فلسفه با طعم داستان
ایسنا/اصفهان یوستین گُردر یا یوستاین و یاستین گوردر، نویسندۀ نروژی و معلم فلسفه است که شهرت کتاب «دنیای سوفی» او اگر بیشتر از خودش نباشد، کمتر نیست؛ تا حدی که او را گاهی به جای اسم، به عنوان «نویسندۀ دنیای سوفی» معرفی می‌کنند.
یوستین گردر، دانش آموختۀ رشته فلسفه، الهیات، و ادبیات از دانشگاه اسلو است که به‌مدت ده سال به تدریس «تاریخ عقاید» در دبیرستان‌ها پرداخته و در حال حاضر به عنوان نویسنده، در کنار همسر و دو پسرش در اسلو زندگی می‌کند. رمان معروف وی به‌نام دنیای سوفی در سال ۱۹۹۱ میلادی منتشر شد. این کتاب تا کنون به ۵۹ زبان مختلف برگردانده شده و میلیون‌ها جلد آن به‌فروش رفته‌است. از دنیای سوفی، فیلمی نیز به همین نام ساخته‌اند. نویسنده سال ۱۹۹۷ به همراه همسرش سیری دانویگ، جایزه «سوفی» را بنیان نهاد. این جایزه که نامش را از رمان دنیای سوفی گرفته، جایزه بین‌المللی برای پاسداشت حامیان طبیعت و توسعه و جایزۀ آن به مبلغ ۷۷هزار پوند است. بد نیست نگاهی به برخی از آثار این نویسنده داشته باشیم و آرزو کنیم روزی نویسندگان ایرانی نیز بتوانند تاریخ اندیشه، فکر و فلسفه ایرانی و اسلامی را در قالب داستان و رمان برای جوانان جهان ارائه کنند چرا که کمبود جدی امروز نوجوانان و جوانان ایرانی چنین آثاری است.
دنیای سوفی
کتاب «دنیای سوفی» که تاریخ فلسفه را به زبان ساده تشریح می‌کند، نخستین بار حسن کامشاد به فارسی ترجمه و نشر نیلوفر منتشر کرده‌است. چهار ترجمه دیگر از این کتاب و نسخه‌ای با خط بریل برای نابینایان و نسخه‌ای صوتی نیز از آن منتشر شده‌است. داستان، در مورد دختری به نام سوفی است که در آستانه پانزده سالگی نامه‌های جالب و نوارهای ویدئویی از شخصی به نام آلبرتو ناکس دریافت می‌کند که در آن‌ها سؤالاتی مانند «جهان چگونه پدید آمده‌است؟» که آغاز گر راه آموزش تاریخ فلسفه است، مطرح می‌کند. این نامه ها در ابتدا مطالبی در خصوص یونان باستان، سقراط و سؤالات اساسی زندگی بشری را طرح می‌کند. پس از دریافت چند نامه، سوفی و آلبرتو یکدیگر را ملاقات می‌کنند. موضوع صحبت های آنان عمدتا نظریات فلاسفه یونان باستان، امپراتوری روم، قرون وسطی، رنسانس، عصر روشنگری و موضوعاتی چون انقلاب‌های بزرگ تا مسائل امروز بشری است. به نوعی می‌توان این کتاب را خلاصه‌ای از تاریخ فلسفه غرب در قالب داستان دانست.
زندگی کوتاه است
کتاب «زندگی کوتاه است» در سال ۱۳۸۱ با ترجمه مهرداد بازیاری و همت نشر هرمس در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است. کتاب با مقدمه‌ای از فرید رائد با نام در رنگ و نیرنگ عشق به چاپ رسیده است. گردر در بوئنوس آیرس پایتخت آرژانتین یک نسخه دست نوشته قدیمی به نام دفترچه یادداشت فلوریا (به لاتین: Codex Floriae) را از یک کتاب‌فروشی خریداری می‌کند که در آن «فلوریا آملیا» حاصل چندین سال زندگی خود با آگوستین را در نامهای عاشقانه به وی می‌نویسد. آگوستین که در حدود سال ۴۰۰ میلادی کتابی به نام اعترافات را نوشته بود با برشمردن گناهان و خطاهای خود اشاراتی ضمنی به زنی دارد که دوازده سال از زندگی‌اش را بدون برگزاری جشن ازدواج با او گذرانده بود ولی او را ترک می‌کند تا از تمامی لذات این جهانی چشم بپوشد و به رستگاری روحی و نجات معنوی برسد. کتاب «زندگی کوتاه است» حاصل نامه‌های عاشقانه فلوریا به آگوستین است.
راز فال ورق
کتاب «راز فال ورق» در ۵۳ فصل نوشته شده و هر یک از فصل‌های آن به نام یکی از برگ‌های ورق نام‌گذاری شده است. این اثر با ترجمه عباس مخبر و توسط انتشارات مرکز در ۳۸۶ صفحه روانه بازار نشر شده است. همچنین ترجمه دیگری نیز از مهرداد بازیاری برای این اثر منتشر شده است. داستان کتاب در مورد سفر پدر و پسری به نام هانس توماس است که از شمال اروپا به یونان می‌روند تا به دنبال نزدیکانشان بگردند و مادر خود را بیابند. در طول سفر هانس توماس با ماجراهای عجیبی رو به رو می‌شود و پی به رازهای عمیقی می‌برد که نه تنها به وی بلکه به سرنوشت همه انسان‌ها مربوط می‌شود.
