تلویزیون یا شبکه نمایش خانگی، انتخاب شما کدام است؟
از زمانی که سریال سازی در شبکه نمایش خانگی در اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ با تولید و پخش مجموعه هایی چون «قلب یخی» و «قهوه تلخ» به طور جدی تری اعلام موجودیت کرد و برخی از کارگردان های شناخته شده تلویزیون به این عرصه کوچ کردند، تا امروز که انواع و اقسام سریال ها با کارگردان ها و بازیگران سرشناس سینما و تلویزیون به صورت هفتگی در پلتفرم ها پخش می شود، همواره این پرسش مطرح بوده که آیا شبکه نمایش خانگی را می توان رقیب و حتی تهدیدی جدی برای تلویزیون و داشته هایش فرض کرد یا به راستی آنطور که مدیران صداوسیما زمانی گمان می کردند، مخاطب میلیونی تلویزیون را هنوز هم نمی توان با هیچ مدیوم دیگری مقایسه کرد.
«تلویزیون یا شبکه نمایش خانگی؟»؛ پرسشی که پس از گذشت دو دهه از آغاز ساخت سریال های شبکه نمایش خانگی با همه فراز و نشیب هایش حالا چالش برانگیزتر به نظر می رسد. در این سال ها تلویزیون با تکیه بر پرنفوذ بودنش که البته ماهیت ذاتی این رسانه در تمام دنیاست، به خیال داشتن مخاطبی میلیونی، تلاش چندانی در جهت ارتقاء و درنوردیدن مرزهای جدید انجام نداده و در عوض شبکه نمایش خانگی شاید به واسطه نوپا بودن یا با انگیزه های مالی تهیه کنندگان خصوصی، هر روز در جهت ارائه کارهای جدید گام برمی دارد.
حوزه تولید و پخش سریال در شبکه نمایش خانگی اگرچه این روزها به باور فعالان این حوزه با سدی به نام «ساترا» و مواجهه با نظارت و پخش های معمول در صداوسیما مواجه است که تلاشی در جهت همسان سازی دو حوزه تلقی می شود، اما می توان گفت همین جنجال ها نیز به بحث برانگیزتر شدن این حوزه و در نهایت کمک به مارکتینگ آن انجامیده است.
شاید این روزها خلوت شدن خیابان ها به منظور تماشای یک سریال، دیگر در حد یک رویا باشد؛ چراکه نه این تلویزیون آن تلویزیون سابق است و نه این مخاطب آن مخاطب سابق! در سال‌های اخیر ابزار و تکنولوژی‌های سرگرم‌کننده بسیاری در مقابل تلویزیون قد علم کرده، به طوری که اغلب، یک انسان امروزی و مدرن به ندرت فرصت می کند در طول یک شبانه روز به انواع مختلف رسانه‌های در دسترسش اعم از آنلاین و غیرآنلاین سری بزند؛ این تنوع و گستردگی سبب می‌شود تا مخاطب به راحتی دست به انتخاب بزند و در این انتخاب دستش هم حسابی باز باشد؛ این مسئله‌ای است که شرایط را برای رسانه‌های قدیمی تری مثل تلویزیون دشوار می‌کند. با این همه هنوز هم می توان باور داشت جعبه جادویی که زمانی نه چندان دور، بهترین وسیله سرگرمی خانگی محسوب می شد، هنوز هم به واسطه ارزان و سهل الوصول بودنش و البته با کمی تلاش بیشتر، می تواند جعبه جادو باقی بماند.
در ادامه این گزارش، خبرنگار ایسنا به میان شما آمده و پرسیده است که میان تلویزیون و شبکه نمایش خانگی کدام یک را برای تماشای فیلم و سریال انتخاب می‌کنید و توجیهتان برای این انتخاب چیست؟
شما پاسخ داده‌اید:
در این سریال ها دانشگاهی نمی‌بینیم!
