اخبار 45

جهاد خودکفایی ارتش در دوران دفاع مقدس در یک نگاه

جهاد خودکفایی ارتش در دوران دفاع مقدس در یک نگاه

اعتمادبه‌نفسی که امام خمینی(ره) در ارتش به وجود آوردند و توسط امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی) توسعه و تثبیت شد، ارتشیان را به این باور رساند که باید دست بر زانوی خود بگذارند و روی پای خودشان بایستند. از این رو آنان اقدام به راهبری و راه‌اندازی تجهیزات حساس و دقیق کردند؛ البته راه‌اندازی آن تجهیزاتِ حساس و دقیق کار آسان و ساده‌ای نبود.

به گزارش ایسنا،سرهنگ ستاد قاسم اکبری‌مقدم پژوهشگر دفاع مقدس سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس ارتش در یادداشتی جهاد خودکفایی ارتش در دوران دفاع مقدس را بررسی کرده است.

به گزارش ایسنا، در این یادداشت می‌خوانیم:

قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران حدود ۵۰ هزار مستشار آمریکایی و خارجی در ارتش ایران حضور داشتند. وظیفه آنان راهبری تجهیزات حساس و دقیق هوایی و دریایی و زمینی بود. شرایط کاری‌شان طوری بود که اجازه نمی‌دادند، نیروهای ارتش و حتی کارکنان فنی به آن تجهیزات دسترسی مستقیم داشته باشند و با دانش پیچیده آن‌ها آشنا شوند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و قطع رابطه با استکبار، مستشاران خارجی از کشور اخراج شدند. با شروع جنگ تحمیلی تصور غربی‌ها و آمریکایی‌ها این بود که با خروج مستشاران، تجهیزات پیشرفته ارتش همچون هواپیماها، سامانه‌ها، رادارهای پدافندی و ناوها زمین‌گیر خواهند شد و از کار خواهند افتاد، در نتیجه ایران تسلیم خواهد شد و تقاضای بازگشت مستشاران را خواهد داد؛ اما چنین اتفاقی رُخ نداد.

اولین ارگان و سازمانی که از سوی آمریکا مورد تحریم همه‌جانبه قرار گرفت ارتش جمهوری اسلامی ایران بود. اعمال و تشدید تحریم‏‌ها از سوی استکبار و دشمنان انقلاب اسلامی ایران زمینه‌ی بروز و ظهور خلاقیت و نوآوری در جهت رفع مشکلات و تأمین نیازمندی‌‏‏های فنی و لجستیکی و قطعات یدکی تجهیزات نظامی زمینی، پدافندی، هوایی و دریایی و استفاده از حداکثر ظرفیت‌های علمی و عملی پرسنل ارتش را فراهم نمود و سعی و تلاش شد تا از توانایی صاحب‌نظران، مبتکران، دانشمندان، نیروهای خلاق و متخصصین پرتوان ارتش، صنایع نظامی و غیرنظامی، دانشگاه‌ها  و کارخانجات کشور بهره‌برداری تا نیازهای تجهیزات نظامی از طریق منابع داخلی تأمین گردد.

اعتمادبه‌نفسی که امام خمینی(ره) در ارتش به وجود آوردند و توسط امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی) توسعه و تثبیت شد، ارتشیان را به این باور رساند که باید دست بر زانوی خود بگذارند و روی پای خودشان بایستند. از این رو آنان اقدام به راهبری و راه‌اندازی تجهیزات حساس و دقیق کردند؛ البته راه‌اندازی آن تجهیزاتِ حساس و دقیق کار آسان و ساده‌ای نبود.

