جزییات “بسیج ضدکرونا” در نوروز؛ از تست انبوه در خانه‌ها تا بسته حمایتی برای مبتلایانِ آسیب‌دیده
چندی پیش گام چهارم بسیج ملی مقابله با همه‌گیری کووید-۱۹ در جهت تشدید مدیریت و کنترل اپیدمی کووید ۱۹ به شیوه محله و خانواده محور و مبتنی بر برنامه “هر خانه یک پایگاه سلامت”، ابلاغ شد؛ یک بسیج ضدکرونا که تشدید بیماریابی، حمایت از سالمندان پرخطر، قرنطینه معکوس برای سالمندان پرخطر و بیماران زمینه‌ای، محدودیت های سختگیرانه نوروزی و… را در دستور کارش دارد.
به گزارش ایسنا، باید توجه کرد که تشخیص به‌موقع مخاطرات و اطلاع‌رسانی مناسب در فوریت‌ها می‌تواند جان انسان‌های در معرض خطر را در شرایط اضطراری به‌شرط اعمال مداخلات مؤثر، سریع و هماهنگ نجات بخشد. بر همین اساس وزارت بهداشت نیز با هماهنگی با بسیج مستضعفین و سایر نیروهای مردمی گام چهارم بسیج ملی طرح شهید حاج قاسم سلیمانی برای مدیریت و کنترل همه‌گیری کووید-۱۹ را کلید زد. طرحی که البته به‌طور عملی از اوایل آذرماه ۱۳۹۹ در کل کشور آغاز شده بود و نشان داد که این مداخله چندبخشی مردم محور، اثربخش، مقرون‌به‌صرفه و با استقبال گیرندگان خدمات روبرو بوده است.
تشدید بیماریابی، جداسازی، قرنطینه و حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر در آستانه نوروز
از سوی دیگر افزایش موارد مثبت ویروس جهش‌یافته انگلیسی طی هفته‌های اخیر و بالا رفتن میزان ابتلا و بستری در استان خوزستان وزارت بهداشت را بر آن داشت تا فعالیت‌های مرتبط با بیماریابی، جداسازی، قرنطینه و حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر را در برخی از مناطق پرخطر و همچنین استان‌های مهمان‌پذیر در آستانه سال نو و تعطیلات نوروزی شدت بخشد.
مشارکت نیروهای مردمی و سازماندهی محله‌محور در دستور کار گام چهارم طرح کنترل کرونا
افزایش تست و رهگیری بیماران
طبق اعلام وزارت بهداشتی‌ها، بهترین و مؤثرترین راه برای تقویت مداخلات گام چهارم بسیج ملی – طرح شهید حاج قاسم سلیمانی جلب مشارکت اجتماعی از طریق بهره‌گیری از مشارکت نیروهای بسیجی و داوطلب مردمی و سازماندهی مجدد مردم به‌صورت محله محور است. این مشارکت، همراه با افزایش تعداد موارد رهگیری، انجام تست سریع از اطرافیان و افراد در تماس با موارد مثبت، تسریع در انجام مراقبت در منزل برای گروه‌های آسیب‌پذیر و تقویت تیم‌های نظارتی باید به‌گونه‌ای اجرا شود که اعتماد مردم را جلب کرده، آنها را با اجرای مداخلات تشدید یافته همسو کرده، نیروی انسانی برای اجرای مداخلات را افزایش داده و مردم محله را برای حمایت از اجرای فعالیت‌های محیطی توانمند و همراه سازد. آموزش مردم محله نسبت به رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی رکن اساسی تقویت طرح است؛ بنابراین، اطلاعات مرتبط با پیشگیری و مقابله با کووید-۱۹ به روشی مورد قبول و منطبق بر فرهنگ و توانایی مردم محله به آنان ارائه خواهد شد.
اجرای طرح کنترل کووید-۱۹ از ۱۸ اسفند تا ۱۸ فروردین
گام چهارم بسیج ملی مقابله با همه‌گیری کووید-۱۹ از ۱۸ اسفند ۱۳۹۹ تا ۱۸ فروردین ۱۴۰۰ و با بهره‌گیری از همه ظرفیت‌های کشور و مشارکت گسترده سایر سازمان‌های ذینفع مانند هلال‌احمر و سمن‌ها، اجرا می‌شود. همانطور که بارها از سوی مسئولان نظام سلامت کشور اعلام شده است، بی‌تردید بدون استفاده کافی از توان نظام شبکه‌های بهداشتی درمانی کشور بیماریابی، پیگیری و رهگیری افراد مثبت، مشکوک و محتمل موفقیت در این طرح میسر نخواهد بود.
تقویت و تشدید بسیج ملی مقابله با کرونا در ۱۴ استان در خطر طغیان بیماری و ۶ استان مهمان‌پذیر
همچنین برنامه تقویت و تشدید ۱۴ استان خوزستان، چهارمحال بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان، ایلام، اصفهان، بوشهر، هرمزگان، مرکزی، همدان، قزوین، تهران، البرز و کرمانشاه که در معرض خطر طغیان بیماری قرار دارند را تحت پوشش قرار خواهد داد. علاوه بر این، شش استان خراسان رضوی، گیلان، مازندران، گلستان، فارس و قم به‌عنوان استان‌های مهمان‌پذیر نیز در این مداخله شرکت داده خواهند شد.
حمله به کرونا در نوروز
بی‌تردید شرط موفقیت این طرح تمرکز بر ویروس بجای تمرکز بر بیمارستان و ارائه خدمات فعال و خانواده محور بجای خدمات غیرفعال است. به‌عبارتی‌دیگر عملیات اجرایی را در استان‌های هدف، شدت بخشیده، به ویروس کرونا حمله‌ور شده تا گام چهارم بسیج مقابله با کووید–۱۹ را با بیشترین توفیق پشت سر گذاریم.
از رهگیری افراد در معرض تماس با بیماری تا حمایت از سالمندان پرخطر
باید توجه کرد که هدف کلان در این طرح، مدیریت و کنترل اپیدمی کووید-۱۹ از طریق بیماریابی حداکثری، جداسازی و قرنطینه افراد مشکوک، محتمل و قطعی است. در عین حال این طرح اهداف اختصاصی را هم شامل رهگیری، رصد فعال و انجام تست کووید-۱۹ مبتلایان و افراد در تماس نزدیک با استفاده از فناوری‌های هوشمند حداقل به میزان ۸۰ درصد در ۱۵ روز اول و ۹۰ درصد در ۱۵ روز دوم اجرای طرح، پوشش مراقبتی و حمایتی سالمندان حداقل به میزان ۳۰ درصد با اولویت سالمندان بسیار پرخطر و پرخطر، جداسازی دوهفته‌ای بیماران و موارد مشکوک شناسایی‌شده به میزان ۱۰۰ درصد، پوشش حمایتی از افراد جداسازی شده، در قرنطینه معکوس و آسیب‌دیده از کووید-۱۹ به میزان ۱۰۰ درصد، رعایت پروتکل‌های بهداشتی حداقل به میزان ۹۰ درصد در ۱۵ روز اول و ۹۵ درصد در ۱۵ روز دوم اجرای طرح و قرنطینه کامل و نسبی جوامعی که در آنها طغیان بیماری تأیید می‌شود؛ اقداماتی از جمله افزایش ۱۰۰ درصدی رعایت پروتکل‌های مصوب تا رسیدن به مرحله کنترل طغیان، افزایش رعایت پروتکل‌های بهداشتی تا حداقل ۹۵ درصد در مجامع عمومی، کاهش سفرهای بین‌شهری غیرضروری به حداقل ۹۷ درصد، دنبال می‌کند.
