شبکه‌های اجتماعی خستگی و بی‌حوصلگی را رفع می‌کنند؟
بسیاری از ما وقتی حوصله‌مان سر می‌رود یا احساس خستگی و کسالت می‌کنیم سر در موبایل و گوشی تلفن همراه کرده به شبکه‌های اجتماعی سرک می‌کشیم تا به خیال خود حالمان خوب شود و ذهنمان آرام بگیرد. اما واقعاً این‌طور است؟ آیا شبکه‌های اجتماعی ما را آرام می‌کنند؟ مطالعات جدید علمی عکس این را می‌گویند.
سواد زندگی نوشت: «اگر می‌خواهید کسالت و بی‌حوصلگی را از بین ببرید و ذهن خود را آرام کنید، به شما توصیه می‌شود یک مداد و کاغذ بردارید تا این که به تلفن همراه و شبکه‌های اجتماعی مراجعه کنید. همه ما گاهی برای سرگرمی و گذراندن اوقات فراغت سراغ گوش‌های تلفن همراه می‌رویم. ما به اعلان‌ها، پیام‌ها، نظرات، عکس‌ها، اخبار فوری و غیره نگاه می‌کنیم. در واقع تمایل داریم با این کار لحظاتی ذهن خود را از استرس پاک کنیم. با این حال تازه‌ترین مطالعات علمی به ما می‌گویند که شبکه‌های اجتماعی کسالت و بی‌حوصلگی را از بین نمی‌برند.
در حقیقت، اغلب اوقات کانال‌ها و صفحات پر از افرادی است که بر سر یکدیگر فریاد می‌زنند. برخی از توئیت‌ها در ذهن شما حک شده و باعث استرس شما می‌شوند. چنین اتفاق‌های مشابهی در شبکه‌های دیگر نیز می‌افتد. شما برای دقایقی به قصد سرگرمی وارد می‌شوید؛ در حالی که اغلب احساس می‌کنید بیشتر آزرده‌خاطر شده‌اید تا آرام.
با توجه به عوارض ناسالم شبکه‌های اجتماعی، برخی از کاربران لغو اشتراک می‌کنند یا سراغ «سم‌زدایی دیجیتال» می‌روند. با این حال چشمگیرترین مشکلات استفاده از شبکه‌های اجتماعی مربوط به جوانان است؛ چرا که بر اساس مطالعات، جوانان به طور فزاینده‌ای نسبت به احساس کسالت و بی‌حوصلگی، بی‌تحمل شده‌اند. در حقیقت بسیاری از جوانان وقتی صفحه نمایشگری جلوشان نیست، اضطراب زیادی را تجربه می‌کنند.
«نسلی که نمی‌تواند بی‌حوصلگی خود را تحمل کند، نسلی از مردان کوچک است، مردانی که بی‌دلیل از روند آهسته طبیعت جداشده‌اند، مردانی که در آنها هر انگیزه حیاتی به‌آرامی پژمرده می‌شود؛ گویی که در گلدان، گل‌هایشان را چیده‌اند.» (برتراند راسل)
چرا شبکه‌های اجتماعی کسالت و بی‌حوصلگی را از بین نمی‌برند؟
شبکه‌های اجتماعی نه‌تنها کسالت و بی‌حوصلگی ما را از بین نمی‌برند بلکه سلامت روانی‌مان را هم به مخاطره می‌اندازند. این مسأله را تحقیقی که توسط موسسه علوم عصبی و روانشناسی کالیفرنیا در سال ۲۰۲۰ انجام شده، تأیید کرده است.
با این وجود به نظر می‌رسد که این تأثیر در سراسر جهان یکسان نیست. در حقیقت کسانی هستند که از شبکه‌های اجتماعی به‌خوبی استفاده می‌کنند و از مزایای لذت‌بخش آن برخوردار می‌شوند. با این حال ارقام مربوط به ناراحتی و استرس ناشی از استفاده زیاد از شبکه‌های اجتماعی قابل توجه و چشمگیر است.
به عنوان مثال برخی از افراد به این شبکه‌ها معتاد شده‌اند. در واقع فضای مجازی برای آنها به عنوان دوپامین عمل می‌کند.
