رشد پسماندهای خطرناک و سمی الکترونیکی ۳ برابر پسماند خانگی است
رییس اداره محیط زیست انسانی استان تهران با اشاره به اینکه سرعت فزاینده تولید پسماندهای جامد از تجهیزات الکترونیکی و الکتریکی مستعمل، موجب نگرانی‌های محیط زیستی شده است، اظهار کرد: وسایل الکترونیکی اگر چه کیفیت زندگی ما را به میزان زیادی بالا می‌برد اما نوع جدیدی از پسماند را نیز ایجاد می‌کند که رشد آن سه برابر بیشتر از پسماندهای خانگی و به مراتب سمی‌تر و خطرناک تر از آن است.
فاطمه اکبرپور در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به خطرات ناشی از پسماندهای الکترونیکی گفت: وجود فلزات سنگین در بین پسماندهای الکترونیکی و الکتریکی موجب نگرانی است چراکه به علت گازهای متصاعد شده از پسماندهای دفن شده و نشت در آب‌های زیرزمینی، محیط زیست را آلوده و فضای زیادی را جهت دفن اشغال می‌کنند. از این رو بازیافت پسماندهای الکترونیکی علاوه‌بر منافع زیست محیطی، منافع اقتصادی و اجتماعی زیادی به‌همراه خواهد داشت.
پسماندهای الکترونیکی چیست؟
رییس اداره محیط زیست انسانی استان تهران درباره پسماندهای الکترونیکی گفت: این پسماندها شامل باتری‌ها به‌خصوص باتری‌های قابل شارژ، رایانه‌ها، گوشی‌های تلفن از رده خارج شده، مانیتورها و تجهیزات رایانه‌ای، تلویزیون ، ویدیو، ماکروویو و دیگر لوازم الکترونیکی است که به دلیل وجود فلزات سنگین در این پسماندها و موادی از قبیل پلاستیک، سرب، آلومینیوم، طلا، نقره و فلزات سنگینی همچون جیوه، کادمیوم و آرسنیک بسیار خطر آفرین هستند.
تبعات دفن یا سوزاندن پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی
وی در ادامه تاکید کرد: دفن یا سوزاندن پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی باعث ورود عناصر سنگین به آب‌های زیرزمینی و گازهای سمی به هوا می‌شود. از این رو در دنیا به لزوم تفکیک این پسماند از دیگر پسماندها اهمیت جدی داده می‌شود اما متاسفانه مشکلات متعدد در تفکیک و بازیافت پسماندهای خطرناک در ایران وجود دارد.
به گفته اکبرپور، طبق تحقیقات انجام شده، کشور ایران بزرگ‌ترین بازار مصرف قطعات رایانه را در منطقه دارد اما به دلیل نبود فرهنگ بازیافت، وجود پسماند الکترونیک خطر بزرگی برای محیط زیست محسوب می‌شود. پسماندهای ناشی از قطعات رایانه‌ای و دستگاه‌های الکترونیکی با توجه به خطرهایی که دارند باید به‌صورت جداگانه و با روش‌های علمی حمل سپس دفع و بازیافت شود تا مانع از اثرات مخرب بر محیط زیست و انسان‌ها شود.
رییس اداره محیط زیست انسانی استان تهران درباره دلایلی که باعث توجه بیشتر به پسماندهای الکترونیکی و الکتریکی شده است، اظهار کرد: روند روبه رشد این پسماندها به علت عمر کم این وسایل ( ۲ تا ۵ سال)، خطرات بالقوه‌ای که در این پسماندها و مشکلاتی که در دفن آن‌ها وجود دارد و تمایلی که برای بازیافت مواد گرانبهای به کار رفته در این محصولات وجود دارد، از عواملی هستند که بر اهمیت توجه به پسماندهای الکترونیکی و الکتریکی افزوده است.