سیاست‌های طرح ضدکرونا و گروه‌های هدف آن
ارائه مراقبت‌ها و خدمات ضروری بهداشتی به‌صورت فعال (حضوری/ غیرحضوری)، شناسایی زودهنگام کووید-۱۹ و افراد در معرض تماس نزدیک (خانوار/ محل کار)، مراقبت از گروه‌های در معرض خطر به‌ویژه سالمندان پرخطر و خیلی پرخطر، اطمینان از جداسازی و قرنطینه خانگی/ غیر خانگی و توسعه و بهبود کیفیت درمان سرپایی از جمله سیاست‌های وزارت بهداشت در اجرای طرح بسیج ملی مقابله با کرونا تلقی می‌شود. گروه‌های هدف این بسیج ملی نیز شامل افراد مبتلای شناسایی‌شده توسط غربالگری فعال و غیرفعال، افراد مشکوک و محتمل، افراد در معرض تماس نزدیک با بیماری و افراد پرخطر شامل سالمندان، افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای و … است.
۷ راهبرد گام چهارم بسیج مقابله با کووید-۱۹
گام چهارم بسیج ملی مقابله با کووید-۱۹ ۷ راهبرد اصلی را دنبال می‌کند که در ادامه به جزییات آنها اشاره می‌شود:
راهبرد ۱: آموزش و اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی:
این راهبرد شامل فرهنگ‌سازی واکسیناسیون کووید-۱۹، آموزش شستشوی دست، فاصله‌گذاری اجتماعی و استفاده از ماسک، فرهنگ‌سازی برای بهره‌گیری از خدمات سلامت محله محور، فرهنگ‌سازی ماندن در خانه و آموزش سبک زندگی در دوران کرونا، فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی برای استفاده از خدمات مراکز منتخب کووید-۱۹ و فرهنگ‌سازی مشارکت فعال در خودارزیابی و غربالگری کووید-۱۹ است.
راهبرد ۲: بیماریابی فعال، قرنطینه و رهگیری هوشمند (Contact Tracing):
این راهبرد شامل شناسایی و رهگیری هوشمند همه افراد در تماس نزدیک با فرد مبتلا و تست مثبت با تأکید بیشتر بر محل کار، جداسازی بیماران در خانه/ بیمارستان/ نقاهتگاه، پیگیری هوشمند همه افراد در ارتباط نزدیک با فرد مبتلا در ایام قرنطینه، اطمینان از محدودسازی تردد افراد بیمار و تست مثبت (جداسازی یا قرنطینه خانگی/غیر خانگی) و قرنطینه معکوس افراد در معرض خطر است.
راهبرد ۳: تست گسترده، هدفمند و هوشمند:
راهبرد سوم نیز شامل انجام تست انبوه (PCR / RDT) برای افراد در معرض تماس نزدیک اعم از در خانواده یا محل کار، تأمین کیت مورد نیاز (آنتی‌ژن/ مولکولی)، آموزش نحوه نمونه‌برداری و انجام تست افراد داوطلب و بخش خصوصی، افزایش تعداد واحدهای نمونه‌برداری تست کووید-۱۹ اعم از ثابت و سیار، استفاده از مطب‌های خصوصی برای نمونه‌برداری (RDT) و مشارکت حداکثری آزمایشگاه‌های بخش خصوصی و عمومی در انجام و ثبت نتایج آزمایشات در سامانه‌های سطح یک بوده است.
راهبرد ۴: حفاظت و حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر شامل سالمندان و افراد دارای بیماری زمینه‌ای:
این راهبرد نیز مواردی مانند اولویت‌بندی و شناسایی سالمندان پرخطر و خیلی پرخطر، انجام مراقبت‌های بهداشتی درمانی و تست در خانه برای سالمندان پرخطر و خیلی پرخطر، تأمین داروهای موردنیاز بیماران مبتلا به بیماری زمینه‌ای و حمایت معیشتی، فرهنگی، معنوی و تأمین وسایل حفاظت فردی را در برمی‌گیرد.
راهبرد ۵: تقویت فرایند درمان سرپایی و باهدف کاهش حداکثری موارد بستری
این راهبرد شامل استفاده از ظرفیت و زیرساخت‌های دوراپزشکی به‌ویژه در بخش خصوصی، بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت مراکز خدمات جامع سلامت منتخب کووید-۱۹ (۱۶ و ۲۴ ساعته)، توسعه و تقویت مراکز منتخب کووید-۱۹ و واحدهای نمونه‌گیری سیار، پیگیری دوهفته‌ای افراد مبتلا و دارای تست مثبت، اکسیژن درمانی در خانه با مشارکت خیرین، نهادهای حمایتی، هلال‌احمر و بسیج و جلب مشارکت حداکثری بخش خصوصی در چارچوب برنامه‌های وزارت بهداشت است.
راهبرد ۶: تشدید نظارت بر پروتکل‌های بهداشتی و اعمال قانون:
این راهبرد مواردی مانند تشدید نظارت مردمی از طریق QR Code، تشدید نظارت وزارت بهداشت، تشدید نظارت هلال‌احمر و بسیج و مسئولیت‌پذیری و نظارت سایر دستگاه‌ها در حیطه وظایف سازمانی را در برمی‌گیرد.
راهبرد ۷: تعیین و اعلام هوشمند و هدفمند محدودیت‌ها:
آخرین راهبرد نیز شامل شناسایی نقاط تجمع و اعمال محدودیت تردد به این نقاط، شناسایی و دسته‌بندی به‌روز شهرستان‌ها و روستاهای با احتمال بالای انتقال بیماری اعم از آبی، زرد، نارنجی و قرمز، اعمال محدودیت‌های هوشمند در تعطیلات نوروزی، ایجاد ممنوعیت برای افراد با PCR مثبت، برای سوارشدن به هواپیما، قطار، مترو، اسنپ، … و تأکید بر اعمال محدودیت‌ها بر اساس طبقه‌بندی میزان خطر مناطق است.
تشکیل قرارگاه مشترک مدیریتی در معاونت بهداشت وزارت بهداشت برای مدیریت یکپارچه بسیج ملی مقابله با کرونا
سازماندهی و مدیریت برای اجرای دقیق و هماهنگ تشدید مدیریت و کنترل بیماری مطابق مفاد دستور العمل گام چهارم بسیج ملی – طرح شهید سلیمانی و اقدام در چارچوب سطوح مدیریتی تدوین شده و مطابق با نظام شبکه بهداشتی درمانی کشور به مرحله اجرا درمی‌آید. در سطح ملی مسئولیت امور فنی با معاونت بهداشت وزارت بهداشت و مسئولیت امور پشتیبانی با بسیج مستضعفین و بسیج جامعه پزشکی است. برای مدیریت یکپارچه طرح قرارگاه مشترک مدیریتی در معاونت بهداشت وزارت بهداشت تشکیل می‌شود.
