راهکارهای ارتقای نشریات در رتبه‌بندی‌های جهانی

به گزارش ایسنا، وبینار بین المللی “چگونگی نمایه سازی نشریات در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)” و راهکارهای ارتقای نشریات در رتبه بندی های جهانی به میزبانی ISC در تاریخ 13 اسفند 1399 برگزار شد.

این کارگاه بین المللی با حضور سردبیران نشریات کشورهای الجزیره، آذربایجان، بنگلادش، عراق، اردن، مالزی، نیجریه، پاکستان، ترکیه و اوگاندا برگزار شد که شامل 37 شرکت کننده و 44 نشریه بود.

در ابتدای این کارگاه مجازی، دکتر محمدجواد دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) ضمن خوش آمدگویی به حاضرین در این کارگاه، به بیان هدف از برگزاری این کارگاه پرداخت.

دهقانی گفت: این کارگاه فرصتی را برای ذینفعان مشغول به کار در صنعت نشر و آموزش فراهم می کند تا وضعیت نشریات علمی خود را در ISC بهبود بخشند که در نهایت باعث تسهیل نمایه سازی نشریات آنها در ISC شود.

وی افزود: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در نظر دارد با برگزاری چنین کارگاه های مجازی برای سردبیران و اعضای هیئت تحریریه نشریات نمایه شده در ISC، آنها را با سیاست و معیارهای نمایه سازی نشریات در ISC آشنا کند. این کارگاه به نشریات نمایه شده لیست اولیه ISC کمک می کند تا وارد لیست انتظار ISC شوند.  این ارتقا می تواند به نشریات موجود در لیست انتظار ISC کمک کند تا گام هایی را بردارند تا بتوانند وارد مجلات هسته شوند یا اگر قبلاً در آنجا حضور داشته اند، باقی بمانند.

در ادامه این کارگاه، دکتر محمدرضا فلاحتی فومنی قدیمی، مدیر اداره روابط عمومی و همکاری های علمی بین المللی ISC، به معرفی تاریخچه چگونگی تشکیل، اهداف و محصولات پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) برای حاضرین در وبینار پرداخت. سپس، سامانه نشریات علمی غیر فارسی زبان، شاخص ها و سیاست های نمایه سازی نشریات، نمایه سازی و سطح بندی، نشریات نمایه شده در ISC بر اساس معیارهای ارزیابی ساختاری، محتوایی و مبتنی بر داده های علم سنجی در سه مجموعه متفاوت «نشریات اولیه»، «نشریات لیست انتظار» و «نشریات هسته» برای شرکت کنندگان معرفی شد.

علاوه براین، در این وبینار در خصوص حفظ و ارتقای جایگاه نشریات در سایر رتبه بندی های جهانی، آشنایی با اضافه، حذف یا آرشیو کردن نشریات در مجموعه های کتابخانه ای، آشنایی با آخرین تغییر و تحولات علم کتاب شناسی، بررسی تاثیر نشریات در بازار های اقتصادی و بررسی عملکرد های اعضای هیئت تحریریه، دسترسی به اطلاعات کتاب شناختی و نمایه سازی و همچنین ارزیابی بهبود و ضعف جایگاه نشریات در مقایسه با سایر نشریات همان حوزه در بازه های زمانی مختلف مورد بررسی قرار گرفت.

وی در ادامه به سامانه معرفی فهرست کل نشریات و نشریات فاقد نمایه ISC پرداخت و از سردبیران نشریات خواست تا نشریات جعلی را به این پایگاه معرفی کنند تا در پایگاه های ISC اسامی آنها پس از ارزیابی معرفی شود.

در ادامه، جواد حیات داوودی، مدیر گروه تجزیه و تحلیل منابع ISC به معرفی سامانه نشریات علمی پرداخت و گفت: این سامانه بر اساس استانداردهای علم سنجی بین المللی طراحی شده و ابزاری برای تحلیل و رتبه بندی نشریات علمی بر پایه شاخص محتوایی بوده و نشریات بر حسب میزان اثرگذاری علمی و استنادهای دریافتی در چارک های مختلف تقسیم ‏بندی شده اند. سامانه نشریات علمی شامل اطلاعات نشریات فارسی، عربی و انگلیسی دارای ضریب تأثیر است که از نظر موضوعی در حوزه‌های علوم انسانی، علوم پایه، علوم پزشکی، علوم دامپزشکی، علوم کشاورزی، فنی و مهندسی، منابع طبیعی، هنر و معماری قرار داده شده‌اند.