پسماندهای الکترونیکی؛ معادن رو زمینی
وی ادامه داد: به دلیل اهمیت بازیافت پسماندهای الکترونیکی، برخی از شرکت‌های بزرگ دنیا، محصولات خود را بازیافت می‌کنند. با توجه به میزان تولید این نوع پسماندها، بازیابی آن‌ها علاوه بر مزیت‌های زیست‌محیطی، مزیت‌هایی نظیر سوددهی اقتصادی، بازیابی فلزات گرانبها و اشتغال‌زایی را به همراه خواهد داشت. در ساختار انواع مختلف وسایل الکتریکی و الکترونیکی موجود، مقادیر زیادی از فلزات نظیر مس، فولاد، آلومینیوم، سرب و انواع دیگر فلزات گرانبها نظیر طلا و نقره به کار رفته است که بسیاری از صنعتگران را به سوی بازیافت این نوع پسماندها ترغیب می‌کند، به طوری‌که مقدار طلای موجود در این نوع پسماندها به‌طور متوسط ۱۵ تا ۲۰ برابر بیشتر از طلای موجود در کانه معدنی طلا است. از این رو به دلیل ارزش بسیار بالایی که این نوع پسماندها دارند در دنیا آن‌ها را معادن رو زمینی می‌نامند.
اکبرپور ضمن اشاره به افزایش استفاده از انواع پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی در دنیا و به تبع آن در ایران گفت: از سوی دیگر رشد سریع فناوری و تغییرات در محصولات به همراه کاهش طول عمر این نوع لوازم مصرفی باعث شده است که در ایران نیز بازیافت این نوع پسماندها به عنوان یکی از دغدغه‌های کشور مطرح باشد. بر اساس برآوردهای انجام گرفته، سرانه تولید پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی از ۰.۲۷ کیلوگرم در سال ۱۳۷۶ به حدود ۷ کیلوگرم در سال ۱۴۰۰ خواهد رسید.
وی ادامه داد: با توجه به تولید میزان قابل توجه پسماندهای الکترونیکی در کشور انتظار هم می‌رود برنامه‌ریزی‌های لازم برای حمایت و گسترش صنایع بازیافت به ویژه بازیافت پسماندهای برقی و الکترونیکی در راستای توسعه پایدار، توسعه اقتصاد غیر خطی و چرخشی و اقتصاد سبز صورت پذیرد تا به جای دفع غیر اصولی این پسماندها در داخل کشور و صادرات این پسماندها ضمن تبدیل تهدید به فرصت، از این معادن رو زمینی برای کارآفرینی و اشتغال با حفظ محیط زیست استفاده شود.
رییس اداره محیط زیست انسانی استان تهران اضافه کرد: ضمنا در مورد جمع آوری این لوازم مستعمل و پسماندها، پیشنهاد می‌شود از پتانسیل استارت آپ‌ها، مجموعه‌های دانش بنیان و اپلیکیشن‌ها در راستای هوشمند سازی جمع آوری و دفع پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی نیز بهره‌برداری شود.
راه‌های کاهش تولید پسماندهای الکترونیکی و الکتریکی
وی همچنین توصیه کرد: بهتر است که مردم محصولات با کیفیت و با عمر بالاتر را خریداری کنند و از لوازم و تجهیزات مرتبط با ذخیره اطلاعات چند بار مصرف مانند هارد، حافظه‌ها و فلش به جای لوح‌های فشرده و باتری های قابل شارژ به جای باتری‌های یکبار مصرف استفاده کنند. همچنین لازم است که از تجمل‌گرایی و مصرف گرایی پرهیز شود و نسبت به استفاده یا واگذاری تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی تا زمانی که قابلیت استفاده یا واگذاری به افراد و مجموعه‌های دیگر برای استفاده دارند یا اقدام به جدا کردن قطعات قابل استفاده آن‌ها برای به کار بردن در تجهیزات و لوازم دیگر اقدام شود.
اکبرپور در پایان ضمن تاکید بر لزوم افزایش مسئولیت اجتماعی تولیدکنندگان وسایل الکترونیکی تصریح کرد: مسئولیت اجتماعی تولید کنندگان این وسایل باید به نحوی باشد تا بستری فراهم شود که امکان جمع‌آوری این تجهیزات توسط تولید کنندگان پس از مصرف کالای مورد نظر وجود داشته باشد تا بهتر و سریع تر وارد فرآیند استفاده مجدد یا بازیافت شوند.
انتهای پیام
منبع:ایسنا