برخی دیگر زندگی را فقط از طریق جهان دیجیتال درک می‌کنند. آنها خود را در این جهان مجازی با دیگران مقایسه می‌کنند و نمی‌توانند هیچ پیام، استوری یا تصویر و عکسی را از دست بدهند؛ وگرنه گرفتار استرس و اضطراب ناشی از حس عقب‌ماندن می‌شوند.
بسیاری از این موارد قبلاً برای ما شناخته‌شده بود. علم قبلاً به تأثیرات کوتاه‌مدت شبکه‌های اجتماعی پرداخته بود. به این که شبکه‌های اجتماعی به ما کمک می‌کند تا خودمان را سرگرم کنیم و استرس یا کسالت‌های گاه‌وبیگاه‌مان را در محل کار، در زمان استراحت یا در مترو و اتوبوس با رجوع به شبکه‌های اجتماعی برطرف کنیم. امروز اما علم می‌گوید نه. شبکه‌های اجتماعی حتی در کوتاه‌مدت هم به رفع خستگی و کسالت ما کمک نمی‌کنند.
گشت‌وگذار کوتاه‌مدت در موبایل باعث بهبود روحیه شما نمی‌شود
دانشگاه رادبود در هلند مطالعهٔ جالبی را انجام داد. هدف این بود دریابند که آیا شبکه‌های اجتماعی همان طور که همه به آن اعتقاد دارند، به افراد کمک می‌کند تا هنگام استرس یا در زمان فراغت، ذهن خود را پاک و آرام کنند؟ نتایج این تحقیق در مجله Royal Society Open Science منتشر شده است.
برخی از نتایج جالب این تحقیق به این شرح است:
۱- شبکه‌های اجتماعی کسالت و بی‌حوصلگی را از بین نمی‌برند بلکه باعث می‌شود افراد احساس کسالت و بی‌حوصلگی و استرس بیشتری کنند.
۲- شما فقط در مواقع استراحت یا زمانی که کمی وقت آزاد دارید از تلفن همراه استفاده نمی‌کنید. در واقع، استفاده از تلفن همراه نوعی اوقات فراغت نیست، بلکه بیشتر یک شیوه زندگی است. علاوه بر این شما حتی در غیر قابل توضیح‌ترین شرایط از موبایل استفاده می‌کنید. بنابراین، تمایز لحظات استراحت از لحظات کار دشوار می‌شود.
۳- ما از تلفن‌های همراه خود استفاده مداوم و ناسالم می‌کنیم. ما شبکه‌های اجتماعی را بدون توجه به شرایط بررسی می‌کنیم. این می‌تواند باعث شود ما در طول کار بیشتر استرس داشته باشیم و حتی زمانی که باید در حال استراحت باشیم، دچار استرس بیش از حد شویم.
احساس فوریت؛ نیاز به بررسی مداوم تلفن همراه خود
این احساس که شما مجبورید مدام موبایل خود را چک کنید، تصادفی نیست. در واقع این واقعیت که شبکه‌های اجتماعی کسالت و بی‌حوصلگی شما را برطرف نمی‌کنند، به هدفی خاص برمی‌گردد. این واقعیتی است که هر برنامه و اپلیکیشن به دنبال چیزی بسیار خاص است: این که شما مرتب از آنها استفاده کنید.
همه این سیستم‌عامل‌ها از تکنیک‌های بسیار پیچیده‌ای استفاده می‌کنند تا شما را به آنها متصل نگه‌دارند: «احساس فوریت». این ایده که اگر نگاهی به تلفن همراه خود نکنید چیزی را از دست می‌دهید، یک اتفاق مکرر است.
در حقیقت، جهان دیجیتال برای کاهش کسالت یا رفع بی‌حوصلگی یا سرگرمی شما طراحی نشده است. آن چه شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌ها دنبال می‌کنند اعتیاد شما و استفاده مداوم شما از آن است.
برای رفع بی‌حوصلگی راه‌های دیگری پیدا کنید
راه‌های زیادی برای مقابله با کسالت و بی‌حوصلگی وجود دارد. با این حال مهم‌ترین چیز این است که یاد بگیرید کسالت و بی‌حوصلگی را تحمل‌کنید.
در واقع کاری که باید انجام دهید این است که منابع دیگری را پیدا کنید که با آنها سرگرم شوید و استفاده از شبکه‌های اجتماعی را بگذارید برای امور ضروری یا انجام کارهایتان اگر این موارد را به‌خوبی انتخاب کنید، می‌توانند هم غنی کننده و هم مفید باشند.