یک کارشناس رسانه از تهران چنین اظهار می کند: میان تلویزیون و شبکه نمایش خانگی هیچکدام را انتخاب نمی‌کنم، زیرا هیچکدام برای من جذابیتی ندارند و اگر برایشان وقت بگذارم به چیزی نخواهم رسید. اما گاهی سریال‌ها را برای تحلیل محتوا تماشا می‌کنم؛ مثل سریال «خانه امن». ترجیح می‌دهم به جای این سریال‌ها کتاب و مقاله بخوانم و به کارهای دیگری بپردازم. هیچ مزایایی در سریال‌های این دو رسانه نمی‌بینم. بخش عظیمی از بیت‌المال و بودجه‌های کلان، صرف تولید صحنه‌ها و سکانس‌هایی می‌شود که حداقل در دهه اخیر هیچ عایدی برای مردم نداشته است. به جز چند سریال فاخر که در صداوسیما تولید شده است هیچ فایده‌ای برای مردم نداشته‌اند. حضرت امام (ره) فرمودند که صداوسیما دانشگاه ملی است، اگر جملات ایشان را به امروز برگردانیم می‌توانیم بگوییم که صداوسیما و شبکه نمایش خانگی و هر رسانه‌ای می‌تواند یک دانشگاه برای ملت باشد. اما متاسفانه نه تنها در محتوای این سریال‌ها یک دانشگاه را نمی‌بینیم بلکه شاهد نمایش بداخلاقی‌ها، تزویر، ریا، انواع و اقسام اشرافی گری و نشان دادن رسیدن به پول در کمترین زمان ممکن از راه خلاف و بسیاری دیگر از مسائل غیراخلاقی در سریال‌های این دو رسانه هستیم و به ویژه نمایش خانگی که این مسئله در آن بسیار مشهودتر است.
خانمی خانه‌دار ۲۴ ساله از استان البرز می گوید: من ترجیح می‌دهم سریال‌های شبکه خانگی را تماشا کنم زیرا سانسور نمی‌شود و به واقعیت زندگی نزدیک تر است.
دختری دانشجو ۲۰ ساله از استان تهران نظری متفاوت دارد؛ «راستش هیچکدام را تماشا نمی‌کنم و ترجیح می دهم در اوقات فراغتم فیلم‌های خارجی را ببینم.»
سریال های شبکه نمایش خانگی سانسور و تبلیغ ندارند
دانشجویی ۲۶ ساله از استان خراسان جنوبی چنین اظهار می کند: «اگر قرار باشد میان تلویزیون و شبکه خانگی یکی را انتخاب کنم، شبکه خانگی را انتخاب می کنم؛ زیرا سانسور سریال‌ها در شبکه خانگی کمتر و محتوای آن‌ها جذاب تر است. همچنین حین پخش سریال‌های تلویزیون تبلیغات زیادی پخش می‌شود که خسته کننده است؛ اما از طرفی هم سریال‌های شبکه خانگی خشن است و برای بچه‌ها اصلا مناسب نیست.»
زنی خانه دار ۳۲ ساله از رودهن انتخابش را تلویزیون اعلام می کند و توضیح می دهد: برنامه های تلویزیونی در دسترس و آسان است اما ایراد سریال‌های تلویزیونی این است که موضوعاتشان از واقعیت زندگی امروزی دور است.»
هزینه تماشای سریال های شبکه نمایش خانگی نسبتا زیاد است
مخاطبی جوان ۲۴ ساله از قزوین با بیان اینکه «در سال‌های اخیر کیفیت سریال‌های تلویزیونی افت کرده است و به همین دلیل استقبال از سریال‌های نمایش خانگی زیاد شده است»، در عین حال می گوید: هرچند که نمی‌توان گفت، تمام سریال‌های نمایش خانگی کیفیت لازم را دارا هستند. از مزایای تلویزیون دسترسی آسان و رایگان بودنش است اما استفاده از بازیگران ناکارآمد و استفاده نکردن از تکنولوژی‌های روز دنیا و همچنین داستان‌های تکراری، سبب شده تا مردم کمتر به تماشای تلویزیون رغبت داشته باشند.»
او مزایای سریال های شبکه نمایش خانگی را فیلم‌نامه‌های جدیدتر، معرفی بازیگران جدید و توانا و استفاده از جلوه‌های بصری به روزتر می داند، و درباره معایب این حوزه اضافه می کند: هزینه تماشای این سریال ها نسبتا زیاد است و گاهی شتابزدگی در پرداختن به داستان‌ها دیده می شود.
خانم ۳۵ ساله ای از بیرجند با بیان اینکه خیلی وقت است که تلویزیون تماشا نمی‌کند، در این زمینه توضیح می دهد: اکثر فیلم و سریال‌ها بی مفهوم و تکراری شده‌اند اما، در شبکه نمایش خانگی می‌توانم سریالی که به سلیقه‌ام نزدیک است را انتخاب کرده و تماشا کنم؛ در واقع در نمایش خانگی سریال‌ها به روزتر و انتخاب‌ها گسترده تر است.
یک مترجم ۲۵ ساله از قم می گوید: وقتم اجازه نمی‌دهد که فیلم و سریال تماشا کنم اما اگر محتوای فیلم و سریال جذاب و سرگم‌کننده بود مطمئنا تماشا می‌کردم. در حال حاضر محتوای سریال‌ها تکراری است.
