جان بر کف برای طبیعت
ایسنا/خراسان رضوی شهید صادقی یکی از محیط‌بانانی بود که در راه خدمت، جاودانه شد؛ محیط بانان، سبز پوشان بلند همتی هستند که به رغم کمبودها و کاستی‌ها و شرایط کاری سخت، عاشقانه و خالصانه در راه خدمت از جان خود مایه می‌گذارند و چه بسا به درجه شهادت و یا جانبازی نائل می‌شوند اما باید پرسید قانون، به نفع محیط‌بان است یا به ضرر محیط‌بان؟
محیط‌بان شهید حسین صادقی یکی از دلاور مردانی است که مهر ماه سال ۱۳۸۴ در پناهگاه حیات‌وحش شیراحمد سبزوار و در رویارویی با شکارچیان و اشرار مسلح به شهادت رسید و محیط‌بان محمدابراهیم ابارشی نیز در همین حادثه از ناحیه زانو و دست چپ مجروح شده و به درجه جانبازی نائل آمد.
نزدیک به ۱۶ سال از این حادثه گذشته است، به بهانه زنده نگه‌داشتن یاد و نام محیط‌بان شهید حسین صادقی و پاسداشت مقام و منزلت محیط‌بان، گفت وگویی داشتیم با یکی از محیطبانان پناهگاه حیات‌وحش شیراحمد سبزوار که سال ۸۴ در رویارویی با شکارچیان و اشرار مجروح و به درجه جانبازی نائل شده است.
محمد ابراهیم ابارشی که ۲۲ سال سابقه محیط‌بانی دارد حادثه سال ۸۴ که منجر به شهادت همکارش شد را یکی از خاطرات بسیار تلخ دوران خدمت خود یاد کرد و در تشریح این حادثه گفت: من به همراه شهید حسین صادقی در پاسگاه شیراحمد سبزوار در حین انجام مأموریت بودیم که با مشاهده گرد و خاکی در قلعه شیراحمد متوجه خودروهای مشکوکی شدیم و با موتور به سمت خودروها رفتیم اما در چند متری نرسیده به ماشین‌ها از جانب خودروها به ما شلیک شد و یک گلوله به زانو و گلوله‌ای نیز به دست چپم اصابت کرد و مجروح شدم و همکارم که در معرض گلوله‌های رگباری قرار داشت به شدت مجروح شد و شدت جراحات و خونریزی زیاد باعث شد که جان خود را از دست بدهد.
ابارشی که خود ۲۲ سال سابقه محیط‌بانی دارد و در حین خدمت به درجه جانبازی نائل شده است، در رابطه با شغل محیط‌بانی گفت: محیط‌بانی از جمله مشاغلی است که به طور مستقیم پای جان افراد در میان است و اکثرا محیطبانان با افرادی سروکار دارند که مجهز و مسلح هستند.
وی اظهار کرد: یک محیط‌بان با ۴۸ ساعت کار و ۴۸ ساعت استراحت تقریبا نیمی از عمر خود را در حین انجام مأموریت و گشت زنی در مناطق و رویارویی با شکارچیان غیرمجاز است و با این وجود این شغل هنوز در زمره مشاغل سخت به حساب نمی‌آید و این یکی از مطالبات محیطبانان است.
وی با اشاره به این که ۳۰ درصد از نیروهای سبزوار با ۱۵ سال سابقه کار همچنان نیروهای قراردادی هستند، گفت: با وجود افزیش حقوق‌ها در سال‌های اخیر اما حقوق و مزایای محیطبانان باوجود سختی کار و ساعات کاری زیاد، از بسیاری از سازمان‌های دیگر کمتر است.
ابارشی که سال ۹۴ نیز در رویارویی با شکارچیان غیر مجاز مجروح شد، با اشاره به مخاطرات انجام مأموریت در مناطق کوهستانی و صعب‌العبور گفت: گشت‌زنی و کنترل محیط‌های طبیعی در مناطق کوهستانی بسیار دشوار است و همواره با مخاطراتی همراه است اما انجام مأموریت در مناطق دشتی نیز مخاطرات خاص خودش را دارد.
وی خاطرنشان کرد: مناطق دشتی مثل پناهگاه حیات‌وحش شیراحمد سبزوار که آهو خیز است در معرض شکار بیشتری قرار دارد و از مخاطرات مناطق دشتی نیز این است که در مناطق دشتی شکار بیشتر در شب انجام می‌شود و محیطبانان مجبورند تمام شب را در منطقه به کشیک بپردازند.
وی خشکسالی بی‌سابقه سال جاری را یک تهدید جدی برای حیات وحش دانست و تصریح کرد: در سال‌هایی که منطقه با خشکسالی مواجه است از جمله خشکسالی بی‌سابقه امسال، چون در مناطق طبیعی علوفه نیست حیات‌وحش به منظور تغذیه به ناچار از محیط امن خود خارج شده و به مناطق مسکونی و مزارع نزدیک می‌شوند و همین امر نیز شکار آن‌ها را آسان‌تر کرده و باعث می‌شود شکارچیان طمع بیشتری داشته و به روش‌های مختلف نسبت به شکار حیوانات اقدام کنند و همین امر نیز کار محیطبانان را دوچندان می‌کند.
پناهگاه حیات وحش شیراحمد با وسعتی حدود ۲۲ هزار و ۷۰۰هکتار در ۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر سبزوار واقع شده است و ۱۲ محیط‌بان در اداره حفاظت محیط‌زیست سبزوار مشغول خدمت و حفاظت از عرصه‌های طبیعی شهرستان هستند.