خواندن، گوش‌دادن به موسیقی یا تمرین برخی از فعالیت‌های هنری همه منابع استثنایی برای ذهن و سلامت روان شما هستند. آنها احساسات را هماهنگ می‌کنند، استرس را تنظیم می‌کنند و خلاقیت را افزایش می‌دهند.
اگر تلاش کنید، به‌زودی متوجه می‌شوید که جهان‌های شگفت‌انگیزی فراتر از صفحه‌نمایش تلفن همراه و سروصدای بی‌وقفه شبکه‌های اجتماعی وجود دارد که تا امروز از آنها غافل بوده‌اید.»
منبع: ايسنا
در حقیقت، اغلب اوقات کانال‌ها و صفحات پر از افرادی است که بر سر یکدیگر فریاد می‌زنند. برخی از توئیت‌ها در ذهن شما حک شده و باعث استرس شما می‌شوند. چنین اتفاق‌های مشابهی در شبکه‌های دیگر نیز می‌افتد. شما برای دقایقی به قصد سرگرمی وارد می‌شوید؛ در حالی که اغلب احساس می‌کنید بیشتر آزرده‌خاطر شده‌اید تا آرام.
با توجه به عوارض ناسالم شبکه‌های اجتماعی، برخی از کاربران لغو اشتراک می‌کنند یا سراغ «سم‌زدایی دیجیتال» می‌روند. با این حال چشمگیرترین مشکلات استفاده از شبکه‌های اجتماعی مربوط به جوانان است؛ چرا که بر اساس مطالعات، جوانان به طور فزاینده‌ای نسبت به احساس کسالت و بی‌حوصلگی، بی‌تحمل شده‌اند. در حقیقت بسیاری از جوانان وقتی صفحه نمایشگری جلوشان نیست، اضطراب زیادی را تجربه می‌کنند.
«نسلی که نمی‌تواند بی‌حوصلگی خود را تحمل کند، نسلی از مردان کوچک است، مردانی که بی‌دلیل از روند آهسته طبیعت جداشده‌اند، مردانی که در آنها هر انگیزه حیاتی به‌آرامی پژمرده می‌شود؛ گویی که در گلدان، گل‌هایشان را چیده‌اند.» (برتراند راسل)
چرا شبکه‌های اجتماعی کسالت و بی‌حوصلگی را از بین نمی‌برند؟
شبکه‌های اجتماعی نه‌تنها کسالت و بی‌حوصلگی ما را از بین نمی‌برند بلکه سلامت روانی‌مان را هم به مخاطره می‌اندازند. این مسأله را تحقیقی که توسط موسسه علوم عصبی و روانشناسی کالیفرنیا در سال ۲۰۲۰ انجام شده، تأیید کرده است.
با این وجود به نظر می‌رسد که این تأثیر در سراسر جهان یکسان نیست. در حقیقت کسانی هستند که از شبکه‌های اجتماعی به‌خوبی استفاده می‌کنند و از مزایای لذت‌بخش آن برخوردار می‌شوند. با این حال ارقام مربوط به ناراحتی و استرس ناشی از استفاده زیاد از شبکه‌های اجتماعی قابل توجه و چشمگیر است.
به عنوان مثال برخی از افراد به این شبکه‌ها معتاد شده‌اند. در واقع فضای مجازی برای آنها به عنوان دوپامین عمل می‌کند.
برخی دیگر زندگی را فقط از طریق جهان دیجیتال درک می‌کنند. آنها خود را در این جهان مجازی با دیگران مقایسه می‌کنند و نمی‌توانند هیچ پیام، استوری یا تصویر و عکسی را از دست بدهند؛ وگرنه گرفتار استرس و اضطراب ناشی از حس عقب‌ماندن می‌شوند.
بسیاری از این موارد قبلاً برای ما شناخته‌شده بود. علم قبلاً به تأثیرات کوتاه‌مدت شبکه‌های اجتماعی پرداخته بود. به این که شبکه‌های اجتماعی به ما کمک می‌کند تا خودمان را سرگرم کنیم و استرس یا کسالت‌های گاه‌وبیگاه‌مان را در محل کار، در زمان استراحت یا در مترو و اتوبوس با رجوع به شبکه‌های اجتماعی برطرف کنیم. امروز اما علم می‌گوید نه. شبکه‌های اجتماعی حتی در کوتاه‌مدت هم به رفع خستگی و کسالت ما کمک نمی‌کنند.
