رابطه سهل‌گیری و سخت‌گیری والدین با اعتیاد فرزندان به اینترنت
دانشیار دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به نتایج تحقیق انجام شده طی سالهای ۹۷ تا ۹۸ به روی ۳۸۴ دانش آموز مناطق ۲ و ۵ آموزش و پرورش شهر تهران که از بیشترین امکانات برای استفاده از اینترنت برخوردار هستند گفت: نتایج این تحقیق نشان داد ۵۹ درصد این دانش آموزان به فضای مجازی اعتیاد نداشته، ۳۲ درصد در معرض اعتیاد جدی و ۹ درصد از آنها معتاد بسیار خطرناک به فضای مجازی بودند، به طوری که اگر تلفن همراه از آنها گرفته می‌شد بحران خانوادگی رخ می‌داد و قطعا در شرایط فعلی پاندمی کووید ۱۹، این آمار تقویت شده‌اند.
باقر شاملو در نهمین کنگره ملی آسیب‌شناسی خانواده و پنجمین جشنواره ملی خانواده پژوهی، با ارائه مقاله خود تحت عنوان “سبک‌های فرزندپروری و اعتیاد به فضای مجازی”، اظهار کرد: مطابق با نتایج به دست آمده سبک فرزندپروری با اعتیاد به فضای مجازی ارتباط مستقیم دارد و دو گروه مستقیما دچار اعتیاد می‌شوند، نخست گروهی که بسیار سهل انگارانه با فعالیت فرزندان در فضای مجازی برخورد می‌کنند و هیچ توجهی نسبت به فرزندان ندارند و دوم گروهی که بسیار سخت گیرانه نسبت به فرزندان عمل کرده و محدودیت های خاصی را ایجاد می‌کنند.
این دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، با بیان اینکه فضای مجازی منجر به از هم گسستگی خانواده‌ها و ایجاد بحران در این راستا شده است، درباره تحقیق انجام شده در مورد ارتباط میان سبک فرزندپروری و اعتیاد به فضای مجازی، ادامه داد: سه سبک مبنای فرزندپروری یعنی سبک سهل انگارانه، سخت گیرانه یا استبدادی و سنتی و سبک مقتدرانه در این تحقیق مد نظر قرار گرفتد و با ۱۲ خبره فضای مجازی مصاحبه عمقی انجام شد. همچنین از دانش آموزان مناطق دو و پنج آموزش و پرورش شهر تهران که بیشترین استفاده از اینترنت و موبایل را داشته و از امکانات بیشتری در این راستا برخوردارند در این تحقیق استفاده شد. با ۳۸۴ دانش آموز و والدین آنها مصاحبه شد و چون تشخیص اعتیاد به فضای مجازی سخت است چراکه فرد معتاد این قضیه را کتمان می‌کند، چندین پرسشنامه متعدد در این خصوص اجرا شد.
شاملو با یادآوری اینکه ۹ درصد از افراد مورد مطالعه دچار اعتیاد بسیار خطرناک به فضای مجازی بودند به طوری که در صورت گرفتن تلفن همراه از این افراد بحران‌های خانوادگی ایجاد می‌شد، تصریح کرد: این تحقیق در سال ۹۷ تا ۹۸ جمع آوری شد و قطعا در شرایط خاص فعلی و پاندمی کووید ۱۹ این شرایط تقویت نیز شده است. در واقع ۲۲۹ نفر از افراد مورد مطالعه در وضعیت عدم اعتیاد، ۱۲۲ نفر در معرض اعتیاد و ۳۳ نفر معتاد به فضای مجازی بودند.
وی رابطه میان سبک فرزند پروری سخت گیرانه و سهل گیرانه با اعتیاد به فضای مجازی را رابطه‌ای مستقیم دانست و افزود: در برخی موارد والدین گفته بودند چون زمانی برای فراهم کردن تفریحات سالم برای فرزندانمان نداریم، ناچارا موبایل را در اختیارش گذاشته‌ایم تا سر گرم شود. از سوی دیگر سبک فرزندپروری مستبدانه و سخت گیرانه نیز نتیجه عکس داده و منجر به اعتیاد به فضای مجازی شده بود چراکه ارتباط معنوی و عاطفی فرزند با والدین وجود نداشت و از این رو به فضای مجازی روی آورده بود.
به گفته این دانشیار دانشگاه شهید بهشتی، بهترین سبک فرزند پروری، سبک مقتدرانه است که دچار افراط و تفریط در سخت گیری بر فرزند نشده و مطابق با نتایج تحقیق یاد شده نیز هیچ رابطه‌ای میان سبک فرزندپروری مقتدرانه و اعتیاد به فضای مجازی یافت نشد.
شاملو در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به یکی از مصاحبه‌ها با کارشناسان فضای مجازی، توضیح داد: در یکی از این مصاحبه‌ها یکی از کارشناسان فضای مجازی برایم تعریف کرد که قصد خودکشی دختری در شهرک غرب تهران توسط پلیس بین الملل یکی از کشورها به ما اطلاع داده شد. علت آن هم به گروهی در آمریکا متشکل از سربازان قدیمی آمریکا در جنگ ویتنام باز می‌گشت که این سربازان برخی اعضا را تحریک به خودکشی می‌کردند و این دختر ایرانی ساکن شهرک غرب نیز عضو آن گروه بود و پلیس امنیت آمریکا این نکته را به پلیس بین الملل یکی از کشورها اطلاع و آن کشور نیز به ما اطلاع داد و طی عملیاتی که انجام دادیم توانستیم این دختر را نجات دهیم. طبیعی است دخالت در رفتار این افراد معتاد به فضای مجازی نیز نیازمند دانشی خاص دارد که شاید از عهده هر والدینی بر نیاید.
این حقوق دان در بخش پایانی سخنان خود، نیز گفت: اگر اعتیاد را وابستگی بیش از حد به پدیده‌ای بدانیم که رفتار عاقلانه و سنجیده را از افراد گرفته و اراده آزاد را تحت تاثیر قرار دهد، می‌توان برای اعتیاد مصادیق این چنینی نظیر اعتیاد به فضای مجازی را در نظر گرفت و بعضا ناچارا ممکن است در آینده برای این مصادیق قانون گذاری نیز کرد.
منبع: ايسنا