تلویزیون زندگی طبیعی و واقعی را نشان نمی‌دهد
دختری جوان ۲۳ ساله از گرمسار به ایسنا می گوید: «ترجیح من شبکه نمایش خانگی است، زیرا تلویزیون زندگی طبیعی و واقعی را نشان نمی‌دهد و گریم‌ها و نوع پوشش در سریال‌های تلویزیونی افتضاح است؛ همچنین سریال‌های تلویزیونی دائما غم و غصه را به نمایش می گذارند که ناراحت کننده است و از طرفی داستان جدیدی هم ندارند.»
او در عین حال واقعیتی را یادآور می شود؛ «هرچند که تماشای محتوای نمایش خانگی نیاز به هزینه کردن دارد و سخت تر است اما من ترجیحم نمایش خانگی است.»
تلویزیون بیشتر از اینکه فرهنگی و اجتماعی عمل کند، سیاسی است
کارمند ۳۸ ساله ای از تهران که خیلی کم فیلم و سریال ایرانی تماشا می کند، خاطرنشان می کند: اگر بخواهم این کارها را ببینم، ترجیح می‌دهم سریال‌های نمایش خانگی را تماشا کنم. دلیلش این است که سریال‌های شبکه نمایش خانگی نسبت به تلویزیون جذاب تر است و خط قرمزهای کمتری دارد. بازیگرهای خوب اکثرا ترجیح می‌دهند در سریال‌های شبکه نمایش خانگی بازی کنند تا در تلویزیون؛ تلویزیون بیشتر از اینکه فرهنگی و اجتماعی عمل کند، سیاسی عمل می‌کند.
او تصریح می کند: فکر می‌کنم تلویزیون وسیله‌ای شده است که استقلالی از خود ندارد. یکی از دلایل ضعف سریال‌های تلویزیونی، خط قرمزهای زیاد آن است؛ از پوشش و گریم بازیگران گرفته تا دیالوگ‌ها.
اما شهروندی ۲۷ ساله از ترکمن صحرا، نگاهی دیگر دارد؛ «من بیشتر سریال‌های شبکه‌های ماهواره‌ای را تماشا می‌کنم اما اگر قرار باشد سریال داخلی ببینم انتخابم نمایش خانگی است.»
یک خانم خبرنگار که او هم ۲۷ سال سن دارد، نظرش را چنین بیان می کند: «انتخاب من برای تماشای سریال، شبکه نمایش خانگی است زیرا محدودیت کمتری برای کارگردان و بازیگر و نویسنده وجود دارد و دست بازتری برای امتحان شیوه‌های جدید فیلم‌برداری، تدوین، موسیقی متن و حتی ارائه خط داستانی جدید دارند. این در حالی است که سریال‌های تلویزیونی تقریبا از یک الگوی یکنواخت پیروی می‌کنند و هیچ جذابیتی ندارند.
او ادامه می دهد: از معایب تلویزیون این است که تنها مخاطبان خاص را در نظر می‌گیرد و سلیقه دیگر گروه ها را در نظر نمی گیرد، برای همین بیننده کمتری نسبت به شبکه نمایش خانگی دارد. مزیت شبکه خانگی این است که با تنوعی از محتوا در آن روبه‌رو هستیم و این حق انتخاب را به مخاطب می‌دهد که از بین سریال‌های موجود کدام را ترجیح می‌دهد ببیند و چون هزینه‌های ساخت فیلم و سریال از طرف خود مخاطب تامین می‌شود، باعث بهبود کیفیت در ساخت کارها می‌شود، ولی چون منابع مالی سریال‌ها را تلویزیون تامین می‌کند، این انگیزه برای عوامل سریال وجود ندارد که کیفیت یا محتوای بهتری را ارائه کنند.
تبلیغ تجمل گرایی و بدحجابی در سریال های شبکه نمایش خانگی
خانمی ۲۵ ساله از مازندران تماشای سریال های تلویزیونی را ترجیح می‌دهد و در عین حال می گوید: «این انتخاب به این معنا نیست که سریال‌های نمایش خانگی را دوست نداشته باشم؛ اتفاقا خیلی‌ها را دنبال می‌کنم اما احساس می کنم که خیلی دارد به سمت تجمل گرایی می‌رود. در این سریال‌ها اغلب همه پولدار هستند، بهترین ماشین ها را سوار می شوند و خانه‌های خیلی قشنگی دارند. گاهی در سریال‌های تلویزیونی هم همینطور است، اما میزان آن کمتر است.
