عرضه قاچاق قرص برنج در کشور / مواد مخدر و محرک، در صدر علل مرگ‌های ناشی از مسمومیت
مدیر کل دفتر نظارت و پایش مصرف فراورده‌های سلامت محور سازمان غذا و دارو، درباره آمار مرگ‌ومیر ناشی از مسمومیت‌ها در کشور گفت: بیشترین مرگ ناشی از مسمومیت، با سوءمصرف مواد مخدر، محرک و الکل است و بعد از آن سموم دفع آفات، قرص برنج، جونده‌کش‌ها، سرب و سیانور قرار دارد.
دکتر نوشین محمدحسینی در نشست خبری وزارت بهداشت که به مناسبت هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها برگزار شد، گفت: در هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها هستیم؛ این هفته برنامه‌ای است که در همه کشورهای جهان اجرا می‌شود و در کشور ما هم ۱۶ سال است که هفته نخست آبان ماه به عنوان هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها نام‌گذاری شده است. دلیل اجرای این برنامه و تاکید بر پیشگیری از مسمومیت، این است که واقعا مسمومیت‌ها به ویژه مسمومیت‌هایی که با داروها، سموم دفع آفات و ترکیبات شیمیایی و حتی شوینده‌های خانگی ممکن است اتفاق افتد، با یک دانش ساده و آگاهی از روش نگهداری و استفاده درست، می‌تواند از تعداد زیادی از این مسمومیت‌ها که گاهی منجر به بستری در بیمارستان و حتی مرگ هم می‌شود، جلوگیری کند.
وی افزود: همزمانی با کرونا و توجه بیشتر ما به اینکه برای پیشگیری از ابتلا به کرونا، بیشتر از شوینده‌ها و مواد ضدعفونی‌کننده استفاده کنیم، متاسفانه آمار مسمومیت را هم تحت تاثیر قرار داده است. بنابراین شعار امسال را بر این قرار دادیم که چگونه در دوران کرونا از مسمومیت‌ها پیشگیری کنیم. باید توجه کرد که وقوع مسمومیت چه به صورت حاد و چه به صورت مزمن، هم می‌تواند در خانه اتفاق افتد و هم در سطح مشاغل. کسانیکه به علت شغل‌شان با مواد شیمیایی در ارتباط هستند، اگر ایمنی کار را رعایت نکنند، حتی ابتلاها و مسمومیت‌های دسته‌جمعی را هم ممکن است در کارگاه‌ها داشته باشیم.
محمدحسینی ادامه داد: در عین حال فصل سرما نیز یکی از فصول برای مسمومیت با مونوکسید کربن است، اگر ما به بخاری‌ها دقت نکنیم و استاندارد بودن بخاری و لوله آن را مدنظر قرار ندهیم، متاسفانه حتی این قاتل خاموش می‌تواند جان افراد خانواده را بگیرد و ممکن است یک خانواده با هم دچار مسمومیت شده و همه باهم از بین بروند. بنابراین این هفته در نظر گرفته شده تا توجه همه را به این مطلب جمع کند که مسمومیت در بسیاری از موارد قابل پیشگیری است.
مدیر کل دفتر نظارت و پایش مصرف فراورده‌های سلامت محور سازمان غذا و دارو درباره ریکال برخی داروها از بازار، گفت: ریکال موضوعی جهانی بوده و قاعده علمی دارد که اگر گزارشی برسد و بعد از آن مشخص شود که آن فرآورده در روند تولیدش و… مشکلی ایجاد شده، ریکال می‌شود. از زمانیکه مواد اولیه یک فرآورده جمع‌آوری می‌شود تا تبدیل به فرآورده شود، تمام مراحل ثبت و ضبط می‌شود و اگر این فرآورده در سطح عرضه مشکلی ایجاد کند، به طور کامل جمع آوری می‌شود که روندی جهانی است.
محمدحسینی در پاسخ به سوال ایسنا، درباره میزان مصرف خودسرانه داروهای آرمبخش و مسکن، گفت: باید توجه کرد که بیشترین مرگ ناشی از مسمومیت با سوءمصرف مواد مخدر، محرک و الکل است، بعد از آن سموم دفع آفات، قرص برنج، جونده‌کش‌ها، سرب و سیانور است و بعد از آن مرگ ناشی از مسمومیت با مونوکسید کربن است که ۱۱ تا ۱۵ درصد از مرگ‌های ناشی از مسمومیت را تشکیل می‌دهد و مرگ ناشی از مسمومیت دارویی هفت تا ۱۰ درصد کل مرگ‌های ناشی از مسمومیت را به خود اختصاص می‌دهد. بنابراین اولین مرگ و میرمان در حوزه مسمومیت‌ها مربوط به دارو نیست، بلکه بین ۵۵ تا ۶۵ درصد از مرگ‌های ناشی از مسمومیت، با سوءمصرف مواد مخدر، محرک و الکل است.