جزییات بیماریابی در بسیج ملی مقابله با کرونا
هدف بیماریابی، شناسایی موارد بیماری، معالجه آنها و درنتیجه کاهش انتقال آلودگی توسط آنها است. بیماریابی با انجام تست PCR ، تست تشخیصی سریع آنتی‌ژنی کووید-۱۹ یا شناسایی افراد دارای علائم بالینی برای یافتن کسانی که احتمال دارد حامل ویروس کووید -۱۹ باشند، انجام می‌شود.
بیماریابی به دو صورت فعال و غیرفعال انجام می‌شود. بیماریابی فعال مداخلاتی باهدف تشخیص زودهنگام بیماری با استفاده از روش‌های سیستماتیک است. یافتن موارد فعال یکی از اقدامات اساسی در پیشگیری و کنترل بیماری‌های واگیر است که باید برای اجرای گسترده‌تر آن در جامعه در نظر گرفته شود، اما بیماریابی غیرفعال، کشف افراد مبتلا به کووید-۱۹ است که یا دارای علائم مشکوک به کووید-۱۹ هستند و از علائم خودآگاه هستند، به امکانات بهداشتی دسترسی داشته باشند و توسط کارکنان بهداشتی یا نیروهای داوطلب آموزش‌دیده که علائم کووید را تشخیص می‌دهند و توسط تست تشخیصی ارزیابی شوند.
اطلاعات افراد با تست مثبت کووید-۱۹ از طریق کرونا هاب (سامانه تجمیع داده‌های سامانه‌های سطح یک، سرپایی بخش خصوصی اعم از مطب‌ها، آزمایشگاه‌ها و رادیولوژی‌ها، MCMC است)، در دسترس مراقبین سلامت و بهورزان قرار می‌گیرد تا مبنای اقدام تیم‌های رهگیری باشد.
مطابق شکل ۱، روش اجرا بر بیماریابی فعال و شناسایی موارد مثبت و طغیان‌ها به‌منظور مدیریت و کنترل اپیدمی کووید-۱۹ استوار است.
۳ تیم اجرایی در بسیج ضد کرونا
تیم‌های اجرایی بازوهای عملیاتی در هر محله بوده و مسئولیت اجرای برنامه‌ها و تحقق سیاست‌ها را بر عهده‌دارند. اعضای تیم زیر نظر سر تیم تعیین‌شده انجام‌وظیفه کرده و بر اساس پیش‌بینی‌های به‌عمل‌آمده هر تیم مسئول ارائه خدمات، ثبت خدمات و مراقبت‌های انجام داده و گزارش به‌موقع آنها است.
این تیم‌ها شامل:
– تیم‌های رهگیری (Contact Tracing)
تیم رهگیری (Contact Tracing – CT) فاقد پزشک بوده و عمدتاً وظیفه رصد افراد در معرض تماس نزدیک با فرد مبتلا را بر عهده داشته و در راستای تحقق راهبردهای ۱، ۲، ۴ و ۶ فعالیت می‌کنند. این تیم‌ها زیر نظر پزشک مرکز خدمات جامع سلامت منطقه بوده و با مشارکت بسیج فعالیت خواهند کرد. در مناطق روستایی، وظایف این تیم به عهده بهورز خانه بهداشت مربوطه است تا در صورت وجود فرد دارای تست مثبت، با مشارکت بسیج یا داوطلب سلامت رهگیری تماس را برای اطرافیان و افرادی که با او در محل کار در تماس نزدیک بوده‌اند انجام دهد.
باید توجه کرد که بستر ارائه خدمت تیم‌های رهگیری محله است که از نظر سطح‌بندی نظام شبکه بهداشتی درمانی کشور معادل جمعیت تحت پوشش خانه بهداشت در روستا و پایگاه سلامت در شهر است. همچنین به ازای هر پایگاه سلامت شهری حداقل یک تیم (بستگی به تعداد مبتلایان- افراد با تست تشخیصی مثبت دارد) و به ازای هر خانه بهداشت در صورت وجود فرد مبتلا در روستا یک تیم تشکیل می‌شود. این تیم‌ها وظیفه رهگیری و رصد افراد در معرض تماس نزدیک (۱۰ نفر به ازای هر فرد مثبت) را بر عهده دارند. تیم‌ها به‌صورت مشارکتی از حوزه سلامت، بسیج، هلال‌احمر، داوطلبین سلامت (سفیر سلامت و رابط سلامت محله) و سایر نهادها شکل می‌گیرند. هر تیم متشکل از دو نفر ترجیحاً یک زن و یک مرد است.
در عین حال فرایند رهگیری شامل غربالگری علائم کووید-۱۹، آموزش و انجام تست تشخیصی (ترجیحاً تست سریع) در محل و یا ارجاع به واحد نمونه‌برداری خواهد بود. اطلاعات افراد با تست مثبت کووید-۱۹ از طریق مراقبین سلامت و بهورزان در دسترس تیم‌های رهگیری قرار می‌گیرد تا شناسایی افراد در تماس نزدیک را انجام دهند. استفاده بهینه از ظرفیت بسیج (به‌ویژه بسیج اقشار) برای رهگیری کلیه افراد در تماس به‌ویژه در محل کار الزامی است.
در ادامه رهگیری، پیگیری افراد در تماس نزدیک توسط مراقب سلامت یا بهورز مربوطه و از طریق تلفن است. خدمات و مراقبت‌های انجام‌گرفته در سامانه‌های سطح اول (سیب، سینا، ناب و پارسا) ثبت خواهد شد و تا زمان نهایی شدن فرایند ثبت مستقیم در سامانه‌ها در کل کشور، به‌صورت هفتگی در پورتال مرکز مدیریت شبکه وارد می‌شود. این تیم‌ها نقش مؤثری در آموزش مردم، ترغیب مردم به استفاده از درگاه خودارزیابی salamat.gov.ir و سامانه ۴۰۳۰ برای تسهیل هدایت در مسیر مناسب و ارجاع به سطوح تخصصی‌تر دارند.
مطابق شکل ۲ تیم‌های رهگیری وظیفه شناسایی و رهگیری حداقل ۱۰ نفر به ازای هر فرد با تست مثبت کووید-۱۹ (PCR و یا RDT) و تعیین تکلیف تک‌تک افراد رهگیری شده را بر عهده دارند.
– تیم‌های مراقبت در منزل (Home Care)
به ازای هر مرکز منتخب کووید-۱۹، دو تیم مراقبت در منزل ( HC) تشکیل می‌شود. در این تیم‌ها می‌توان از دستیاران سال اول همه رشته‌ها به‌جز اورژانس، عفونی و داخلی، اینترن‌ها و دانشجویان سال آخر پرستاری، مامایی و علوم آزمایشگاهی استفاده کرد.
بستر ارائه خدمت در تیم‌های مراقبت در منزل منطقه بوده که معادل جمعیت تحت پوشش مرکز خدمات جامع سلامت منتخب کووید-۱۹ در نظام شبکه بهداشتی درمانی است.
