صرفه‌جویی ارزی یک میلیاردی با تولید ۲۲ داروی زیستی/تجهیزات بیوتکنولوژی در رده اول تحریم‌ها

 دکتر مصطفی قانعی امروز در آیین افتتاحیه دومین دوره از مسابقات ملی مساله محور بنیاد ره نشان با طرح این سوالات که چرا باید از استارت‌آپ‌ها حمایت کرد و برای آنها مسابقه برگزار کرد، افزود: در حوزه زیستی رقابت کشورها تشدید شده، به گونه‌ای که کشور چین توانسته شکاف خودش را با آمریکا در حوزه بیوتکنولوژی کاهش دهد.

وی اظهار کرد: بر این اساس دولت آمریکا شرکت‌های چینی مرتبط با پروژه بانک ژن “سین کیانگ” را در لیست سیاه قرار داده است؛ این اقدام به آن معنا است که چین نباید از امریکا جلو بزند و این امر با گرفتن ابزار قدرت امکان‌پذیر است.

قانعی با اشاره به نمونه‌هایی از ابزارهای قدرت در اقتصاد زیستی ادامه داد: آزمایش گسترده کروناویروس فرصتی را برای شرکت های مرتبط با دولت چین فراهم کرد تا پایگاه‌های داده عظیم دی ان ای را برای تحقیقات و همچنین نظارت مبتنی بر ژنتیک جمع آوری کنند و محققان معتقد بودند بیوتکنولوژی برای آمریکا امنیت ملی و قدرت رقابت اقتصادی را به ارمغان آورده است و طبیعی است که مانع پیشرفت بیوتکنولوژی در کشورهای دیگر شوند.

دبیر ستاد توسعه زیست فناوری با تاکید بر اینکه موضوع امنیت ملی موضوعی است که این کشور از سال‌های قبل به آن فکر کرده و بعد فناوری را خلق کردند، خاطرنشان کرد: بر این اساس رویداد ره نشان باید آن چیزی را به صحنه رقابت بگذارد که اگر صاحب آن شدیم، اقتدار، امنیت و اشتغال را به همراه آورد.

وی ۵۰ درصد پتنت‌های بیوتکنولوژی ثبت شده در جهان از سال ۱۹۹۹ تا سال ۲۰۱۳ را متعلق به آمریکا دانست و یادآور شد: این در حالی است که اخیرا کشورها به این درک رسیدند که مسیر پیشرفت از فناوری زیستی عبور می کند و بیوتکنولوژی می تواند اقتصادی پویا و ثروت را برای کشورها ایجاد کند.

قانعی با بیان اینکه این موضوعی بود که ۲ سال گذشته آن را در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح کردیم که ۱۰ درصد از GDP کشور بر فناوری زیستی و بیوتکنولوژی تعریف شود، اضافه کرد: کشوری مانند چین ۱۰۰ میلیارد دلار تنها در تحقیق و توسعه بیوتکنولوژی به عنوان ابزار قدرت سرمایه‌گذاری کرده است، گفت: چین در دوره دو سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ به میزان ۴۵ میلیارد دلار در شرکت های بیوتکنولوژی سرمایه گذاری خطرپذیر کرده است.

وی این میزان سرمایه گذاری در کشور آلمان در حوزه بیوتکنولوژی از ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ را ۳۳ میلیارد دلار ذکر کرد و یادآور شد: یک شرکت داروسازی سوئیسی تنها در سال ۲۰۱۸ به میزان ۱۱ میلیارد دلار برای تحقیق و توسعه در این حوزه هزینه کرده و این در حالی است که امریکا نمی خواهد این حوزه را از دست بدهد.

تحریم اول برجامی ایران در حوزه بیوتک

دبیر ستاد توسعه زیست‌فناوری با اشاره به رویکرد دنیا از توسعه زیست فناوری در ایران، گفت: اگر در مذاکرات برجام دقت شود، در آخرین نسخه برجام امضایی صورت گرفته است که بر اساس آن اگر ایران بخواهد تجهیزات بیوتک را خریداری کند که جزو تحریم‌های رده اول است باید هر ۵ کشور آن را امضا کنند تا ایران بتواند یک سانتریفیوژ خریداری کند.

وی تجهیزات بیوتکنولوژی را جزو لیست اول تحریم‌های علیه کشور دانست و اظهار کرد: شب اول پیروزی انقلاب اولین تحریم علیه ایران، بانک‌های سلولی و میکروبی بوده است.  از این رو اگر کشوری بتواند با بیوتکنولوژی به گونه‌ای غذا فراهم کند که کشورهای دیگر به آن وابسته شوند، آن کشور توانسته است امنیت سایر کشورها را در اختیار بگیرد.