وی افزود: با این حال در گروه مسمومیت دارویی، آرامبخش‌ها بیشتر منجر به مسمومیت می‌شوند. خوشبختانه در مراجعه به بیمارستان بسیاری از افراد نجات پیدا می‌کنند. مصرف خودسرانه متاسفانه نه تنها در کشور ما بلکه در هیچ کجای دنیا ثبت نمی‌شود. زیرا کسانی که مصرف خودسرانه دارو دارند، جایی اعلام نمی‌کنند. البته از روی آمار فروش داروها و میزان تجویز آن‌ها می‌توان حدودی گفت که متاسفانه در زمینه مصرف آرامبخش‌ها، مصرف خودسرانه داریم که لازم است تاکید بیشتری در زمینه مصرف منطقی این داروها انجام شود.
وی در پاسخ به سوال دیگر ایسنا، درباره مدیریت تجویز و مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در کشور، گفت: ۲۷ آبان ماه هفته جهانی نگهداری و حفاظت از آنتی‌بیوتیک‌ها است که برای آن هم برنامه‌های زیادی انجام شده است. برنامه مدیریت آنتی‌بیوتیک‌ها اجرا شده و دوره‌های آموزشی آن به صورت فیلم و ویدیو تهیه شده و برای بیمارستان‌های کشور ارسال شده است. البته با این وجود، باتوجه به شیوع بیماری کرونا، متاسفانه آمار استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در کشور بالا رفته است.
محمدحسینی همچنین گفت: متاسفانه با شیوع کرونا با توجه به اینکه اقبال زیادی به استفاده از ضدعفونی‌کننده‌ها، الکل و … ایجاد شده، طبیعتا با در دسترس قرار گرفتن بیشتر این موارد، در ابتدا مسمومیت را بیشتر افزایش داد. اگر نیمه اول سال ۱۳۹۹ را با نیمه اول ۱۴۰۰ مقایسه کنیم، می‌بینیم که در نیمه نخست سال ۱۳۹۹ تعداد زیادی مسمومیت با متانول داشتیم که نزدیک به ۱۰۰۰ نفر مرگ بر اثر مصرف متانول داشتیم که خوشبختانه این عدد در سال ۱۴۰۰ به شدت کاهش یافت و ۷۸ درصد کاهش در مسمومیت با متانول داشتیم.
وی همچنین گفت: داروهایی که بدون نسخه می‌توانند در داروخانه ها عرضه شوند، اقلامی هستند که لیست آن‌ها در سیستم غذا و دارو وجود دارد. برای اینکه این اقلام درست مصرف شوند و تداخلی با داروهای مصرفی و موقعیت زمینه‌ای مصرف‌کننده نداشته باشند، در سازمان غذا و دارو استانداردی با عنوان “مدیریت ناخوشی‌های جزئی در داروخانه” تدوین و برای داروخانه‌ها ابلاغ شده که طی آن استاندارد، یکسری سوالاتی داروساز از بیمار می‌پرسد و در صورتیکه داروی بدون نسخه را برای بیمار خطرناک تشخیص دهد، می‌تواند او را به پزشک هدایت کند و در غیر این صورت می‌تواند دارو را تحویل دهد. همچنین کتابچه راهنمایی هم در این زمینه تدوین شده که در اختیار داروخانه ها قرار می‌گیرد.
محمدحسینی گفت: مرگ و میری که با مواد مخدر و محرک در سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ داشتیم، اصلی‌ترین مسمومیت با مواد مخدر و محرک با اختلاف زیاد بوده در داروی متادون ۴۵ درصد و در ترامادول ۲۰ درصد بوده است. همچنین مسمومیت با تریاک ۲۸ درصد و شیشه ۸ درصد بوده است و بعد از آن مرفین، حشیش و هروئین بودند. بنابراین دقت در نحوه نگهداری داروهای متادون برای کسانیکه برای درمان آن را استفاده می‌کنند و همچنین ترامادول که برایشان تجویز شده مهم است و مسمومیت با این مواد بالا و بسیار خطرناک است.
وی ادامه داد: همچنین مسمومیت با قرص برنج بیش از نیمی از مسمومیت‌های سموم و آفات را تشکیل می‌دهد. علی‌رغم اینکه عرضه قرص برنج در کشور ممنوع است. کسی که با قرص برنج مسموم می‌شود، تقریبا نجات دادنش غیرممکن است. متاسفانه این ماده به صورت قاچاق هنوز عرضه می‌شود اما نگهداری و مصرف آن ممنوع و به شدت خطرناک است. حتی لازم نیست که خورده شود، بلکه گازی که از این قرص‌ها متصاعد می‌شود، گاهی وقتی داخل کیسه های حبوبات و برنج قرار می‌دهند، می تواند کشنده باشد. تاکید می‌کنم که قرص برنج فروخته و تهیه نشود و ما هم به دنبال خرید آن نباشیم.
منبع: ايسنا