گشت‌وگذار کوتاه‌مدت در موبایل باعث بهبود روحیه شما نمی‌شود
دانشگاه رادبود در هلند مطالعهٔ جالبی را انجام داد. هدف این بود دریابند که آیا شبکه‌های اجتماعی همان طور که همه به آن اعتقاد دارند، به افراد کمک می‌کند تا هنگام استرس یا در زمان فراغت، ذهن خود را پاک و آرام کنند؟ نتایج این تحقیق در مجله Royal Society Open Science منتشر شده است.
برخی از نتایج جالب این تحقیق به این شرح است:
۱- شبکه‌های اجتماعی کسالت و بی‌حوصلگی را از بین نمی‌برند بلکه باعث می‌شود افراد احساس کسالت و بی‌حوصلگی و استرس بیشتری کنند.
۲- شما فقط در مواقع استراحت یا زمانی که کمی وقت آزاد دارید از تلفن همراه استفاده نمی‌کنید. در واقع، استفاده از تلفن همراه نوعی اوقات فراغت نیست، بلکه بیشتر یک شیوه زندگی است. علاوه بر این شما حتی در غیر قابل توضیح‌ترین شرایط از موبایل استفاده می‌کنید. بنابراین، تمایز لحظات استراحت از لحظات کار دشوار می‌شود.
۳- ما از تلفن‌های همراه خود استفاده مداوم و ناسالم می‌کنیم. ما شبکه‌های اجتماعی را بدون توجه به شرایط بررسی می‌کنیم. این می‌تواند باعث شود ما در طول کار بیشتر استرس داشته باشیم و حتی زمانی که باید در حال استراحت باشیم، دچار استرس بیش از حد شویم.
احساس فوریت؛ نیاز به بررسی مداوم تلفن همراه خود
این احساس که شما مجبورید مدام موبایل خود را چک کنید، تصادفی نیست. در واقع این واقعیت که شبکه‌های اجتماعی کسالت و بی‌حوصلگی شما را برطرف نمی‌کنند، به هدفی خاص برمی‌گردد. این واقعیتی است که هر برنامه و اپلیکیشن به دنبال چیزی بسیار خاص است: این که شما مرتب از آنها استفاده کنید.
همه این سیستم‌عامل‌ها از تکنیک‌های بسیار پیچیده‌ای استفاده می‌کنند تا شما را به آنها متصل نگه‌دارند: «احساس فوریت». این ایده که اگر نگاهی به تلفن همراه خود نکنید چیزی را از دست می‌دهید، یک اتفاق مکرر است.
در حقیقت، جهان دیجیتال برای کاهش کسالت یا رفع بی‌حوصلگی یا سرگرمی شما طراحی نشده است. آن چه شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌ها دنبال می‌کنند اعتیاد شما و استفاده مداوم شما از آن است.
برای رفع بی‌حوصلگی راه‌های دیگری پیدا کنید
راه‌های زیادی برای مقابله با کسالت و بی‌حوصلگی وجود دارد. با این حال مهم‌ترین چیز این است که یاد بگیرید کسالت و بی‌حوصلگی را تحمل‌کنید.
در واقع کاری که باید انجام دهید این است که منابع دیگری را پیدا کنید که با آنها سرگرم شوید و استفاده از شبکه‌های اجتماعی را بگذارید برای امور ضروری یا انجام کارهایتان اگر این موارد را به‌خوبی انتخاب کنید، می‌توانند هم غنی کننده و هم مفید باشند.
خواندن، گوش‌دادن به موسیقی یا تمرین برخی از فعالیت‌های هنری همه منابع استثنایی برای ذهن و سلامت روان شما هستند. آنها احساسات را هماهنگ می‌کنند، استرس را تنظیم می‌کنند و خلاقیت را افزایش می‌دهند.
اگر تلاش کنید، به‌زودی متوجه می‌شوید که جهان‌های شگفت‌انگیزی فراتر از صفحه‌نمایش تلفن همراه و سروصدای بی‌وقفه شبکه‌های اجتماعی وجود دارد که تا امروز از آنها غافل بوده‌اید.»
منبع: ايسنا