کارکنان ارتش بنا بر مسئولیت و تعهدی که نسبت به انقلاب، امام(ره) و مردم عزیزمان داشتند، با حرکت جهادی، تجهیزات و سامانه‌های دفاعی را فعال‌سازی کردند. آنان با خروج مستشاران آمریکایی، تمامی منابع و جزوه‌های مرتبط با تجهیزات را جمع‌آوری و شروع به مطالعه کردند. سپس با کمک بخش‌های دانشگاهی و صنعتی کشور و با تلاش شبانه‌روزی توانستند با مختصات فنی تجهیزات آشنا شوند. پس از مدتی کیفیت کار و تعمیرات و به روزرسانی آنان به‌قدری ارتقا یافت که بهتر و ارزان‌تر از کار مستشاران نظامی بود. روحیه جهادی کارکنان فنی ارتش موجب شد تا وقفه و رخنه‌ای در استفاده از تجهیزات به وجود نیاید و با آغاز جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران آن تجهیزات و تسلیحات به‌سرعت درصحنه نبرد به‌کارگیری شدند.

در این میان با توجه به ماهیت مأموریت و تجهیزات حساس و مهم نیروی هوایی و وابستگی شدید تجهیزات هوایی به آمریکا، نیروی هوایی در صف مقدم خودکفایی، طراحی، ساخت قطعات، تجهیزات و جهاد خودکفایی قرار گرفت.

در سال ۱۳۶۲با صدور دستورات صریح و قاطع ریاست جمهوری وقت(حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله‌العالی)) جهاد خودکفایی در نیروی هوایی ارتش شکل گرفت و شور و شعف خاصی در نیروهای جوان و انقلابی به وجود آمد، چرا که به دنبال فرصتی برای بروز توانایی‏‏‌ها و قابلیت‏‌های فنی به بند کشیده‌ی خود توسط مستشاران آمریکایی بودند.‏ در رژیم پهلوی کارکنان و پرسنل فنی  در نیروی هوایی و سایر نیروهای ارتش(دریایی-زمینی) علیرغم دانش و تخصص کافی، حق تعمیر هیچ‌گونه قطعه‌ای را نداشتند و باید فقط قطعات را تعویض می‌کردند و اکثر قطعات تعویض شده برای تعمیر به خارج از کشور و تعداد معدودی فقط توسط مستشاران تعمیر می‌گردید. این موضوع یک رنج و درد برای کارکنان فنی و خلاق ارتش بود.

در چنین شرایطی حمایت‏‌های حکیمانه و تشویق و ترغیب نیروها درحرکت به سمت خودکفایی از طرف مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی)، در تسریع و تسهیل امور و فراهم نمودن زمینه‏های کمک و همکاری فرماندهان و مسئولین، بسیار مؤثر و کارساز گردید و اقدامات و فعالیت‏‌های بسیار ارزشمندی در آن شرایط بحرانی دفاع مقدس انجام پذیرفت که سرنوشت جنگ را تغییر داد.‏

البته تغییر در نگرش‏‌ها و باورهای کارکنان نیروهای مسلح که تحت تأثیر القائات فرهنگ استعماری غرب که طی ده‏ها سال متمادی  قرار داشتند، خود مهم‏ترین نتیجه تأسیس نهاد جهاد خودکفایی در ارتش است که در راستای نیل به استقلال واقعی و رسیدن به یکی از محوری‌ترین شعارها و آرمان‏های انقلاب شکوهمند اسلامی ایران است.‏ بدین ترتیب باهمت و تلاش کارکنان خلاق و مبتکر ارتش به ویژه در نیروی هوایی، هزاران قطعه حساس و حیاتی تجهیزات هوایی و پروازی، صدها پروژه تحقیقاتی و فنی با انجام تغییرات بنیادی در تجهیزات موجود و حتی ساخت تجهیزات نوین صورت پذیرفت.

در فرایند آماده‏سازی، تعمیر و نگهداری و ساخت قطعات، جهاد خودکفایی نیروی هوایی ارتش نقش برجسته‏‌ای در دوران دفاع مقدس داشته است که با ایجاد و تشکیل واحدهای تحقیقاتی صنعتی و جهادخوکفایی با شتاب بیشتری ادامه یافت و نتایج ثمربخشی در طول حدود چهار سال اول دفاع مقدس به همراه داشت.

ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻧﯿﺮوی ﻫﻮاﯾﯽ ﺑﺎ درک درﺳﺖ و ﺻﺤﯿﺢ از ﺷﺮاﯾﻂ، در ﺑﺮﻫﻪ‌ای از ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﺎ اﻗﺪاﻣﯽ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ و به‌جا، ﻣﻘﺪﻣﺎت ﺗﺄﺳﯿﺲ جهاد خودکفایی را ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﯾﺐ و ﺗﺄﺳﯿﺲ آن، ﺑﺎ اﺑﺘﮑﺎر و ﺧﻼﻗﯿﺖ و ﺧﻠﻖ پروژه‌های ارزﺷﻤﻨﺪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ در ﻃﻮل ﻫﺸﺖ ﺳﺎل دﻓﺎع ﻣﻘﺪس و پس‌ازآن، ﺿﻤﻦ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺑﺮﺧﯽ از ﻧﯿﺎزﻫﺎی دﻓﺎع ﻣﻘﺪس، ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﻌﻤﯿﺮ، راه‏اﻧﺪازی، ﺑﺎزﺳﺎزی ﺗﺠﻬﯿﺰات و ادوات ﻧﻘﺶ تعیین‌کننده‌ای را اﯾﻔﺎ ﻧﻤﻮدﻧﺪ.‏ به‌طوری‌که در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﻣﻘﺎم ﻣﻌﻈﻢ رﻫﺒﺮی(مدظله‌العالی) می‌فرمایند:

«ﻧﯿﺮوی ﻫﻮاﯾﻰ در ﻃﻮل اﯾﻦ سال‌ها در ﺻﻔﻮف ﻣﻘﺪم همه ﮐﺎرﻫﺎی اﻓﺘﺨﺎرآﻣﯿﺰی ﮐﻪ از ﻧﯿﺮوﻫﺎی ﻣﺴﻠﺢ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻰرﻓﺖ، ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ.‏ در دوران دﻓﺎع ﻣﻘﺪس، ﻧﯿﺮوی ﻫﻮاﯾﻰ در ﺑﺨﺶ آﻓﻨﺪ و ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﮐﺎرﻫﺎی درﺧﺸﺎﻧﻰ ﮐﺮد و .‏.‏.‏

در ﻋﺮﺻﻪ ﺳﺎزﻧﺪﮔﻰ ﻫﻢ اولین بخش از ارﺗﺶ ﮐﻪ ﺟﻬﺎد ﺧﻮدﮐﻔﺎﯾﻰ را ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺣﻘﯿﻘﻰ ﮐﻠﻤﻪ در ﺧﻮد اﯾﺠﺎد ﮐﺮد، ﻧﯿﺮوی ﻫﻮاﯾﻰ ﺑﻮد.‏ ﺑﻨﺪه از ﻧﺰدﯾﮏ در ﺟﺮﯾﺎن فعالیت‌های ﺟﻬﺎد ﺧﻮدﮐﻔﺎﯾﻰ در ﻧﯿﺮوی ﻫﻮاﯾﻰ و در ﺳﺎﯾﺮ سازمان‌های ارﺗﺶ ﺑﻮدم، ﮐﻪ ﮐﺎرﻫﺎی باارزشی را اﻧﺠﺎم داده‌اند.‏ ﻣﯿﻞ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﻼل، ﻣﯿﻞ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ارﺗﺸﻰِ اﯾﺮاﻧﻰ و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺘﻮاﻧﺪ سرخود را ﺑﺎﻻ ﺑﮕﯿﺮد و ﺑﻪ ﻧﯿﺮوی ذاﺗﻰ ﺧﻮد اﻓﺘﺨﺎر ﮐﻨﺪ، اول در اﯾﻦ ﻧﯿﺮو ﺑﻮد ﮐﻪ ﺳﺮ ﮐﺸﯿﺪ و ﺑﻪ ﮐﺎرﻫﺎی ﺑﺰرگ و با ارزشی ﻣﻨﺘﻬﻰ ﺷﺪ و گره‌هایی را ﺑﺎز ﮐﺮد.‏»

اگرچه فرمان تاریخی جهاد خودکفایی در ارتش توسط آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی) ـ رئیس‌جمهور وقت ـ در هشتم فروردین سال ۶۲ صادر شد، اما تلاش برای خودکفایی در ارتش از سال ۶۰ و از زمانی که قطعات جنگنده‌ها و رادارها در نیروی هوایی در حال تمام شدن بود، آغاز شد.