وی ادامه داد: این سامانه جهت تسریع آگاهی از جایگاه هر نشریه بر اساس ضریب تأثیر، فراهم آوردن دسترسی به اثرگذارترین نشریات و تشخیص الگوهای رایج انتشار و استناد قبل از تعیین راهکارها و سیاست گذاری های علمی در دانشگاه ها به کار می رود. همچنین، میزان اثرگذاری هر نشریه را تعیین کرده و  نیم عمر استنادها به نشریه، شاخص آنی، اطلاعات کتاب شناختی، مجلات استناد شونده و استنادکننده را نشان می دهد.

در حال حاضر برنامه کیفی سازی نشریات در پایگاه داده ISC به ترتیب اهمیت در سه بخش نشریات هسته، لیست انتظار و اولیه در حال انجام است.

در ادامه این کارگاه، خلیفه به معرفی سامانه جامع صدور کد شناساگر دیجیتال (DOR) پرداخت و گفت: شناسه دیجیتال اشیا یا (DOR) Digital Object Recognizer، یک کد منحصر به فرد برای هر شی است که همانند اثر انگشت برای آن است. کد بین‌المللی DOR به مقاله نشریه و همایش، کتاب، پایان‌نامه، آثار هنری، نرم افزار و … تعلق می‌گیرد. این شناسه همانند یک بارکد برای شناسایی اشیا عمل می‌کند. با دریافت کد DOR در سامانه با آدرس https://dorl.net، به شی یک لینک اختصاص داده می‌شود و دسترسی به اطلاعات آن همواره امکان‌پذیر می شود.

وی در ادامه سامانه بارگذاری سریع اطلاعات مجلات (XML) در ISC را برای شرکت کنندگان معرفی کرد. این سامانه جهت بارگذاری و ارسال سریع دوره ها و شماره های مختلف نشریات به ISC بدون نیاز به پست نسخه چاپی طراحی شده است. هدف اصلی این ابزار فراهم آوردن سیستمی کاربرپسند برای بارگذاری، انتقال سریع دوره ها و شماره های مختلف نشریات از کل کشورهای اسلامی به ISC و بارگذاری مقالات تمام متن در فرمت XML  و PDF  تعریف شده است.

وی افزود: یکی از ویژگی های مهم این سامانه عدم نیاز به قالب از پیش تعریف شده XML خاص است و مجله می تواند اطلاعات مورد نیاز نمایه شدن را با هر قالب XML ارسال کند.

پایگاه استنادی علوم جهان اسلام به منظور فراهم کردن امکان آسان تر ارسال اطلاعات نشریات، وب سرویس دریافت خودکار اطلاعات را ارائه می کند. کاربر نشریه با استفاده از سامانه مدیریت نشریه خود و این وب سرویس می تواند به طور خودکار اطلاعات هر دوره از نشریه را با یک کلیک ارسال کند. با استفاده از این ابزار دیگر نیاز نیست کاربر اطلاعات هر دوره را دستی در این سامانه بارگذاری کند. همچنین نتیجه بررسی کارشناسان پایگاه ISC برای هر دوره از نشریه به طور خودکار به وب سایت نشریه ارسال می شود.

در این کارگاه، موثرترین نشریات در حوزه های مختلف نیز معرفی شدند.

از دیگر موضوعاتی که در این کارگاه مورد بحث قرار گرفت، حمایت از دیدگاه های بلند مدت محققان و اطلاع رسانی آخرین روندهای تحلیل های چند وجهی به آنها بود.

دکتر فلاحتی در پایان این کارگاه گفت: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) سامانه جامع صدور کد شناساگر دیجیتال را تا پایان سال 2022 میلادی بطور رایگان در اختیار سردبیران نشریات قرار می دهد و همچنین این امتیاز را نیز دارند تا شماره های پیشین خود را نیز از این طریق ثبت کنند.

بنا بر اعلام اداره روابط عمومی و همکاری های علمی بین المللی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، وی افزود: سردبیران نشریات می توانند اعضای هیئت تحریریه زبده را برای ارزیابی نشریات به ISC معرفی کنند تا با این نهاد بین المللی همکاری داشته باشند.

منبع:ایسنا