ابتدا مردی ریز جثه و بسیار عجیب به او یک عینک ذره‌بینی می‌دهد و می‌گوید که به آن نیاز خواهد داشت. سپس در یک مهمان‌خانه در روستایی در کوه‌پایه‌های آلپ، پیرمردی نانوا به او کلوچه‌ای می‌دهد که در آن کتابی بسیار کوچک وجود دارد و کتاب یک داستان موازی دیگر در داستان اصلی ایجاد می‌کند. کتاب دوم که کتاب «نان شیرمالی» نام دارد خاطراتِ شخصی است که کشتی‌اش در دریا شکسته و بعد به ساحل یک جزیره بسیار عجیب با موجوداتی به شکل کارت‌های ورق و یک نفر انسان به نام فرود می‌رسد. هانس توماس اندک اندک متوجه می‌شود، در این دنیا چیزهایی شگفت وجود دارد و برایش سوال هایی فلسفی درباره ماهیت وجودی انسان، هدف ما روی این کره خاک و «از کجا آمده‌ام، آمدنم بهر چه بود» مطرح می‌شود. او سعی می‌کند با ذهن کودکانه خود پاسخ این معماها را پیدا کند و همزمان از پدرش هم کمک بگیرد. آن‌ها مراحل مختلفی را در جاده و کشتی پشت سر می‌گذارند و تا در نهایت مادر هانس توماس را که به مدلی برای عکاسی حرفه‌ای تبدیل شده‌است می‌یابند و با هم به محل زندگیشان برمی‌گردند. البته در کنار داستان اصلی، داستان موازی دوم نیز جریان خود را دارد و پسر آن را از روی همان کتاب نان شیرمالی مطالعه می‌کند. در پایان این دو داستان موازی به وحدتی ارگانیک می‌رسند.
درون یک آینه درون یک معما
کتاب «درون یک آینه، درون یک معما» در سال ۱۳۷۷ با ترجمه مهرداد بازیاری ترجمه شد و به همت انتشارات هرمس (کیمیا) در ۱۴۵ صفحه به قفسه کتابخوان‌ها راه پیدا کرد. این کتاب سبب شد یوستین گردر به عنوان بهترین نویسندۀ سال ۱۹۹۳ میلادی نروژ برگزیده شود و بیش از دو میلیون نسخه از آن کتاب در سراسر جهان به فروش برسد. در سال ۱۹۹۶ میلادی ترجمه آلمانی این کتاب برنده جایزه بهترین کتاب ادبیات کودک و نوجوان آلمان شد. سسیلی دختر بیماری است که شب کریسمس در تختش خوابیده بود، فرشته‌ای به نام آریل به پیش او می‌آید و با هم گفتگو می‌کنند و به بیان پیچیدگی‌های مربوط به آفرینش و زیبایی‌های آن، انسان و روابط بین انسان‌ها می‌پردازند. این کتاب در سال ۲۰۰۸ توسط جسپر نیلسون به فیلم درآمد که در سال ۲۰۰۹ برنده جایزه آماندا برای بهترین فیلم کودک و نوجوان شد.
مایا
کتاب «مایا» در سال ۱۳۸۷ با ترجمه مهرداد بازیاری و تلاش نشر هرمس در ۴۰۶ صفحه به حلقه کتاب‌های ترجمه شده یوستین گردر پیوست. در این کتاب، فرانک انسانی است که به هیچ رمز و رازی باور ندارد و حیات را در کره زمین حاصل یک تصادف می‌داند و از طرفی دیگر یک زوج اسپانیایی به نامهای آنا و خوزه معتقدند از همان لحظه مه‌بانگ هستی، مسیری مشخص و هدفدار را طی کرده و هنوز هم در راه رسیدن به هدف است. داستان از زبان یک نویسنده انگلیسی به نام جان اسپوک نقل می‌شود. کتاب در واقع نامهای است که فرانک به همسرش نوشته و یک نسخه از آن را در اختیار جان اسپوک قرار داده است.
دختر پرتقالی
کتاب «دختر پرتقالی» با ترجمه مهوش خرمی پور و کوشش انتشارات کتابسرای تندیس در ۱۸۸ صفحه به دست علاقه‌مندان ادبیات رسیده است. در این داستان پسر پانزده‌ساله‌ای به‌طور اتفاقی به دست‌نوشته‌ای از پدرش دست می‌یابد؛ در حالی که پدرش ۱۱ سال پیش به دلیل ابتلا به بیماری صعب‌العلاجی از دنیا رفته و در آستانه مرگ، نامه دور و درازی برای پسرش از خود به جا گذاشته‌است. به گفته مادرش، بیش‌ترین غم و اندوه پدر در آستانه مرگ این بوده‌است که پیش از آن که بتواند پسرش را بشناسد باید بمیرد. «دختر پرتقالی» گفتگوی فلسفی و شاعرانه بین پدر و پسری است که در دو زمان مختلف زیسته‌اند. پدر ماجرای آشنایی با دختری را به شیوه‌ای جذاب برای پسرش بازگو می‌کند. پسر با خواندن یادداشت‌های پدرش دید جدیدی نسبت به زندگی پیدا می‌کند. از این کتاب همچنین ترجمه‌ای با قلم مهرداد بازیاری و ترجمه‌ای از امید اقتداری نیز وجود دارد.
انتهای پیام
منبع:ایسنا