با توجه به اینکه ایران از ابتدای دوران دفاع مقدس تحریم بود و راه‌های تجاری و بازرگانی بر روی ایران بسته بود و جنگ نیز باید اداره می‌شد، ظرفیت‌ها و توانمندی‌های داخلی برای تأمین قطعات به کار گرفته و نهضت تولید قطعه در ارتش آغاز شد. این اقدام برای نخستین بار در نیروی هوایی ارتش انجام شد و به نیروهای زمینی و دریایی نیز سرایت پیدا کرد.

جهادهای خودکفایی کار را با تعمیرات و ساخت قطعات حساس و ضروری تجهیزات و سامانه‌ها از قبیل هواپیماها، بالگردها، ناوها، تانک و توپ‌ها شروع نمودند تا این‌که دفاع مقدس پایان یافت و تجهیزات دفاعی فرسوده شد. در این مقطع زمانی، جهاد خودکفایی در زمینه بازسازی و تعمیرات اساسی وارد عمل شد. سپس گام‌به‌گام به سمت نوسازی و ساخت تجهیزات جدید و موردنیاز سامانه‌های دفاعی  کشور حرکت نمود. این تجهیزات تا قبل از انقلاب به‌طور کامل دست خارجی‌ها بود و بعد از انقلاب همه‌چیز را متخصصین نظامی ایرانی به دست گرفتند.

نهضت قطعه‌سازی در ارتش به‌سرعت توسعه یافت و پس از مدتی کارکنان فنی ارتش با همکاری بخش‌های دانشگاهی و صنعتی کشور توانستند، صنعت مونتاژ و تولید برخی تجهیزات را شکل دهند. مهم‌ترین دستاورد نهضت قطعه‌سازی و شکل‌گیری جهادهای خودکفایی در نیروهای ارتش این بود که مدیران و متخصصان نظامی و غیرنظامی به این باور رسیدند که ما می‌توانیم هواپیما، ناو جنگی، تانک، موشک و پیچیده‌ترین تجهیزات و تسلیحات نظامی را خودمان بسازیم.

طراحی و ساخت انواع هواپیماهای جنگی و آموزشی از قبیل تندر، درنا، صاعقه، آذرخش، بمب‌های هدایت‌شونده لیزری، شبیه‌سازهای آموزشی؛ طراحی و ساخت ناو و ناوچه‌های جنگی و پشتیبانی مانند ناو جماران؛ طراحی و ساخت تجهیزات زرهی از قبیل تانک‌‎های ذوالفقار، نفربرها و تجهیزات رزم انفرادی و شبیه‌سازها؛ طراحی و ساخت انواع رادار، تجهیزات موشکی، دفاعی و الکترونیکی پدافند هوایی و ساخت هزاران قطعه حساس و پیچیده تجهیزات دفاعی بخش کوچکی از اقدامات جهاد خودکفایی ارتش در دوران دفاع مقدس و پس از آن می‌‎باشد.

هشت سال جنگ تحمیلی و دفاع همه‏جانبه در برابر تجاوز دشمن بعثی که مرد، زن، پیر و جوان از همه اقشار در کنار نیروهای مسلح حماسه آفریدند و در برابر دشمن مقاومت کردند بدون شک بخش درخشانی از تاریخ ملت ایران را رقم‌زده است.‏ در پایان یاد و خاطره تمامی شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس هشت‌ساله را گرامی می‌داریم.

انتهای پیام

منبع:ایسنا

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *