تغییرات هیجانی و خلقی نوجوان نباید روابط اجتماعی او را مختل کند

مرضیه عزیزی معین روانشناس بالینی و مدرس دانشگاه در خصوص نشانه‌های افسردگی در نوجوانان گفت: غمگینی و احساس ناامیدی، تحریک پذیری، خشم و خصومت، گریه کردن‌های مکرر، دوری گزینی از دوستان و تمایل به گوشه‌گیری، بی علاقگی به فعالیت‌ها، افت عملکرد تحصیلی، بی قراری و کلافگی، برهم خوردن الگوی خواب و اشتها، احساس بی ارزشی و گناه و کاهش انگیزه و احساس ناتوانی از نشانه‌های افسردگی در نوجوانان است.
وی در ادامه خستگی و کاهش انرژی، کاهش تمرکز، شکایت از درد و مشکلات جسمی متعدد، حساسیت زیاد به انتقاد و زودرنجی، بهانه گیری و شاکی بودن بیش از حد، احساس تنهایی و اینکه دیگران آن‌ها را درک نمی‌کنند، تمایل به مصرف سیگار یا مواد مخدر، این احساس که فعالیت‌های لذت بخش برایش چندان خوشایند نیست، آرزوی مردن، افکار خودکشی یا اقدام به خودکشی و ترس و اضطراب زیاد را از دیگر نشانه های بروز افسردگی در نوجوانان دانست.
عزیزی معین با بیان اینکه وجود یک یا چند نشانه از علائم افسردگی تشخیص قطعی این اختلال نیست، یادآور شد: صرف وجود یک یا دو علائم نشان دهنده تشخیص قطعی افسردگی نیست و بررسی و تشخیص باید توسط روانشناس و روانپزشک انجام شود.
این مدرس دانشگاه تصریح کرد: در دوران نوجوانی بطور طبیعی تغییرات هیجانی و خلقی دیده می‌شود نوجوان ممکن است به درجاتی زود رنج و حساس، تحریک‌پذیر یا در برخی موارد غمگین باشد امّا این تغییرات هیجانی در حدی نیست که روابط وی با دیگران را پرتنش، عملکرد فردی، بین فردی، تحصیلی یا اجتماعی وی را مختل، یا اینکه احساس ناتوانی یا ناامیدی شدید ایجاد کند.
وی در ادامه اظهار کرد: در صورتی که شدت غمگینی، تحریک پذیری زیاد و یا مدت زمان آن ها طولانی باشد به نحوی که مشکلات قابل توجه در روابط و عملکرد فردی و اجتماعی و تحصیلی نوجوان ایجاد کند باید احتمال یک اختلال روانی مثل افسردگی را در نظر گرفت.
این روان درمانگر با بیان اینکه اشکال مختلفی از اختلال افسردگی ممکن است دیده شود و برخی موارد دوره‌های کوتاه ولی تکرار شونده دارند و برخی طولانی هستند، گفت: اگر اختلال افسردگی تشخیص داده نشود مدت زمان آن طولانی و درمان آن دشوارتر می‌شود و در صورتی که افسردگی درمان نشود احتمال تکرار دوره‌های افسردگی بیشتر می شود.
عزیزی معین با اشاره به اینکه افسردگی یک اختلال قابل درمان است بیان کرد: بعد از درمان احتمال عود وجود دارد ولی چنانچه دوره درمان کامل شود احتمال عود کاهش می‌یابد.
این مدرس دانشگاه یادآور شد: برخی این تصور را دارند که نوجوان به عمد یا برای جلب توجه این حالت‌ها یا رفتارها را بروز می دهد و اگر بخواهد می‌تواند خودش این رفتارها را کنار بگذارد این عامل به همراه ناآگاهی و یا عدم پذیرش توسط والدین باعث تأخیر در تشخیص و درمان این اختلال می‌شود و این تاخیر در بسیاری موارد منجر به آسیب‌ها و پیامدهای جدی خواهد شد.
وی با بیان اینکه شیوع اختلال افسردگی در نوجوانان بیشتر از کودکان است، گفت: شیوع این اختلال در سنین پیش از دبستان بین دختر و پسر معمولا برابر است ولی در نوجوانی احتمال ابتلاء به اختلال افسردگی در دختران بیشتر است.
عزیزی معین با اشاره به اینکه افسردگی در نوجوانان می‌تواند علت‌های ژنتیکی، روان شناختی، زیستی یا محیطی داشته باشد، اضافه کرد: نوجوان یک پدر یا مادر افسرده معمولاً انعطاف‌پذیری بیشتری داشته و توانایی بیشتری برای تمرکز بر روی فعالیت‌های مربوط به سن و سال خود، روابط و همچنین درک موقعیت پدر یا مادر خود خواهند داشت البته نوجوان یک فرد افسرده در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این عارضه قرار دارد لذا نوجوانانی که والدین آنها از افسردگی رنج می‌برند در مقایسه با نوجوانانی که والدین آنها دچار افسردگی نیستند در سنین پایین تری اولین دوره‌ی افسردگی خود را تجربه می نمایند.
وی در ادامه افزود: علاوه بر این نوجوانان خانواده‌های پرجمعیت و یا نوجوانانی که والدین آنها طلاق گرفته و در نتیجه از حمایت کامل والدین برخوردار نیستند و نوجوانانی که سوء مصرف الکل یا مواد مخدر دارند و یا زمان زیادی از روز را به جای  فعالیت‌های ورزشی و فیزیکی در شبکه‌های اجتماعی بسرمی‌برند در خطر بالاتر ابتلاء به افسردگی قرار دارند.
این روان درمانگر در خصوص پیامدهای افسردگی در نوجوانان تصریح کرد: افت تحصیلی، کاهش اعتماد به نفس و به تبع آن کاهش تعاملات اجتماعی، مصرف سیگار و مواد مخدر و پرداختن به رفتارهای پرخطر، نوجوانان افسرده برای رهایی از احساس افسردگی ممکن است به مصرف مواد، خودزنی و سایر رفتارهای پرخطر مثل خودکشی روی آورند، خشم، پرخاشگری و تحریک پذیری در تعاملات بین فردی به دلیل اینکه افسردگی با احساس زودرنجی و تحریک پذیری و خشم در مواجهه با محرک‌های جزئی همراه است.
عزیزی معین در ادامه گفت: یکی دیگر از پیامدهای افسردگی در نوجوانان فرار از منزل یا مدرسه است، برخی از نوجوانان مبتلا به افسردگی تحمل تنش‌ها و استرس‌های بین فردی و محیطی را ندارند و ممکن است برای رهایی از این شرایط دست به فرار بزنند همچنین وابستگی به اینترنت، موبایل و تمایل به موسیقی غمناک به این ترتیب تمایل به انزوا و گوشه گیری ناشی از افسردگی باعث می‌شود نوجوان در تنهایی خودش فرو رفته و به گوش دادن موسیقی‌های ناامید کننده روی آورده و یا وقت خودش را با موبایل، اینترنت و پرسه زدن در فضای مجازی پر کند.
این مدرس دانشگاه با تأکید بر اینکه برای تشخیص قطعی افسردگی حتما به متخصصان مراجعه شود، بیان کرد: چنانچه دوره افسردگی طولانی شود و نوجوان با تأخیر در روند تشخیص و درمان قرار گیرد خطر بروز پیامدهای ذکر شده در نوجوان بیشتر است.
منبع: ايسنا