تیم‌های مراقبت در منزل وظیفه ویزیت پزشکی، مراقبت فعال و در صورت نیاز انجام تست تشخیصی کووید-۱۹ برای افراد نیازمند قرنطینه معکوس، بیماران کووید-۱۹ ترخیص شده از بیمارستان را بر عهده دارند. این تیم‌ها به‌صورت مشارکتی از حوزه‌های سلامت، بسیج، هلال‌احمر، سفیر سلامت، رابط سلامت محله و سایر داوطلبین مرتبط تشکیل می‌شوند. هر تیم شامل دو نفر؛ یک نفر پزشک یا یک نفر پرستار و مراقب یا بهداشت عمومی است.
فرایند کار عبارت است از ویزیت بیمار، غربالگری علائم کووید-۱۹، آموزش، انجام تست سریع یا نمونه‌برداری برای PCR درصورت نیاز و معرفی خانواده‌ها و بیماران نیازمند به تیم حمایتی و معرفی جهت پذیرش در مکان‌های قرنطینه عمومی برای افرادی که به دلیل ساختار مسکن امکان قرنطینه خانگی ندارند، ارجاع فرد مبتلابه مرکز یا بیمارستان منتخب کووید-۱۹ با هماهنگی اورژانس پیش بیمارستانی، در صورت نیاز و نظارت و آموزش جداسازی خانگی (ایزولاسیون) و قرنطینه خانگی.
خدمات و مراقبت‌های انجام‌گرفته در سامانه‌های سطح اول (سیب، سینا، ناب و پارسا) ثبت خواهد شد و تا زمان نهایی شدن فرایند ثبت مستقیم در سامانه‌ها در کل کشور، به‌صورت هفتگی در پورتال مرکز مدیریت شبکه وارد می‌شود.
هر چند تعداد نزدیک به ۱۲۰۰ مرکز منتخب کووید-۱۹ ( ۱۶ و ۲۴ ساعته) در نظام شبکه بهداشتی درمانی کشور برای ارائه خدمات و ارجاع به بیمارستان‌های مرجع کووید-۱۹ آماده خدمت به مردم کشور هستند، اما در تشدید برنامه می‌توان به‌منظور افزایش دسترسی مردم از بخش خصوصی داوطلب، درمانگاه‌های تأمین اجتماعی و شهرداری و سایر ارگان‌ها به‌شرط انجام کامل خدمات تعریف شده مراکز منتخب شامل پذیرش، تریاژ و آموزش مراجعین توسط پرستار یا مراقب سلامت، معاینه، تجویز دارو و آموزش توسط پزشک و انجام نمونه‌برداری توسط فرد آموزش‌دیده، با رعایت موازین و مقررات جداسازی استفاده کرد.
به‌منظور افزایش دسترسی به نمونه‌گیری آزمایشگاهی کووید-۱۹ بر اساس نیاز مناطق مختلف می‌توان آزمایشگاه‌های سیار اعم از ون، کامیونت، اتوبوس، … یا اماکنی مانند مساجد، مدارس و سراهای محله برای انجام تست در صورت معرفی تیم‌های رهگیری یا مراقبت در منزل استفاده کرد. این واحدها باید توسط کارشناس آزمایشگاه یا مبارزه با بیماری‌ها و یا مراقب سلامت آموزش‌دیده فعال‌شده و به مدت ۱۲ تا ۱۶ ساعت در روز فعال باشند. نصب پلاکارد پارچه‌ای در سر درب این واحدها برای آگاهی عموم توصیه می‌شود.
– تیم‌های نظارتی (Supervisory)
این تیم‌ها برای نظارت از مراکز ارائه خدمات، تهیه و توزیع مواد غذایی و واحدهای صنفی، ادارات، سازمان‌ها، … با مشارکت هلال‌احمر، بسیج، اتحادیه اصناف، تعزیرات، داوطلبین مردمی، … با محوریت کارشناس بهداشت محیط یا حرفه‌ای به‌عنوان سرتیم نظارت و داوطلبین مردمی، هلال‌احمر و بسیج (۴ تا ۵ نفر) متناسب با تعداد واحدهای صنفی یا صنعتی موجود در محله شکل می‌گیرند که در طرح تشدید نورزی باید نسبت به تشدید نظارت‌ها طبق برنامه‌ریزی منظم اقدام کنند. عملکرد تیم‌های نظارتی در راستای تحقق راهبردهای ۱، ۲، ۴، ۶ و ۷ است.
باید توجه کرد که بستر ارائه خدمت در تیم‌های نظارتی ناحیه بوده که معادل جمعیت تحت پوشش مرکز خدمات جامع سلامت در نظام شبکه بهداشتی درمانی است. تیم‌های مشارکتی از حوزه سلامت، بسیج، هلال‌احمر، داوطلبین سلامت و سایر سازمان‌ها تشکیل می شوند. هر تیم شامل ۴ تا ۵ نفر بوده و سر تیم کارشناس بهداشت محیط یا حرفه‌ای است.
فرایند نظارت عبارت است از تکمیل چک‌لیست، آموزش، تحویل چک‌لیست‌های تکمیل‌شده به سرتیم است، پیگیری و انجام مداخلات قانونی توسط سرتیم (کارشناس بهداشت محیط /حرفه‌ای مرکز خدمات جامع سلامت) انجام می‌گیرد، ضدعفونی اماکن و محل‌های تجمعی بر اساس دستورالعمل‌های بهداشتی و همکاری با تیم‌های رهگیری و مراقبت در منزل در امر ضدعفونی منازل (در صورت نیاز) انجام می‌شود و خدمات و مراقبت‌های انجام‌گرفته در سامانه‌های سطح اول (سیب، سینا، ناب و پارسا) ثبت خواهد شد و تا زمان نهایی شدن فرایند ثبت مستقیم در سامانه‌ها در کل کشور، به‌صورت هفتگی در پورتال مرکز مدیریت شبکه وارد می‌شود.
اولین وظیفه تیم‌ها در حین نظارت اطمینان از ثبت‌نام اصناف و … در درگاه salamat.gov.ir است. ارزیابی و نظارت بر اماکن تهیه و توزیع واحدهای صنفی (QR code)، ادارات و مراکز ارائه خدمات مردمی، نظارت بر پروتکل‌های بهداشتی، ادارات، بانک‌ها، مدارس، محل‌های تجمعی/ بازارها، میادین میوه و تره‌بار با استفاده از چک‌لیست اختصاصی تیم‌های نظارتی خواهد بود.
مسئولیت تیم‌های نظارتی با گروه‌های سلامت محیط و کار است. همه اعضای تیم‌ها باید آموزش‌های متناسب با شرح وظایف را دیده و با کارت شناسایی عکس‌دار به منازل و اماکن عمومی مراجعه کنند. البته با رعایت حفاظت فردی مناسب و مطابق با دستور العمل‌ها، اعضای تیم‌ها در پایان هرروز در جلسه هماهنگی شرکت می‌کنند.
کارشناسان بهداشت محیط و حرفه‌ای دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها با مشارکت سازمان نظام پزشکی امر نظارت بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی در مطب‌ها، به‌ویژه ورود تعداد محدود بیمار به سالن انتظار مطب‌ها و کلینیک‌های تخصصی و نظام دهی، نوبت‌دهی هوشمند را بر عهده داشته و با موارد تخلف برخورد قانونی فوری به عمل می‌آورند.
