رسیدن به بالاترین میزان دیپلماسی علمی در ۲۰ سال اخیر

به گزارش ایسنا، دکتر محمدجواد دهقانی، در مراسم تقدیر از پژوهشگران دانشگاه سمنان که به مناسبت هفته پژوهش و فناوری برگزار شد، اظهار کرد: اطلاعات مستخرج از پایگاه استنادی بین المللی اسکوپوس نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۱ سهم مشارکت بین‌المللی در فعالیت‌های پژوهشی در قالب انتشار مقالات و مستندات علمی و به‌عبارت دیگر دیپلماسی علمی کشور از ابتدای سال ۲۰۲۱ تاکنون بیش از  ۳۴ درصد و به بالاترین میزان در طول ۲۰ سال اخیر رسیده است؛ هرچند اطلاعات در سال ۲۰۲۱ هنوز تکمیل نشده است. همچنین در مقایسه سال  ۲۰۲۰ با سال ۲۰۱۹ مشخص می شود که جمهوری اسلامی ایران با ۱۲.۵ درصد رشد و با اختلاف ۰.۱۴ درصد با هند جایگاه دوم دنیا از لحاظ رشد دیپلماسی علمی دنیا را کسب کرده است. کشور مالزی با رشد ۱۲ درصد در جایگاه سوم و کشورهای تایوان و ترکیه به ترتیب در جایگاه بعد قرار دارند.

وی ادامه داد: گسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهام بخش در حوزه علم و فناوری با سایر کشورها از جمله سیاست‌های کلی علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری است. مشارکت علمی زمینه را برای دیپلماسی علمی باز می‌کند. یک پژوهش می‌تواند حاصل فعالیت یک پژوهشگر یا مشارکت علمی چند پژوهشگر از یک کشور یا بیش از یک کشور باشد. در صورتی که دو یا چند پژوهشگر از کشورهای مختلف بر روی یک پروژه تحقیقاتی مشترک فعالیت کنند، آن‌گاه یک تعامل علمی در سطح بین المللی رخ داده است که غالباً با هدف گسترش مرزهای دانش صورت می‌پذیرد.

دهقانی اظهار کرد: در سال ۲۰۱۱ سهم مقالات با مشارکت بین‌الملل از کل مقالات کشور حدود ۱۶.۵ درصد بود. این رقم در سال ۲۰۱۶ به ۱۹.۷ درصد و در سال‌های بعد به تدریج افزایش یافت، به طوری که در سال ۲۰۱۸ به ۲۴ درصد و در سال‌های ۲۰۱۹، ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ به ترتیب به ۲۷.۲درصد، ۳۰.۵ درصد و ۳۴.۲ درصد افزایش یافته است.

رییس ISC گفت: در دیپلماسی علمی، دو کشور ایران و هند تقریباً رشد نزدیکی را تجربه کرده اند، به نحوی که اگر رقم رشد را به بالا گرد کنیم، عدد ۱۳ درصد برای هر دو ذکر خواهد شد. به‌عبارت دیگر، تفاوت ایران و هند از لحاظ رشد دیپلماسی علمی ناچیز است، هر چند این دو کشور از لحاظ تعداد مقالات منتشر شده در یک سطح نیستند. بعد از ایران و هند کشور مالزی و تایوان هر کدام تقریباً با ۱۲ درصد رشد در دیپلماسی علم در جایگاه های بعدی قرار گرفته اند. ترکیه نیز در دیپلماسی علمی در زمره کشورهای برتر است. این کشور با ۱۰ درصد رشد در جایگاه پنجم از لحاظ سهم مقالات با مشارکت بین الملل از کل مقالاتش قرار دارد. بعد از ترکیه، اندونزی، ژاپن، لهستان و کره جنوبی قرار دارند که بین ۵ تا ۷ درصد رشد در مقالات با مشارکت بین‌الملل خود داشته‌اند. در بین کلیه قدرت‌های علمی دنیا فقط دو کشور ایتالیا و چین از لحاظ رشد دیپلماسی علم، رشد منفی را تجربه کرده اند.

وی ادامه داد: با محاسبه رشد سهم مقالات منتشر شده با مشارکت بین‌الملل در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال ۲۰۱۹ مشخص شد که در ایران، حوزه فنی و مهندسی با ۱۸ درصد، بیشترین میزان رشد را داشته است. بعد از آن حوزه علوم انسانی قرار دارد که ۱۷ درصد رشد را تجربه کرده است. در جایگاه سوم علوم پزشکی قرار دارد که رشد این حوزه برابر با ۱۳ درصد بوده است. حوزه علوم پایه با ۱۲ درصد و حوزه علوم اجتماعی با ۱۱ درصد و سپس حوزه علوم کشاورزی با ۸ درصد در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته اند.

دهقانی افزود: در سال ۲۰۲۰ علوم فنی و مهندسی و علوم پایه ۳۴ درصد از مقالاتشان به صورت مشارکت بین الملل منتشر شده است. این دو حوزه موضوعی بالاترین سهم را در بین حوزه‌های موضوعی به خود اختصاص داده‌اند. بعد از این دو حوزه، حوزه‌های موضوعی علوم اجتماعی و کشاورزی با ۳۱ درصد در جایگاه بعدی قرار دارند. علوم پزشکی با ۲۵ درصد و علوم انسانی با ۱۹ درصد در مکان‌های بعدی قرار دارند.

دهقانی گفت: هر چند رشد مشارکت پژوهشگران کشور با سایر کشورها در سال‌های اخیر، خود به پشتوانه فعالیت‌ها و برنامه‌ریزی‌های مختلف صورت گرفته است، اما استفاده از پتانسیل ایجاد شده به واسطه همکاری پژوهشگران کشور با سایر کشورها مقوله‌ای است که خود نیاز به برنامه جداگانه‌ای دارد. اهمیت این مسئله مبتنی بر سند سیاست های کلان علم و فناوری که بر گسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهام بخش در حوزه علم و فناوری با سایر کشورها و مراکز علمی و فنی معتبر منطقه‌ای و جهانی به‌ویژه جهان اسلام همراه با تحکیم استقلال کشور تاکید دارد، قابل تبیین است.

در این مراسم، دکتر مسعود نصیری زرندی، رییس دانشگاه سمنان نیز ضمن تبریک هفته پژوهش و فناوری، به اهداف و برنامه‌های این دانشگاه درخصوص ارتقای جایگاه این دانشگاه در رتبه بندی‌های بین المللی پرداخت و گفت: لزوم برنامه‌ریزی برای کسب رتبه مطلوب و حضور مستمر در نظام‌های رتبه‌بندی معتبر بین‌المللی و ملی شانگ‌های، سایمگو، لایدن، تایمز، QS و ISC از مهمترین اهداف این دانشگاه است. وی سپس به معرفی جایگاه این دانشگاه در رتبه بندی‌های مختف در سال های پیش پرداخت.

در پایان مراسم نیز گزارش وضعیت این دانشگاه و شاخص‌های علمی آن و نیز پژوهشگران یک درصد برتر این دانشگاه توسط دکتر دهقانی معرفی شدند. در سال ۱۴۰۰ تعداد ۷ نفر پژوهشگر یک درصد برتر در دانشگاه سمنان شناسایی و معرفی شده بودند.

انتهای پیام