صدای لرزش و بادهای مریخ را بشنوید

 به نقل از آی‌ای، سطح‌نشین “اینسایت”(InSight) ناسا مجهز به لرزه سنج بسیار حساسی به نام “SEIS” است که می‌تواند ارتعاشات سطح مریخ را ثبت و ضبط کند. این حسگر در اصل برای گوش دادن به زلزله‌ها به منظور مطالعه ساختار درونی مریخ ایجاد شده است، اما حکم گوش‌های “اینسایت” را پیدا کرده است و هرچه صدا در سطح مریخ است را به گوش ما می‌رساند.

وجود این گوش حساس به این معنی است که دانشمندان صداهای زیادی برای فیلتر کردن دارند و خوشبختانه تیم عملیات با گذشت زمان یاد گرفته است که صداهای مختلف را از هم متمایز کند و تشخیص دهد که کدام صدا مربوط به زلزله است و کدام مربوط به باد و صدای حرکت بازوی رباتیک و غیره.

“کنستانتینوس چارالامبوس” یکی از اعضای تیم علمی “اینسایت” از کالج سلطنتی لندن می‌گوید: شنیدن اولین ارتعاشات به خصوص در ابتدا بسیار هیجان انگیز بود. شما با شنیدن این صداها می‌توانید تصور کنید که واقعاً در مریخ چه اتفاقاتی می‌افتد.

این صداها شامل دو مریخ‌لرزه به نام‌های “Sol ۱۷۳” با قدرت حدود ۳.۷ ریشتر و “Sol ۲۳۵” با قدرت حدود ۳.۳ ریشتر است. این زلزله‌ها به ترتیب در تاریخ ۲۲ مه ۲۰۱۹ و ۲۵ ژوئیه ۲۰۱۹ رخ داده‌اند.

شنیدن این صداها فقط سرگرم کننده نیست، بلکه آنها به درک ترکیب مریخ نیز کمک می‌کنند. این دو صدا در کنار هم نشان می‌دهند که پوسته مریخ مانند ترکیبی از پوسته زمین و ماه است.

ترک‌های پوسته زمین امواج صوتی را قادر می‌سازد بدون وقفه از گسل‌های قدیمی که با گذر زمان آب آنها را پر کرده و با مواد معدنی جدید پر می‌کند، عبور کنند. زلزله‌ها روی زمین طی چند ثانیه رخ می‌دهند. در همین حال، پوسته‌های خشک‌تر مانند پوسته ماه پس از وقوع زلزله شکسته می‌شوند که امواج صوتی پراکنده‌ای ایجاد می‌کند که ده‌ها دقیقه جریان دارند.

به گفته محققان، صداهای ضبط شده توسط “اینسایت”  نشان می‌دهد که مریخ بیشتر شبیه به ماه است و امواج لرزه‌ای برای یک دقیقه طول می‌کشند.

سطح‌نشین “اینسایت” ناسا اکنون بیش از ۱۰۰۰ روز است که در سیاره سرخ حضور دارد.

این ربات دانشمند ساکن مریخ تاکنون صدها مریخ لرزه را مطالعه کرده، جامع‌ترین داده‌های آب و هوایی تا به امروز از سیاره مریخ را جمع آوری کرده و به بررسی و مطالعه ساختار داخلی این سیاره پرداخته است.

چندی پیش ناسا اعلام کرد که ۸۰ درصد سطح صفحات خورشیدی “اینسایت” با غبار پوشیده شده است و به همین‌ دلیل این سطح‌نشین در هر روز مریخی تنها ۷۰۰ وات ساعت انرژی در اختیار داشت.

“اینسایت” برای ادامه فعالیت خود به انرژی خورشیدی متکی است و اوایل سال جاری مدار مریخ باعث دور شدن “اینسایت” از خورشید شد. این بدان معنا بود که این سطح نشین برای گرم ماندن باید از گرمکن‌های خود استفاده می‌کرد و نور خورشید کمتری برای شارژ کردن تجهیزاتش در اختیار داشت. علاوه بر آن گرد و غباری که روی صفحات خورشیدی آن را پوشانده بودند شرایط را بدتر می‌کرد. با این حال دانشمندان ناسا این مشکل را حل کردند.