– تیم‌های حمایتی (Supportive)
توزیع کمک‌های مردمی و سازمان‌ها و نهادها در خانوارهای دارای بیمار کووید-۱۹ و در قرنطینه خانگی، افراد نیازمند قرنطینه معکوس و افراد آسیب‌دیده از کووید-۱۹ به عهده تیم‌های حمایتی است که با محوریت و مسئولیت بسیج و مشارکت مردمی و … شکل خواهند گرفته و در راستای تحقق راهبردهای ۱ و ۴ است.
بستر فعالیت در تیم‌های حمایتی محله بوده که معادل محدوده جغرافیای تحت پوشش پایگاه مقاومت بسیج است. این تیم‌ها وظیفه حمایت از خانواده‌های دارای بیمار کووید-۱۹ (محتمل / قطعی)، افراد در معرض آسیب کووید-۱۹ را بر عهده‌دارند. هر تیم شامل ۲ تا ۳ نفر است. این تیم‌ها مسئولیت جمع‌آوری کمک‌های مردمی، خیرین، نهادها و ثبت اطلاعات آنها را نیز بر عهده‌دارند.
فرایند حمایت عبارت است از شناسایی خانواده‌های هدف، تعیین نوع نیاز، تحویل بسته حمایتی و آموزش. تیم‌های حمایت باید نقش فعالی در آموزش عمومی جامعه (راه‌اندازی اتومبیل‌های دارای بلندگو، تأکید بر رعایت دستور العمل‌های بهداشتی و …) داشته باشند. ثبت تعداد خانوارهای حمایت‌شده و نوع حمایت به‌عمل‌آمده به‌صورت کاغذی و روزانه انجام‌گرفته و به‌صورت هفتگی در پورتال مرکز مدیریت شبکه معاونت بهداشت انجام خواهد شد.
مسئولیت تیم‌های حمایتی با بسیج مستضعفین بوده که با مشارکت همه سازمان‌ها و نهادها انجام خواهد شد. مسئولیت راه‌اندازی اقامتگاه با قرارگاه‌های استانی و شهرستانی با مشارکت بسیج مستضعفین است.
اعضای تیم‌های رهگیری، مراقبت در منزل و نظارتی اعم از نیروهای بهداشت، بسیج، هلال‌احمر و سفیران و رابطین سلامت، باید از وسایل حفاظت فردی کامل مطابق دستور العمل استفاده کنند. تأمین وسایل حفاظت فردی به عهده دانشگاه یا دانشکده‌های علوم پزشکی خواهد بود. تأمین امنیت تیم‌های مراقبتی و حمایتی بر عهده بسیج است. مسئولیت تیم‌های مراقبت در منزل با دانشگاه یا دانشکده علوم پزشکی (بهداشت) بوده و فعالیت‌ها به‌صورت مشارکتی با بسیج و سایر داوطلبین انجام خواهد شد.
روش کار در برنامه نوروزی وزارت بهداشت
غربالگری و پیگیری تلفنی یکی از اقداماتی است که وزارت بهداشت با کمک سایر دستگاه‌ها از طریق سامانه ۴۰۳۰ از ابتدای پاندمی کرونا انجام داد و بر این اساس به نوعی مردم هر منطقه را از طریق مراکز بهداشتی و در قالب سامانه ۴۰۳۰ غربالگری می‌کرد.
بر این اساس در حال حاضر هم بهورزان و مراقبین سلامت در زمان تشدید مدیریت و کنترل همه‌گیری کووید-۱۹ طرح شهید سلیمانی، وظیفه پیگیری فعال، مستمر و مراقبت جمعیت تحت پوشش خود را با همکاری فعال پزشک مرکز خدمات جامع سلامت مربوطه بر عهده دارند.
تکلیف بهورزان ومراقبان سلامت برای رهگیری و رصد فعال بیماران
به طوری که بهورز و مراقب سلامت به‌محض اطلاع از مثبت شدن تست کووید-۱۹ هر فرد از جمعیت تحت پوشش خود (از طریق سامانه‌های پرونده الکترونیک سلامت) باید با فرد مذکور تماس گرفته، از رعایت جداسازی فرد، قرنطینه خانگی یا قرنطینه غیر خانگی اطمینان پیدا کرده، توصیه‌های بهداشتی مطابق دستور العمل‌های ابلاغی را ارائه داده و با اطلاع‌رسانی به تیم‌های رهگیری، رصد فعال افراد در معرض تماس نزدیک را انجام دهند.
الزام انجام تست تشخیص سریع درب منزل
باید توجه داشت که انجام تست‌های تشخیصی سریع یا رپید تست نیز در این شرایط الزامی است. باید در درب منزل تست انجام شده و نتیجه در همان زمان اعلام شود تا از تردد افراد مشکوک و محتمل در سطح شهر جلوگیری به عمل آید. همچنین در فرآیند رهگیری تماس‌های نزدیک، افراد نیازمند ویزیت پزشک باید به مراکز منتخب کووید-۱۹ ارجاع داده شوند و یا از طریق تیم‌های مراقبت در منزل ویزیت و مراقبت شوند.
قرنطینه معکوس برای سالمندان پرخطر و بیماران زمینه‌ای
جزییات فعالیت تیم‌های مراقبت در منزل
برای سالمندان پرخطر و خیلی پرخطر و افراد دارای بیماری زمینه‌ای نیز نیازمند قرنطینه معکوس هستیم. به طوری که باید توسط تیم‌های مراقبت در منزل درخواست ویزیت شوند. این تیم‌ها در مراکز منتخب کووید-۱۹ مستقر هستند تا ضمن ویزیت در منزل، توصیه‌های بهداشتی و درمانی را ارائه داده و تجویز دارو درصورتی‌که نیاز و بر اساس پروتکل‌های کشوری باشد، برای افراد انجام پذیرد. در عین حال افراد نیازمند دریافت خدمات بیمارستانی نیز باید با هماهنگی اورژانس پیش بیمارستانی ۱۱۵ به بیمارستان‌های منتخب کووید-۱۹ ارجاع داده شوند.
نحوه پیگیری بیمارانی که داروی سرپایی دریافت می‌کنند
باید توجه کرد که بیمارانی که داروی سرپایی مطابق پروتکل کشوری دریافت می‌کنند، باید ۶ بار در طول ۱۴ روز (روزهای ۱ تا ۵ و ۱۴) توسط بهورز یا مراقب سلامت به‌صورت تلفنی پیگیری شده، از رعایت جداسازی و قرنطینه خانگی اطمینان حاصل‌شده، وضعیت سلامت آنها در پرونده الکترونیک سلامت ثبت شده و در صورت تشدید علائم مطابق دستورالعمل به مراکز تخصصی کووید-۱۹ ارجاع داده شوند.
در عین حال برای افرادی که نیازمند داروی سرپایی نیستند، باید مطابق آخرین نسخه دستورالعمل مراقبت بیماران سرپایی ۶ بار پیگیری تلفنی در طول ۱۴ روز (روزهای ۳-۵، ۷-۹، ۱۱ و ۱۴) انجام گرفته و ضمن اطمینان از رعایت قرنطینه خانگی، علائم و نشانه‌های آنها ثبت شده و آموزش‌های لازم مطابق با شرایط بیمار ارائه شود.