قانعی با تاکید بر اینکه “غذا” در حوزه بیوتکنولوژی در جایگاه اول و “دارو” در جایگاه هشتم این حوزه قرار دارد، یادآور شد: محققان کشور با رویدادهایی چون ره نشان می خواهند نسبت به خلق ثروت، ایجاد امنیت و کارآفرینی و اشتغال‌زایی اقدام کنند، ولی یکی از مسیرهای قطعی محققان در این زمینه قطعا بیوتکنولوژی است.

مسیر توسعه زیست فناوری در ایران

وی با بیان اینکه بر اساس پایگاه سایمگو رتبه جهانی ایران در حوزه بیوتکنولوژی دهم است، افزود: ایران از نظر تولید محصولات زیستی و واکسن در غرب آسیا در رتبه اول قرار دارد و در میان کشورهای آسیا در رتبه چهارم قرار داریم.

قانعی، ایران را بعد از کشورهای چین، هند، ژاپن و کره جنوبی دانست و یادآور شد: ایران از سال ۷۹ متوجه شد که باید برای توسعه این حوزه فناورانه اقداماتی صورت گیرد و این اقدام منجر به راه اندازی ستادی شد که کلیه اقدامات این حوزه را برای پیشبرد اهداف کشور ساماندهی کند؛ چرا که فناوری‌ای که می‌تواند صنعت را نجات دهد، زیست فناوری است، چون فناوری سبز ایجاد خواهد کرد.

قانعی با طرح این سوال که آیا ایران توانسته است در این مسیر گام بردارد، گفت: بر اساس آمارهای آنکتاد ایران صرفه جویی ارزی به میزان یک میلیارد دلار سالانه با تولید ۲۲ فناوری زیستی را داشته است.

وی زیست فناوری را موجب تحول در حوزه های کشاورزی دانست و افزود: در حال حاضر بیش از ۷۰۰ شرکت دانش بنیان زیستی ۹.۵ درصد درآمد شرکت های دانش بنیان را به خود اختصاص داده اند و بخش عمده (بیش از ۶۰ درصد) صادرات محصولات دانش بنیان کشور مربوط به شرکت های صادراتی زیست فناوری است.

وی راه اندازی ۲۲ شتابدهنده در حوزه های مواد اولیه دارویی، داروهای بیولوژیک و پیشرفته، واکسن، کشاورزی، صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی و پروبیوتیک و تجهیزات را از دیگر دستاوردهای کشور در حوزه بیوتک دانست و ادامه داد: هدف ما کسب ۳ درصد بازار جهانی تا ۱۴۰۴ است که در این زمینه نیازمند راهبرد و ارتقای سطح علمی و هم افزایی هستیم.

دبیر ستاد توسعه زیست فناوری با تاکید بر اینکه ایجاد چنین زیر ساخت‌هایی نشان می دهد که کشور آماده است تا ۳ درصد از بازار را کسب کند و امنیت و اشتغال را محقق کند، گفت: علاوه بر آن اقدام به تقسیم کار ملی شده است و در این راستا حمایت از رساله های دکتری، حمایت از طرح های پژوهشی مساله محور، حمایت از مقالات زیست فناوری، حمایت از دوره های پسا دکتری، حمایت از دوره های فرصت مطالعاتی و حمایت از نشست های تخصصی را در دستور کار قرار داده ایم.

قانعی با اشاره به نتایج به دست آمده از اجرای تقسیم کار ملی در حوزه زیستی، گفت: تعداد ۲۳۵ محور فعال در طرح تقسیم کار ملی زیست فناوری تعریف شد که از این تعداد ۳۳ مورد محورهای فعال در حوزه امنیت غذایی بوده است.

دبیر ستاد توسعه زیست فناوری با اشاره به فعال شدن ۱۳۲ شرکت دانش بنیان در طرح تقسیم کار ملی زیست فناوری، یادآور شد: از این تعداد ۵۱ شرکت دانش بنیان در حوزه امنیت غذایی مشغول به فعالیت هستند.

به گفته وی ۸۴ مرکز در این طرح مشارکت دارند که از این تعداد ۲۸ مرکز فعال در طرح تقسیم کار ملی زیست فناوری در حوزه امنیت غذایی هستند.

وی با اشاره به اقدامات ترویجی در ستاد زیست فناوری در حوزه دانشجویی، اظهار کرد: برگزاری مسابقات مساله محور ره نشان، تعریف مساله واقعی از شرکت‌های دانش‌بنیان، آشنایی دانشجویان با مشکلات شرکت‌ها، توان افزایی دانشجویان برای ورود به بازار کار و امکان جذب نیرو برای شرکت‌ها از طریق فرایند مسابقه ره نشان از جمله این اقدامات است.

منبع: ايسنا