند سال گذشته آغاز کردیم و اکنون در حال اجرا است لذا از لحاظ آمایشی در استان، منطقه شرق از لحاظ زیرساخت راه آهن، فاقد آن بوده اما اکنون یک مسیر ریلی جدید میانه- تبریز این مسیر را تغذیه می‌کند. انتظار داریم تا با مشارکت دولت و معدن مس استان، یک خط آنتنی از تبریز به ارسباران داشته باشیم.
وی متذکر شد: قرار بود که آزادراه تبریز_بازرگان در سال ۹۴ با مشارکت سرمایه گذار خارجی در بازه زمانی پنج ساله به اتمام برسد، اما متاسفانه سازوکار مشارکت سرمایه گذار خارجی در نظام اداری ما به سرانجام نرسید و به دست مشارکت سرمایه گذاران داخلی افتاد.
بهبودی افزود: انتظار داشتیم که اگر نظام اداری کشور اجازه می‌داد، همین آزادراه را در دوره کنونی با سرمایه گذار خارجی به اتمام برسانیم اما مقدمات آن فراهم نشد. با مشارمت سرمایه کذار خارجی می‌توانستیم جندین میروگاه و پروژه‌های دیگر را هم داشته باشیم که در مجموع این سرمایه کذاری‌ها، در استان می‌توانست حدود پنج میلیارد دلار در بخش انرژی و آزادراه تبریز_بازرگان باشد.
وی با اشاره به لزوم هماهنگی با فناوری‌های جدید دنیا، افزود: ایده حفاظت هوشمند در جنگل‌های ارسباران برای خاموشی آتش سوزی‌ها پیشنهاد شده است که در این راستا، سیستم‌های هوشمند توانایی شناسایی آتش را داشته و محیط را به شکل هوشمند پایش می‌کنند. پس از اجرای این امر بایستی متناسب با آن، سیستم‌های اطفای حریق تعبیه شود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌که اکنون فشار مالیاتی بیشتر بر روی بخش صنعت است، ادامه داد: دولت آینده برای پایداری منابع درآمدی خود باید به سمت تقویت پایه‌های مالیاتی برود تا سرجمع درآمدهای مالیاتی خود را افزایش دهد و با اتکا به آن کشور را مدیریت کند.
وی گفت: اگر از وضعیت فعلی راضی نیستیم، باید بدانیم که این وضعیت حاصل اختلالات ساختاری و موارد برون زا است. ما انتظار داشتیم که بر اساس کلان روندهای سال ۹۵، اتفاقات خوبی در کشور رخ دهد اما آن روندها که شامل تورم یک رقمی، افزایش میزان اشتغال و موج مثبت در توسعه فعالیت‌های بخش خصوصی بود، ادامه نیافت و در نتیجه امروز خاطره تلخی از سال‌های آخر دولت دوازدهم داریم.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی آذربایجان شرقی با تاکید بر لزوم تقویت سرمایه گذاری در دولت جدید، گفت: نیازمند استفاده از سرمایه گذاری‌های خارجی هستیم تا از این ظرفیت برای توسعه بخش‌های مختلف کشور استفاده کنیم و شاهد افزایش اشتغال جوانان و امیدآفرینی و … در جامعه شود.
وی متذکر شد: اگر از ظرفیت خارجی استفاده نکنیم، نمی‌توانیم شکاف رشد اقتصادی کشور را ترمیم کنیم. در نتیجه برای اقتصاد برتر منطقه، قوی تر شدن جایگاهمان و ارتقای درآمد سرانه، تولید را افزایش دهیم و برای این امر نیز باید بازارهای داخلی و خارجی برای خود پیدا کنیم وگرنه با این روند، ظرفیت رشد اقتصادی در سال‌های آتی محدود است.
وی گفت: دولت آینده برای بهبود وضعیت یکسری اقدامات رو بنایی انجام می‌دهد که تا کوتاه مدت و ظرف دو الی سه سال آینده جوابگو خواهد بود مثل توزیع بسته‌های رفاهی و… اما اصلی ترین چالش‌های کشور در حوزه ساختاری است و باید ابتدا آن‌ها را حل کنیم.
بهبودی افزود: انتظار داریم تا دولت آینده حتما برای اصلاح ساختار اقتصادی کشور ایده داشته باشند. هرچند اصلاح ساختار فراتر از دولت است و در قالب هشت ساله نمی‌گنجد.
در ادامه، پرویز محمدزاده، معاون توسعه و برنامه ریزی سازمان مدیریت و برنامه ریزی آذربایجان شرقی، گفت: با پیاده سازی پروژه SDI (سامانه زیرساخت‌های داده‌های مکانی) تحولی بنیادین در نظام برنامه ریزی و تصمیم گیری استان و کشور رخ خواهد داد.
وی افزود: اکنون در این سامانه، بسیاری از لایه‌های اطلاعاتی از جمله اطلاعات سند آمایش استانی و جهت گیری‌ها برای توسعه بارگزاری شده است. دستگاه‌های زیادی در حال ملحق شدن به این سامانه هستند که اگر تمامی دستگاه‌های استان اطلاعات خود را در این سامانه وارد کنند، تصمیم گیری در سطح کلان استان بر اساس این سامانه و ملاحظات آمایش می‌تواند درصد تحقق اهداف و برنامه‌های آمایش را بالا ببرد.
در ادامه شاهین فتحی، معاون امور هماهنگی سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان، گفت: علارغم تمامی تحولات و پیشرفت‌ها، در بخش مدیریت و کنترل پروژه، پیشرفت چندانی نداشتیم چون این بحث یک علم نوینی است که طی دو دهه اخیر در جهان مطرح شده است.
وی افزود: سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان همواره ناظر بر حسن اجرای پروژه‌ها بوده و اکنون می‌توان گفت که بالای ۹۵ درصد پروژه‌های استان، انحراف کمتری نسبت به اهداف مدنظر داشته‌اند
انتهای پیام
منبع:ایسنا