فرصت توسعه روابط ایران و تاجیکستان در دولت سیزدهم

به گزارش ایسنا، عابد اکبری، مدیرعامل موسسه مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر در یادداشتی آورده است: امامعلی رحمان رییس جمهور تاجیکستان روز 29 خرداد 1400 همزمان با اعلام پیروزی حجت الاسلام والمسلمین سید ابراهیم رییسی در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران طی نامه ای این پیروزی را به رییس جمهور منتخب تبریک گفت. وی با اشاره به پیوندهای فرهنگی، تاریخی و تمدنی دو کشور از خواست همیشگی کشورش برای تحکیم و توسعه روابط دوستی و همکاری‌های سودمند براساس اصول حسن تفاهم نیکخواهی و اعتماد خالصانه سخن گفت.

موضوع روابط جمهوری اسلامی ایران و تاجیکستان همواره بااهمیت زیادی مطرح‌شده و این امر پیش از هر چیز به سبب پیوندهای تاریخی، فرهنگی و زبانی موجود میان دو کشور بوده است. ایران جزو اولین کشورهایی بود که استقلال تاجیکستان را به رسمیت شناخته و روابط اقتصادی و سیاسی قابل‌توجهی به دنبال این اقدام میان دو کشور برقرار شد. اوج روابط دو کشور در این سالها به نقش میانجی گرایانه ایران در پایان دادن به بحران داخلی در تاجیکستان بر می‌گردد. همکاری‌های متقابل در زمینه‌های گوناگون در این سالها توانست بسترهای مناسب همگرایی بین دو کشو را فراهم آورد که البته در ادامه بروز برخی چالش‌ها در روابط دو کشور باعث سردی روابط تا سال‌های اخیر شد.

سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان، از یک‌سو بر پایه عوامل همگرایی در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، از فرصت‌ها و زمینه‌های نفوذ و همکاری، از جمله در حوزه های انرژی و امنیت غذایی، رهایی از بن‌بست ارتباطاتی و بهره‌برداری از امکانات بنادر دریایی ایران برای تاجیکستان، همکاری های فنی و … برخوردار است و از طرف دیگر با توجه به عوامل واگرایی با چالش‌ها و تهدیداتی مثل نفوذپذیری مرزهای این کشور در برابر جریان افراط‌گرایی مذهبی و تروریسم و نقش برخی از بازیگران منطقه‌ای در تضعیف جایگاه و نفوذ ایران مواجه است که برآیند این امر، همواره در جهت‌گیری سیاست خارجی ایران در تاجیکستان تأثیرگذار بوده است.

به‌رغم چند سال پرتنش در روابط تاجیکستان با ایران و بروز برخی سوءتفاهم‌ها میان مقام‌های دوشنبه با تهران، به نظر می‌رسد روابط دو کشور در حال تغییر و تحولات مثبت است و مقامات ارشد تاجیکستان از سال 2019 ضمن تلاش به‌منظور جبران برخی کاستی‌ها در روابط با ایران، بر اهمیت تقویت هرچه بیشتر روابط با تهران اذعان کرده‌اند. البته این تلاش‌ها در چند سال اخیر با حاشیه‌ها و کارشکنی‌هایی نیز همراه بوده است. اما مواضع واقع بینانه ایران و تاجیکستان مانع بروز بحران در روابط دو کشور شده است.

به‌هرحال نشانه‌های مثبتی مبنی بر ازسرگیری روابط میان دو کشور بعد از رکود چند سال گذشته دیده‌شده که این امر می‌تواند نویدبخش این باشد که این روابط می‌تواند به دوران اوج خود یعنی اوایل دهه 2000 برگردد. در این میان لازم است مقام‌های تهران بخصوص دولت جدید ایران با سعه‌صدر، تنش‌زدایی و ارتباط گسترده با تاجیکستان را از اهداف عمده خود دانسته و ضمن برقراری ثبات در روابط و همچنین شناسایی همه پتانسیل‌های موجود ازجمله در حوزه‌های تمدنی و فرهنگی در راستای مناسبات هرچه بیشتر و گسترده‌تر با دوشنبه همه مساعی خود را به کار گیرد. بخصوص اینکه بسیاری از رقبا و دشمنان منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران مترصد سوءاستفاده از هرگونه فرصتی برای دور کردن تاجیکستان از کشورمان هستند. در مقابل انتظار می‌رود طرف تاجیکستانی نیز تغییر دولت در ایران را فرصتی جدید برای بهبود روابط با ایران بداند بخصوص اینکه قدرت گیری طالبان در افغانستان ضرورت همکاری میان دو کشور را ایجاب می‌کند.

منبع:ایسنا