همچنین وظیفه اطمینان از انجام صحیح رهگیری، جداسازی، قرنطینه خانگی، پیگیری مستمر و ثبت در سامانه بر عهده کارشناسان ستادی شهرستان، به‌ویژه کارشناسان مبارزه با بیماری‌ها است.
روش اجرای برنامه محله محور
همانطور که در اصول اجرایی برنامه تأکید شده است، گام چهارم بسیج ملی مبتنی بر نظام شبکه بهداشتی درمانی جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. اولین قدم در اجرای برنامه منطقه بندی و سازماندهی نیروی انسانی متناسب با تیم‌های اجرایی پیش‌بینی‌شده است. این امر بر اساس سطوح ارائه مراقبت‌های بهداشتی درمانی اولیه در روستا و شهر برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود. در مناطق روستایی سازماندهی و برنامه‌ریزی با محوریت مرکز خدمات جامع سلامت روستایی و خانه‌های بهداشت و با مشارکت پایگاه‌های بسیج انجام می‌شود. طبق اعلام وزارت بهداشتی‌ها، باید تلاش شود در امر خدمت‌رسانی به روستاییان از مشارکت‌های مردمی و داوطلبین همان روستا بهره گرفته شود.
سفیران سلامت؛ مجریان و ناظرین پروتکل‌های بهداشتی در خانه
بنابر اعلام وزارت بهداشت، در تقویت و تشدید گام چهارم بسیج ملی مقابله با همه‌گیری کووید-۱۹ – طرح شهید حاج قاسم سلیمانی باید تأکید مضاعفی بر بهره‌مندی از ظرفیت برنامه هر خانه یک پایگاه سلامت به‌عمل آمده و از سفیران سلامت به‌عنوان مجریان و ناظرین پروتکل‌های بهداشتی در خانه و عوامل ارتباطی با بهورزان و مراقبین سلامت به‌منظور استمرار مراقبت‌ها و خدمات و انجام صحیح دستور العمل‌های مراقبت از فرد مبتلابه کووید-۱۹ استفاده شود. برای این منظور باید سازماندهی مجدد و اطمینان از فراگیری بسته‌های آموزشی کووید-۱۹ (در برنامه هر خانه یک پایگاه سلامت) حاصل شود.
برنامه “هر خانه یک پایگاه سلامت”
در عین حال در مناطق روستایی با محوریت بهورزان خانه‌های بهداشت و با جلب مشارکت بسیج، داوطلبین بهداشتی شامل سفیران سلامت خانوار و رابطین سلامت محله تیم‌های مراقبت و نظارت شکل گرفته و مراقبت‌های لازم برای افراد مشکوک و محتمل و نظارت از اماکن تهیه و توزیع مواد غذایی را انجام می‌شود.
طبق اعلام وزارت بهداشت، در این زمینه باید تلاش شود که مراقبت‌ها و نمونه‌برداری تست‌های تشخیصی کووید-۱۹ در منزل انجام شده و از مراجعه و تردد افراد دارای علامت در سطح روستا و یا مراجعه آنها به شهرها جلوگیری شود. تیم‌های حمایتی با محوریت پایگاه‌های بسیج در روستاها تشکیل شده و مسئولیت حمایت از افراد در معرض آسیب را عهده‌دار می‌شوند.
مسئولیت پشتیبانی از تیم‌های سه‌گانه بر عهده نیروهای بسیج مستضعفین است که برای تأمین وسیله نقلیه مورد نیاز و سایر تجهیزات با هماهنگی فرمانداری، بخشداری و دهیاری و مشارکت فعال همه سازمان‌ها، نهادها و ادارات منطقه انجام خواهد شد.
آموزش همگانی
آموزش همگانی برای ارتقای دانش و مهارت مردم به‌منظور رویارویی با کووید-۱۹ با تکیه بر برنامه “هر خانه یک پایگاه سلامت” و بهره‌گیری از تمامی امکانات محلی و مشارکت گسترده سازمان‌ها، نهادها و مردم وظیفه بسیار مهم دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی است. این امر از طریق مشارکت دستگاه‌های ذیل و در دو حیطه عمومی و اختصاصی برای افراد درگیر با کووید-۱۹ انجام خواهد شد.
– بهداشت و درمان، صداوسیما، ارشاد اسلامی، مساجد و پایگاه‌های مقاومت بسیج، شهرداری، هلال‌احمر، تبلیغات اسلامی، رسانه‌های عمومی، وزارت ارتباطات و …
– داوطلبین مردمی در برنامه هر خانه یک پایگاه سلامت (سفیر سلامت خانوار، رابط سلامت محله) با تمرکز بر توانمندسازی خانوارها
با مشارکت شهرداری‌ها و سایر سازمان‌های ذینفع در بزرگراه‌ها و میادین پرتردد شهرها تابلوهای آموزشی (با تأکید بر اصول پیشگیری و مراقبتی) را نصب کرده و تبلیغات لازم برای اجرای طرح انجام شود. لیستی از شعارها و پیام‌های بهداشتی توسط معاونین بهداشت دانشگاه‌ها تهیه و در اختیار کارگزاران اجرایی قرار خواهد گرفت.
جزییات مراقبت ویژه از سالمندان، افراد با بیماری‌های زمینه‌ای و مادران باردار
یکی از گروه‌های در معرض خطر در دوران شیوع بیماری کووید-۱۹، سالمندان هستند. سالمندانی که یا تنها زندگی می‌کنند یا به بیماری زمینه‌ای مبتلا بوده یا دچار ناتوانی هستند. بر این اساس در ایام نوروز وزارت بهداشت برنامه ویژه‌ای برای این گروه از افراد دارد تا در نوروز هم از ابتلا به کرونا در امان بمانند.
بر همین اساس وزارت بهداشتی‌ها اعلام کردند که در برنامه نوروزی تشدید گام چهارم بسیج ملی طرح “شهید حاج قاسم سلیمانی”، اولین گامی که برمی‌داریم، مراقبت از ۲۰ تا ۲۵ درصد از جمعیتی است که بین ۸۰ تا ۸۵ درصد از مرگ‌های ناشی از کووید-۱۹ را رقم می‌زنند؛ یعنی جمعیت سالمند و جمعیت مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای که طبق گفته وزیر بهداشت این جمعیت تا امروز بین ۸۰ تا ۸۵ درصد مرگ‌های ناشی از کرونا را رقم زدند.
طبق برنامه نوروزی وزارت بهداشت که در قالب گام چهارم طرح بسیج ملی شهید سلیمانی ارایه می‌شود، برنامه ویژه‌ای برای مراقبت ویژه سالمندان، افراد با بیماری‌های زمینه‌ای و مادران باردار در ایام نوروز انجام می‌شود که این افراد در قالب گروه‌هایی تقسیم بندی شده و مورد هدف‌گذاری قرار گرفته‌اند.
