ایسنا/قم رئیس اداره آب‌های زیرزمینی شرکت آب منطقه‌ای استان قم، پر شدن سفره‌های زیرزمینی را با بارش‌های اخیر، ساده انگارانه و غیر علمی دانست.
رضا محمدی در گفت و گو با خبرنگار ایسنا عنوان کرد: در روزهای اخیر با بارش‌های زیاد و گسترده‌ای که در سطح کشور و استان قم انجام شد، برخی اخبار و نقل قول‌هایی مبنی بر حل مشکلات خشکسالی کشور و جبران کسری مخازن آب زیرزمینی به گوش می‌رسد که لازم است در این زمینه توضیحاتی ارائه شود تا ذهنیت اشتباهی برای مردم ایجاد نشود.
وی افزود: همه آبی که در زیر زمین است و به عنوان منابع آب زیرزمینی تلقی می‌شود، بخشی از چرخه آب است؛ آب از دریا و سطوح مرطوب بخار شده و به آسمان می‌رود، بخار آب موجود در هوا متراکم شده و ابر تشکیل می‌شود و سپس از طریق بارش به سطح زمین بر می‌گردد.
محمدی عنوان کرد: بخشی از این آب به زمین نفوذ می‌کند و بخشی دیگر به صورت روان اب در سطح زمین جاری می‌شود و بخش اعظم آن نیز دوباره تبخیر می‌شود و به آسمان باز می‌گردد.
رئیس اداره آب‌های زیرزمینی شرکت آب منطقه‌ای استان قم گفت: تبخیر و برگشت نزولات جوی به آسمان در استان قم با توجه به شرایط اقلیمی زیاد است و بر اساس گزارشات تا حدود ۸۴ درصد اعلام شده است.
این کارشناس منابع آب اظهار کرد: بخشی از آبی که در اثر ریزش‌های جوی در استان نازل می‌شود قبل از رسیدن یا بلافاصله پس از رسیدن به سطح زمین و قبل از نفوذ تبدیل شدن به روان اب بخار می‌شود، بخشی از روان اب ایجاد شده نیز در مسیر حرکت به بخار مبدل می‌شود، بخشی از آبی هم که لایه‌های سطحی را برای ملحق شدن به آب زیر زمینی طی می‌کند قبل از نفوذ عمقی تبخیر می‌شود، بنابراین تنها بخش کمی از آن صرف تغذیه منابع آب زیرزمینی می‌شود.
وی اضافه کرد: طبق منابع علمی روان اب حاصل از بارندگی حدود ۵ تا ۸ درصد کل بارش است که همانطور که گفته شد بخشی از آن تبخیر می‌شود و قسمتی که از تبخیر مصون می‌ماند یا در طول مسیر به مصرف رسیده یا در اثر نفوذ از بستر رودخانه وارد مخازن زیرزمینی می‌شود و مازاد بر آن در انتهای حوزه به تالاب‌ها یا پایانه‌های آبی مثل دریاچه نمک و دریاچه حوض سلطان می‌ریزد.
محمدی افزود: اما از آنجا که در گزارشات موجود نفوذ از بستر رودخانه‌های استان تا ۱۳ درصد روان اب و نفوذ حاصل از آبیاری نیز تا ۳۰ درصد آب مصرفی اعلام و منظور می‌شود، بنابراین می‌توان انتظار داشت که تنها حدود ۱۰ درصد کل بارش به طور مستقیم یا از طریق آورد رودخانه‌ها و نفوذ آبیاری صرف تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی شود. البته در مناطقی که دارای خاک با خاصیت نفوذپذیری بالا بوده و سطح ایستابی در عمق کمی از سطح زمین قرار دارد بیشتر و سریع‌تر خود را نشان می‌دهد و تأثیر آن در مناطق دیگر کمتر و با تأخیر بیشتری مواجه خواهد بود.
وی ادامه داد: اینکه تصور کنیم با افزایش نزول باران در یک سال همه چاه‌ها (سفره‌های آب زیرزمینی) پرشده و مشکلات برطرف می‌شود تصور ساده انگارانه و غیرعلمی است؛ آبی که در سالیان گذشته به طور بی رویه و بیش از ظرفیت تجدید پذیری سفره‌ها مورد استفاده قرار گرفته، حاصل ذخیره چند ده و بلکه چند صد و چند هزار ساله است که قطعاً با یکی دو سال بارش به راحتی جبران نخواهد شد.
این کارشناس منابع آبی گفت: نکته دیگر آنکه با کاهش میزان ذخیره آبخوان‌ها که به دلیل تهی شدن از آب و در اثر فشار وزن طبقات بالایی رخ داده، لایه‌ها روز به روز متراکم شده و این نگرانی و اشکال وجود دارد که با افزایش نزولات نیز امکان برگشت به قبل وجود ندارد، زیرا منافذ و خلل و فرج زمین به مقدار زیادی از بین رفته و به حد ناچیز رسیده و دیگر فضایی برای نفوذ و ذخیره آب وجود ندارد.
رئیس اداره آب‌های زیرزمینی شرکت آب منطقه‌ای استان قم در خصوص تغذیه مصنوعی منابع آب زیرزمینی نیز بیان کرد: انواع روش‌های تغذیه مصنوعی با اهداف مختلف و بیشتر برای افزایش نفوذ منابع آب سطحی به مخازن زیرزمینی وجود دارد که بسته به ویژگی و ظرفیت هر منطقه می‌توان آنها را اجرا و به نتایج آن نیز امیدوار بود.
محمدی عنوان کرد: اما شرط اصلی، وجود منابع آب مازاد و قابل برنامه ریزی است که متأسفانه در قم این پتانسیل خیلی وجود ندارد؛ البته سازمان جهاد کشاورزی در سال‌ها پیش در منطقه دولت آباد بخش جعفریه طرح پخش سیلاب موسوم به طغرود را با اتکا به آورد دوره‌ای این رودخانه (طغرود) با هدف تقویت منابع آب پایین دست اجرا نموده که خوشبختانه در سالهای قبل و بارش‌های اخیر آبگیری شده و اثرات نسبتاً خوبی هم داشته است.
وی در پایان تاکید کرد: سیاستگذاری درست در مدیریت عرضه و تقاضای آب و همچنین مصرف درست، علمی و اصولی از منابع آب در همه بخش‌های مصرف با تکیه بر رعایت اصل تجدید پذیری و حجم آب قابل برنامه‌ریزی همان منطقه و پرهیز از هرگونه اسراف تنها راه ممکن برای حفظ منابع و توسعه پایدار است.
انتهای پیام