یک شهید و ۳ جانباز حاصل رویارویی محیطبانان خراسان رضوی با شکارچیان غیرمجاز
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست خراسان رضوی نیز در گفت‌وگو با ایسنا عنوان کرد: خدمت در مناطق صعب‌العبور و دورافتاده و رویارویی با متخلفان و شکارچیان غیرمجاز از مشخصات بارز شغل محیط‌بانی است و این شغل با مخاطرات زیادی همراه است که در بسیاری موارد دیده نمی‌شود.
ابوالفضل شعبانی در رابطه با آمار محیطبانان شهید و جانباز در استان خراسان رضوی اظهار کرد: محیطبانان در رویارویی با شکارچیان غیرمجاز از جان خود مایه می‌گذارند و در استان خراسان رضوی محیط‌بان شهید حسین صادقی در رویارویی با اشرار مسلح و شکارچیان غیرمجاز به شهادت رسیده است و محیطبانان، محمدحسین شم‌آبادی، محمدابراهیم ابارشی و محمدعلی عمارلو در راه خدمت به درجه جانبازی نائل شده‌اند همچنین چندین محیط‌بان دیگر هم در رویارویی با شکارچیان مجروح شده‌اند که در حال طی مراحل احراز جانبازی هستند.
وی زمان‌گیر بودن پروسه احراز شهادت و جانبازی را یکی از مشکلات موجود دانست و گفت: گاهی اوقات به دلیل بروکراسی‌های اداری این احرازها مدت زمان زیاد طول می‌کشد و ما محیط‌بانانی داریم که حدود سه سال از شهادت یا جراحت آن‌ها گذشته اما هنوز در لیست شهدا یا جانبازان قرار نگرفته‌اند.
شعبانی در پاسخ به این سوال که برای کمتر شدن مخاطرات و تهدیداتی که محیطبانان با آن مواجهند چه اقداماتی انجام شده است؛ گفت: در خصوص تجهیزات انفرادی چند سالی است که سازمان حفاظت محیط زیست اقدامات بسیار خوبی انجام داده است و تجهیزات خوبی در اختیار محیطبانان قرار داده است که قابل کتمان نیست ولی در رابطه با وسایل نقلیه موتوری و خودرویی، هنوز مشکل اصلی ما استفاده از وسایل و موتورهای مستهلک است.
وی بیان کرد: درست است که محیطبانان با همین تجهیزات کم، تمام سعی و تلاش خود را به کار می‌گیرند اما محیطبانان با این وسایل نقلیه مستهلک توان رویارویی با شکارچیان غیرمجاز که برخوردار از تجهیزات و امکانات به روز هستند را ندارند.
قانون حمایت قضایی از محیطبانان، آن‌ها را بیشتر محدود کرده است
وی همچنین قوانین دست و پا گیر را از موانع دیگر برای محیطبانان یاد کرد و با اشاره به قانون حمایت قضایی از محیطبانان گفت: اخیرا قانونی تصویب شد تحت عنوان حمایت قضایی از محیطبانان که بر طبق آن اعلام شد محیطبانان نیز جزء نیروهای مسلح هستند و قوانین به کارگیری سلاح که برای نیروهای مسلح است شامل محیطبانان نیز می‌شود اما بسیاری از بندهای آن را محدود کردند.
وی ادامه داد: این قانون به ظاهر قانون حمایت قضایی از محیط‌بان است اما با وجود محدودیت‌هایی که برای آن قائل شده‌اند به نظر من قانون عدم حمایت قضایی از محیط‌بان و به ضرر محیط‌بان است؛ چراکه بر اساس محدودیت‌های این قانون، محیط‌بان تنها زمانی مجاز به استفاده از سلاح است که جان خودش و یا جان همکار یا همکارانش و یا فرد دیگری در مناطق چهارگانه در خطر باشد و در غیر این صورت مجاز به استفاده از سلاح نیست.
شعبانی توضیح داد: تا قبل از این قانون وقتی به دادسرا یا دادگاه مراجعه می‌کردیم به قانون نیروهای مسلح استناد می‌کردند و تمام بندهای آن شامل محیطبانان هم می‌شد اما در قانون حمایت قضایی از محیط‌بان بسیاری از بندهای آن حذف شده و شامل محیطبانان نمی‌شود.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: مأموریت‌های محیطبانان اکثرا در مناظق صعب‌العبور و دورافتاده است که در بسیاری از موارد به وسایل ارتباطی از جمله تلفن و… دسترسی ندارند بنابراین اگر درگیری بین محیط‌بان و شکارچیان صورت بگیرد هیچ شاهدی وجود ندارد و در بسیاری از موارد حوادث و اتفاقاتی برای محیطبانان رخ می‌دهد که برای اثبات حقانیت و دفاع از خود با مشکلاتی مواجه می‌شوند.
گفتنی است در کشور بیش از ۱۴۰ نفر از محیطبانان در راه خدمت به شهادت رسیده‌اند و این آمار همچنان رو به افزایش است و باوجود پیگیری‌های مکرر محیطبانان و به رغم تکرار هر ساله مشکلات، موانع و کاستی‌ها، همچنان آن طور که باید و شاید حمایتی از این سبزپوشان بی ادعا نشده است…
منبع:ایسنا