– گروه نیازمند به قرنطینه خانگی: بر اساس شواهد حدود ۳۵ درصد افراد مبتلا دارای علائم خفیف یا متوسط هستند. این میزان حدود ۱۰۸ هزار نفر برآورد می‌شوند که باید طی ۱۴ روز و روزانه ۷۷۵۰ مورد مراقبت قرار گیرند. برای این گروه مراقبت‌های لازم و پیگیری مطابق دستورالعمل به مدت ۱۴ روز توسط بهورزان و مراقبین سلامت در نظام شبکه بهداشتی درمانی و اقدامات حمایتی توسط بسیج انجام می‌شود.
– گروه مشکوک و بدون علامت که باید تحت نظر باشند: باید توجه کرد که حدود ۶۵ درصد افراد شناسایی‌شده که در معرض تماس نزدیک بوده‌اند، اما بدون علامت هستند، باید توسط تیم‌های رهگیری مراقبت شده و تحت نظر مراقبین سلامت و بهورزان در نظام شبکه بهداشتی درمانی باشند که تعداد آنها حدود ۲۰۲۰۰۰ هزار نفر برآورد می‌شود که روزانه باید حدود ۱۴۴۰۰ نفر مورد مراقبت و تحت نظر مراقبین سلامت و بهورزان قرار گیرند.
۵ گروه سالمندان در کشور
در عین حال گروه سالمندان پرخطر نیز در طرح نوروزی بسیج ملی شهید سلیمانی به پنج گروه برای مراقبت و حمایت تقسیم شده‌اند و اعلام شده که گروه سالمندان پرخطر بر اساس بضاعت طرح در حمایت از آنها می‌توانند در گروه‌های زیر مراقبت و حمایت شوند:
– سالمندان سالم با حداقل خطر: این گروه به عنوان مثال سالمندان ۶۰ تا ۷۴ ساله‌ای را که در مناطق حاشیه‌ای زندگی نمی‌کنند و هم ابتلا و ناتوانی ندارند و با خانواده زندگی می‌کنند، شامل می‌شود. این گروه حدود ۶۷ درصد سالمندان کشور را در برمی‌گیرد.
– سالمندانی که فقط یکی از سه فاکتور خطر تنهایی، سن بالای ۷۵ سال، زندگی در مناطق حاشیه‌ای را دارند که این گروه حدود هفت درصد از جمعیت سالمندان کشور را شامل می‌شود.
– سالمندانی که از سه فاکتور خطر دو فاکتور خطر از فاکتورهای تنهایی، سن بالای ۷۵ سال، زندگی در مناطق حاشیه‌ای را دارند، اما فاقد ناتوانی و ابتلا به بیماری زمینه‌ای هستند که این گروه نیز حدود پنج درصد جمعیت سالمندان کشور را در بر می‌گیرد.
– همه سالمندان گروه بالا با یکی از دو فاکتور خطر، ناتوانی عملکردی در انجام فعالیت‌های روزمره ADL، یا ابتلای همزمان به حداقل دو بیماری زمینه‌ای نیز گروه دیگری هستند که در این طرح مشخص شده‌اند و حدود ۲۰ درصد جمعیت سالمندان کشور را شامل می‌شوند.
– کلیه سالمندان گروه بالا بعلاوه سالمندانی که دارای حداقل یک بیماری صعب‌العلاج مثل سالمندان دیالیزی یا سرطانی و … یا حمله بیماری در وضعیت حاد و شدید و کنترل نشده هستند. همچنین سالمندانی که علائم مشکوک به کووید ۱۹ دارند یا در تماس با یک مورد مشکوک یا شناخته‌شده کووید بوده‌اند و کلیه سالمندان ساکن در مراکز نگهداری شبانه‌روزی نیز آخرین گروه مشخص شده در طرح نوروزی وزارت بهداشت در حوزه سالمندان هستند که این گروه هم حدود پنج درصد کل سالمندان کشور را در برمی‌گیرد.
لزوم رهگیری هفتگی افراد در معرض خطرِ تحت پوشش شبکه بهداشتی
طبق برنامه نوروزی تشدید گام چهارم بسیج ملی طرح “شهید حاج قاسم سلیمانی”، افراد در معرض خطر که تحت پوشش پایگاه‌های سلامت و خانه‌های بهداشت قرار دارند، حتی اگر علامتی نداشته باشند، باید در هفته حداقل یک‌بار از طریق مراقبین سلامت و بهورزان مورد پیگیری، رهگیری و احوالپرسی قرار گرفته و توصیه‌های لازم به‌ویژه عدم خروج از منزل، عدم تشکیل دورهمی‌ها و میهمانی‌ها، استفاده از ماسک، شستن دست‌ها و فاصله‌گذاری فیزیکی دو متر به آنها ارائه شود. در عین حال ثبت پیگیری‌های انجام شده در پرونده الکترونیک سلامت افراد در معرض خطر الزامی است.
باید توجه کرد که در صورت یافتن هرگونه علائم باید تیم مراقبت در منزل را برای معاینه این گروه پرخطر و انجام تست سریع فراخواند. پیگیری مستمر تلفنی باعث دلگرمی گروه آسیب‌پذیر و افزایش رضایتمندی آنان و اطرافیان آنها خواهد شد. همچنین برای تقویت مراقبت سالمندان باید لیست سالمندان پرخطر و خیلی پرخطر و افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای و غیرواگیر تهیه شده و برنامه‌ریزی برای مراقبت‌های ویژه انجام شود.
هماهنگی با پایگاه‌های اورژانس ۱۱۵ برای خدمت دهی در نوروز
طبق برنامه نوروزی تشدید گام چهارم بسیج ملی طرح “شهید حاج قاسم سلیمانی”، پایگاه‌های اورژانس ۱۱۵ به‌طور شبانه‌روزی در خدمت مردم بوده و برای انتقال بیماران نیازمند به بستری در بیمارستان‌ها باید مورد استفاده مراکز منتخب کووید-۱۹ و تیم‌های مراقبت در منزل قرار گیرند. پایگاه‌های اورژانس خود باید توان اخذ پذیرش از بیمارستان را داشته و پاسخگوی نیاز آن دسته از بیماران باشند که نگهداری‌شان در منزل امکان‌پذیر نیست. لیست مراکز منتخب کووید-۱۹ (محل استقرار تیم‌های مراقبت در منزل) باید از طریق معاونت‌های بهداشت دانشگاه‌ها در اختیار پایگاه‌های اورژانس قرار گیرد.
حق مسافرگیری ۶۰ درصدی وسایل حمل و نقل عمومی
یکی دیگر از موضوعاتی که در برنامه نوروزی تشدید گام چهارم بسیج ملی طرح “شهید حاج قاسم سلیمانی”، مورد توجه قرار گرفته و بر آن تاکید شده است، موضوع برقراری محدودیت‌ها در سفر و استفاده از حمل و نقل عمومی در سفر است. به طوری که دستورالعمل‌هایی در این زمینه در قالب طرح اعلام شده است که در تعطیلات نوروز باید مورد توجه قرار گیرد.
بر اساس این طرح، هواپیما، قطار و اتوبوس‌های بین‌شهری حق مسافرگیری بیش از ۶۰ درصد ظرفیت خود را ندارند. در عین حال در این وسایل حمل و نقل عمومی باید آموزش‌های مرتبط با پیشگیری و حفاظت فردی اعم از استفاده از ماسک، شستشوی دست‌ها و فاصله‌گذاری فیزیکی با مناسب‌ترین روش به مسافرین منتقل شود.