او ادامه می دهد: البته نمایش خانگی فضای بازتری نسبت به تلویزیون دارد و بیشتر می‌تواند مشکلات جامعه را منعکس کند و کمی به واقعیت نزدیک تر است. یکی از معایب سریال‌های شبکه نمایش خانگی ترویج بی حجابی است؛ در این سریال‌ها آزادی را خیلی بد تعریف کرده‌اند. هرچند که از نظر اجتماعی به زندگی مردم نزدیک است اما به خاطر تجمل گرایی بیش از اندازه از واقعیت دور شده است. در سریال‌های تلویزیونی تجمل گرایی کمتر است اما اصلا آزادی وجود ندارد و خیلی از واقعیت‌های اجتماعی دور می‌شوند و در برخی از سریال‌ها آدم احساس می‌کند شخصیت‌ها دارند در دنیای دیگری زندگی می‌کنند.
اگر تلویزیون سریال طنز خوبی پخش کند تماشا می‌کنم
نوجوان ۱۵ ساله ای از کرج به ایسنا می گوید: اگر تلویزیون سریال‌های طنز خوبی پخش کند تماشا می‌کنم اما معمولا سریال‌های تلویزیونی حوصله آدم را سر می‌برد. شبکه نمایش خانگی هم جدیدا تمام سریال‌هایش اجتماعی و غمگین شده است.
یک کارشناس روانشناسی ۳۲ ساله از تهران خاطرنشان می کند: ما بیشتر تلویزیون را تماشا می کنیم، زیرا دسترسی به آن آسان تر است؛ هر چند که در سال‌های اخیر کمبود سریال‌های طنز باعث شده تا کمتر به دیدن تلویزیون رغبت داشته باشیم. گاهی که از یک سریال نمایش خانگی زیاد تعریف می‌شنوم، ترغیب می‌شوم تا تماشا کنم اما بعد از تماشا، از وقت و هزینه‌ای که برایش صرف کردم پشیمان می شوم.
قیمت حق اشتراک پلتفرم‌ها بالا رفته است
دانشجوی کارشناسی ارشد ۲۴ ساله از تهران با بیان اینکه «زیاد تلویزیون تماشا نمی‌کنم»، ادامه می دهد: قبلا تولیدات شبکه خانگی را هم دنبال نمی‌کردم اما وقتی یکی ـ دو تا از سریال‌های شبکه خانگی را دیدم به نظرم خوش ساخت و با کیفیت تر از سریال‌های تلویزیون آمد. اینکه هر زمانی که بخواهی می توانی سریال‌ها را تماشا کنی هم یکی از مزیت‌های شبکه خانگی است. سریال‌های تلویزیون در دوره‌ای کیفیتشان بهتر بود اما الان زیاد جالب نیست برای همین اخیرا نمایش خانگی را دنبال می کنم؛ البته نمی‌توانم بگویم که سریال‌های نمایش خانگی خیلی فاخراند، بلکه از نظر کیفیت تقریبا شبیه هم هستند اما سریال‌های نمایش خانگی کمی خوش ساخت تر هستند.
این بیننده تصریح می کند: سیاست‌های صداوسیما سختگیرانه تر است و این مساله باعث می‌شود سریال‌های تلویزیونی را راحت تر بتوان خانوادگی و در حضور کودکان تماشا کرد، اما سریال‌های نمایش خانگی نسبتا راحت تر هستند و به موضوعاتی می‌پردازند که صداوسیما به آن‌ها نمی‌پردازد و مناسب گروه سنی خاصی است؛ شاید هم بتوان گفت این یکی از معایبش است.
این دانشجو یکی از ایرادهای اصلی سریال های شبکه نمایش خانگی را بالا رفتن قیمت حق اشتراک پلتفرم‌های پخش کننده فیلم و سریال عنوان می کند و می افزاید: من همیشه اشتراک … را می‌گیرم اما خیلی گران شده است و دفعه آخر با دوست‌هایم چند نفری به صورت مشترک یک اشتراک خریدیم. ایراد دیگری که هم به سریال‌های تلویزیونی و هم شبکه نمایش خانگی وارد است، این است که در یکسری از موضوعات سطحی گیر کرده‌اند؛ مثلا بحث عشق، ازدواج، دوست داشتن. موضوعات فلیم فارسی دائما تکرار می‌شود که شاید در این موضوع در سینما کمی پیشرفت کرده باشیم. این موضوع باعث شده تا گاهی با وجود اینکه زیاد خارجی پسند نیستم، ترجیح بدهم فیلم و سریال خارجی ببینم.
یک آرایشگر ۲۵ ساله از کرج، می گوید: شبکه نمایش خانگی را به تلویزیون ترجیح می‌دهم زیرا حقیقت را بیشتر نشان می‌دهد و من با سریال‌هایش بیشتر ارتباط برقرار می‌کنم.
منبع:ایسنا