این سطح‌نشین در نهایت اوایل سال جاری توانست غبارهایی که سطح صفحات خورشیدی آن را پوشانده بودند پاک کند و بار دیگر به زندگی بازگردد. “اینسایت” طی عملیاتی توسط تیم ناسا به گونه‌ای هدایت شد که بتواند چاله‌ای حفر کند و خاک آن را بر روی صفحات خورشیدی غبارآلود خود بریزد. سپس این خاک همراه با باد موجب از بین رفتن مقداری از گرد و غباری شدند که صفحات خورشیدی “اینسایت” را از کار انداخته بود و این صفحات خورشیدی را قادر ساخت تا انرژی مورد نیاز را دوباره تولید کنند.

محققان مسئول این ماموریت پیش‌بینی ‌می‌کنند که تا آوریل ۲۰۲۲ سطح انرژی “اینسایت” بیشتر کاهش پیدا کند و پس از مدت کوتاهی این سطح‌نشین همه‌ی انرژی خود را از دست بدهد.

اینسایت با کمک مجموعه‌ای از حسگرهای پشتیبان که “زیرسیستم جانبی محموله”(APSS) نامیده می‌شود، اطلاعات زیادی از سطح مریخ ثبت کرده است.

اینسایت همچنین به یک لرزه سنج برای شناسایی زلزله‌های مریخ مجهز است. حسگرهای سنجش فشار باد و هوا و مغناطیس‌سنج نیز برای اندازه‌گیری نیروهای مغناطیسی سیاره بر روی این کاوشگر تعبیه شده است.

اینسایت در تاریخ ۵ می ۲۰۱۸ از کالیفرنیا به فضا پرتاب شد و  ۲۶ نوامبر ۲۰۱۸ بر روی سطح مریخ فرود آمد و ماموریتش را برای جمع‌آوری اطلاعات آغاز کرد.

سطح‌نشین “اینسایت” همچنین یکی از بزرگ‌ترین و طولانی‌ترین مریخ‌لرزه‌ها تاکنون را ثبت کرده است. این مریخ‌لرزه که ۴.۲ ریشتر بود حدود یک ساعت و نیم به طول انجامید.

این مریخ‌لرزه‌ی ۴.۲ ریشتری بزرگ‌ترین لرزه‌ای است که از سطح مریخ ثبت شده است. این در حالی است که چنین لرزه‌ای در زمین “سبک” در نظر گرفته می‌شود و سالانه بیش از ۱۰ هزار لرزه‌ی این چنینی رخ می‌دهد.

محققان از داده‌های مریخ‌لرزه‌ها برای بررسی عمق و قطر پوسته، گوشته و اندازه هسته مریخ استفاده می‌کنند. آن‌ها شواهدی از وجود سه لایه پوسته تا عمق ۴۱ مایلی(۶۶کیلومتر) از سطح مریخ یافتند. هر کدام از لایه‌ها تفاوت کمی با دیگری داشت و زیر آن‌ها گوشته قرار داشت که تا عمق ۵۰۰ مایلی(۸۰۴ کیلومتر) امتداد داشت.

هسته آهن-نیکل مریخ نیز با شعاع هزار و ۱۴۰ مایل(۱۸۳۴ کیلومتر)  در میان فاصله سطح تا مرکز سیاره آغاز می‌شد.

ضخامت پوسته مریخ برای دانشمندان اهمیت دارد، زیرا این پوسته از بقایای گوشته اولیه تشکیل شده است و به درک بهتر نحوه تشکیل مریخ کمک می‌کند. درک شکل‌گیری مریخ به درک بهتر شکل‌گیری سایر سیارات منظومه شمسی و علت تمایز آن‌ها با سایر سیارات نیز کمک خواهد کرد.