در عین حال تاکسی‌ها، اتوبوس‌ها و واگن‌های مترو در پایانه‌های مربوطه باید به‌طور مرتب حداقل سه بار در روز ضدعفونی شوند.
درخواست از نیروهای مسلح برای نظارت بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی در خطوط اتوبوسرانی و مترو
وزارت بهداشتی‌ها توصیه کرده‌اند که جهت نظارت بر رعایت فاصله‌گذاری فیزیکی، رعایت پروتکل‌های بهداشتی و عدم اجازه ورود بیش از ۶۰ درصد ظرفیت در این وسایل حمل و نقل، از مشارکت نیروهای مسلح برای تأمین سرباز در خطوط اتوبوسرانی و مترو استفاده شود.
لزوم اسکن کارت ملی در اپلیکیشن ماسک در ادارات
همچنین نیروهای حراست و بسیج کارکنان در سازمان‌ها و ادارات دولتی و غیردولتی باید برای غربالگری و همچنین اسکن کارت ملی کلیه کارکنان و مراجعین، در اپلیکیشن ماسک اقدام و از ورود افراد با تست مثبت جلوگیری کنند. همچنین بسیج اقشار یا کارکنان با تهیه پیام‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی از طریق برنامه‌های کاربری، کارکنان را آگاه کرده و لیست مراکز منتخب کووید-۱۹ را با آنها به اشتراک بگذارند.
دستورالعمل منع تجمع در دفاتر پست و پیشخوان
همچنین به‌منظور جلوگیری از تجمع در بانک‌ها، دفاتر پست و پیشخوان دولت در این ایام، ورود به این محل‌ها فقط به تعداد گیشه‌ها امکان‌پذیر بوده و باید خودکار مشترک از سکوی این‌گونه مراکز جمع‌آوری شود. باید مراجعین مراکز فوق پیوسته به استفاده از سیستم‌های آنلاین تشویق شوند. برای تشدید و استمرار این امر نیاز به مداخله مستمر از سوی استانداری‌ها و فرمانداری‌ها وجود دارد.
نحوه “قرنطینه” در بسیج ضد کرونا
با توجه به شیوع بیماری و افزایش روند موارد مثبت سویه‌های جهش‌یافته انگلیسی کووید-۱۹، لازم است طغیان‌ها و خوشه‌های ابتلا شناسایی و در مناطق مختلف اعم محله، روستا، شهر، شهرستان، استان با تأیید وزارت بهداشت و تعیین سطوح لازم قرنطینه مناسب (نسبی یا کامل) اعمال شود.
هدف از قرنطینه محدود کردن خوشه‌های ابتلا و طغیان در جغرافیای شناسایی‌شده و مصون نگه‌داشتن مناطق هم‌جوار و سایر نقاط کشور است. مکان‌های تأیید شده برای قرنطینه از طرف معاونت بهداشت وزارت بهداشت، با همکاری مردم ساکن در محله، نیروی بسیج و مشارکت نیروی انتظامی تا زمان کنترل طغیان با تأیید وزارت بهداشت ادامه خواهد داشت.
لزوم راه‌اندازی اقامتگاه سلامت
باید توجه کرد که برخی از بیماران نیازمند بستری در بیمارستان نبوده، اما باید جداسازی شده و تحت مراقبت باشند. همچنین برخی بیماران ترخیص شده از بیمارستان که باید ادامه درمان و مراقبت‌های تکمیلی را در منزل سپری کنند. با توجه به اینکه ممکن است گروه‌های یادشده فاقد فضای مناسب برای جداسازی در منزل شخصی بوده یا توانایی مراقبت از خود را نداشته باشند، لازم است نسبت به راه‌اندازی اقامتگاه‌های موقت جهت اقامت، مراقبت و آموزش با رعایت دستورالعمل‌های مربوطه اقدام و گزارش راه‌اندازی و آغاز به کار مراکز مزبور به مسئولین مربوطه ارسال شود.
بدیهی است جلب مشارکت و همکاری هتل‌ها و مهمانسراها و استفاده از ظرفیت ادارات، سازمان‌ها، سمن‌ها، خیرین و … در راه‌اندازی اقامتگاه‌ها با مشارکت بسیج مستضعفین در اسرع وقت، امری حیاتی است.
افراد واجد شرایط ورود به اقامتگاه‌های سلامت
شامل افراد با تشخیص ابتلای به کووید-۱۹ که امکان جداسازی در منزل نداشته و بیماران بعد از ترخیص از بیمارستان با رضایت آگاهانه دارای یکی از شرایط شامل عدم امکان جداسازی در منزل، وجود فرد نقص ایمنی که در محل سکونت بیمار زندگی می‌کند، بیمار جزو گروه پرخطر از نظر عوارض کووید-۱۹ است، عدم امکان ارائه خدمات پرستاری در افراد خانواده، است.
تیم‌های رهگیری و مراقبت در منزل ضمن بازدید از منزل، چگونگی جداسازی افراد بیمار را مورد بررسی قرار داده و در صورت نیاز آنها را با هماهنگی پزشک مرکز منتخب کووید-۱۹ یا پزشک تیم مراقبت در منزل به نزدیک‌ترین اقامتگاه غیر خانگی تعیین‌شده ارجاع می دهند تا از آنها مراقبت خارج از منزل به‌عمل‌آمده و از ابتلای دیگران به بیماری کووید-۱۹ محافظت کنند. اعمال قانون برای این‌گونه افراد الزامی است.
بر اساس تاکید وزارت بهداشت اطمینان از جداسازی و قرنطینه رمز موفقیت در طرح تشدید نوروزی خواهد بود.
پایش و نظارت برنامه
بر اساس اعلام وزارت بهداشت، نظارت و پایش به منظور حصول اطمینان از انجام دقیق و منظم برنامه‌های پیش‌بینی‌شده، با تمرکز بر اجرای محدودیت‌ها، پروتکل‌های بهداشتی، انجام رهگیری و رعایت جداسازی و قرنطینه خانگی/غیر خانگی، در هر محله انجام می‌گیرد. این امر توسط تیم‌های مشترک دانشگاه‌های علوم پزشکی، بسیج و هلال‌احمر و دستگاه‌های ذینفع به صلاحدید منطقه‌ای و با استفاده از چک‌لیست‌های تدوین‌شده مبتنی بر اهداف، راهبردها، برنامه‌ها و شاخص‌های مربوطه انجام و گزارش هفتگی به‌صورت منظم انجام شده و به قرارگاه استانی و قرارگاه مدیریتی مشترک مستقر در وزارت بهداشت ارسال خواهد شد. مسئولیت سازماندهی تیم، برنامه‌ریزی و اقدام در سطح ملی با وزارت بهداشت و در سطح استانی با دانشگاه و دانشکده‌های علوم پزشکی است. در سطح محیطی، پزشک مرکز خدمات جامع سلامت با همکاری فرمانده بسیج محله و هلال‌احمر برای پایش و نظارت برنامه بر اساس چک‌لیست‌های تدوین‌شده اقدام خواهند کرد.
انتهای پیام
منبع:ایسنا