رفتارهای قلدرمآبانه در نوجوانان چگونه شکل می‌گیرد؟
مشاور پلی‌کلینیک دانشگاه فردوسی مشهد گفت: نوجوان از طریق رفتارهای قلدرمآبانه به دنبال ابراز وجود کردن، موردتوجه قرار گرفتن، احساس استقلال و خودمختاری است.
ژیلا قندهاری در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: والدین باید به نوجوان خود اجازه تجربه کردن بدهند،حتی اگر احتمال آسیب به آنان وجود داشته باشد، اما باید توجه داشت که نیاز نوجوان به استقلال‌طلبی باید در چهارچوب خانواده برآورده شود. والدین باید بدانند که محافظت و کنترل بیش از اندازه نوجوانان در هیچ حالتی درست نیست، زیرا فرد احساس ناتوانی کرده و نمی‌تواند به تنهایی از خود محافظت کند.
وی با بیان اینکه قلدری به معنای زورگویی، خودسر بودن و گردن کلفتی است، بیان کرد: قلدری نوعی رفتار پرخاشگرانه است که از برخی افراد سر می‌زند و فقط به معنای پرخاشگری فیزیکی نیست، بلکه شامل آزارهای کلامی و روانی مانند مسخره‌کردن فرد، به‌کار بردن اسامی تحقیرآمیز، شایعه‌سازی برای فرد و… است.
این روان درمانگر خاطرنشان کرد: قلدری مجازی و سایبری مانند ایمیل، کامنت یا پیام تهدیدآمیز، مسخره‌کننده یا ارعاب آمیز برای دیگران، انتشار عکس و مطلبی از دیگران که برای آن‌ها پیامد منفی درپی خواهد داشت. به طور کلی هر رفتار آزاردهندهای که نسبت به افراد ایجاد و در طول زمان تکرار شود، جزء رفتارهای قلدرمآبانه محسوب می‌شود.
نیاز به استقلال و خودمختاری جزء نیازهای اصلی و مهم روانشناختی بشر است
وی با اشاره به اینکه همه انسان‌ها نیازهای روانشناختی عمده‌ای دارند، گفت: نیاز به استقلال و خودمختاری جزء نیازهای اصلی و مهم روانشناختی بشر است. در دوران نوجوانی فرد به دنبال هویت مستقل و منحصر به فرد است که این امر سبب می‌شود که در برخی مواقع نوجوان برای نشان دادن حس استقلال رفتارهایی را انجام دهد که مورد تایید والدین و جامعه نباشد.
قندهاری با بیان اینکه والدین باید نیازهای نوجوان خود را بشناسند و از آن حمایت کنند، عنوان کرد: این حمایت سبب می‌شود تا استقلال طلبی و تعلق خاطر نوجوان در چهار چوب درستی شکل گیرد و او دیگر به دنبال این نخواهد بود که نیازهای خود را از راه‌های ناخوشایندی برآورده کند. در این صورت وقتی نوجوان به سنی برسد که دیگر والدین در کنار او نیستند، احساس ناتوانی در محافظت از خود ندارد و اعتماد به نفس او در این شرایط پایین نیست. والدین باید شرایطی را برای نوجوان خود فراهم کنند و به او اجازه دهند که مستقل باشد. نوجوان نیاز دارد دوستانی داشته باشد و با آن‌ها بیرون برود.
به نوجوان فرصت ابراز وجود دهیم
مشاور پلی‌کلینیک دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه باید به نوجوان فرصت ابراز وجود دهیم، گفت: درمورد مسائل مختلف زندگی با فرزند نوجوان خود صحبت و مشورت کنید تا احساس کند که در خانواده تاثیرگذار است. حتی دیده شده که برخی از نوجوانان برای اثبات وجود خود دست به قلدری زده‌اند.
وی با بیان اینکه گاهی اوقات علت رفتارهای قلدرمآبانه نوجوانان رفتارهای پرخاشگرانه‌ای است که با خود آن‌ها شده است، اظهار کرد: گاهی افراد مورد زورگویی و پرخاشگری قرار می‌گیرند و توان مقابله کردن با آن را ندارند. در نتیجه آن احساس منفی را در برابر زیردست خود تخلیه می‌کنند. به عنوان مثال کارمندی که رئیس او به صورت غیرمنطقی اعمال قدرت می‌کند و فرد به دلیل ترس از دست دادن شغل خود مجبور است، سکوت کند. در این حالت او احساس خشم را در جایی دیگر که قدرت ابراز آن را دارد مانند همسر، فرزند، خواهر یا برادر و… تخلیه می‌کند.
قندهاری تصریح کرد: والدینی که رفتار پرخاشگرانه با نوجوان خود دارند، سبب می‌شوند که نوجوان حس عصبانیت و خشم ناشی از رفتار والدین خود را مقابل افرادی که ناتوان‌تر از خودش است، تخلیه کند. زیرا نمی‌خواهد توجه والدین خود را از دست بدهد، بنابراین در برابر پرخاشگری والدین سکوت می‌کند.
وی با بیان اینکه برخی اختلالات روانشناختی نیز باعث ایجاد رفتارهای به ظاهر قلدرمآبانه در افراد می‌شود، گفت: این اختلالات با مداخله روانشناختی و دارو درمانی قابل رفع هستند.
اختلال کمبود توجه ویژگی‌هایی همچون بی‌توجهی، حواس‌پرتی و بی‌نظمی در نوجوانان ایجاد می‌کند
این دانشجوی دکتری روانشناسی عمومی خاطرنشان کرد: اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی با ویژگی‌هایی همچون بی‌توجهی، حواس‌پرتی و بی‌نظمی در نوجوان خود را نشان می‌دهد. این گروه از نوجوانان دائما در حال فعالیت و تکاپو هستند. تکانش‌گری، بی‌پروایی و آرام قرار نداشتن جزء خصلت‌های اصلی آن‌ها می‌شود و این خصلت‌ها گاهی باعث بروز رفتارهای آزارگونه از جانب آنان نسبت به دیگران می‌شود به گونه‌ای که به تاثیر رفتارشان بر دیگران توجه نمی‌کنند.
اختلال سلوک منجر به رفتارهای قلدرمابانه در نوجوانان می‌شود
وی با بیان اینکه اختلال سلوک یکی دیگر از انواع این اختلالات است، گفت: اختلال سلوک یکی از اختلالات روانشناختی است که منجر به رفتارهار قلدرمابانه در نوجوانان می‌شود. در این اختلال فرد رفتارهایی همچون بدخواهی، بدجنسی و پرخاشگری نسبت به افراد و حتی حیوانات دارد، اموال دیگران را تخریب، دست به دزدی می‌زند و دروغ می‌گوید.
قندهاری افزود: اختلال خشم متناوب؛ به این معنا که فرد به صورت ناگهانی شروع به پرخاشگری می‌کند، بدون اینکه عامل تحریک کننده‌ای برای خشم او وجود داشته باشد.
کشف علت و ریشه‌یابی رفتارهای قلدرمآبانه در نوجوانان بسیار مهم است
وی خاطرنشان کرد: بسیای از والدین ممکن است، این تحریک‌پذیری و فوران خشم را به دوران نوجوانی نسبت داده و پیگیری نکنند. در صورتی که هرکدام از این اختلالات اگر درمان نشود، فرد در سن بزرگسالی دچار شخصیت ضداجتماعی می‌شود. بنابراین کشف علت و ریشه‌یابی رفتارهای قلدرمآبانه در نوجوانان بسیار مهم است و والدین باید به آن رفتارها توجه داشته باشند.
منبع:ایسنا