مسابقه «شب‌های مافیا» پس از وقفه ای چند ماهه، در سری چهارم میزبان علی اوجی، علیرضا خمسه، سیامک صفری، منوچهر هادی، ایمان صفا، مهران رجبی، رامین راستاد، علی رضا اوسیوند، کاوه سماک باشی، وحیدآقاپور، معین زندی و سیدبشیر حسینی بود.
محمدرضا علیمردانی نیز به عنوان گرداننده بازی مافیا، در سری جدید این مسابقه به جایگاه قبلی‌اش بازگشته است. او در چند فصل‌ جایش را به کامبیز دیرباز داده بود اما در این فصل بار دیگر علیمردانی به عنوان گرداننده بازی مافیا در کنار هنرمندان حضور دارد.

آنچه در ادامه  می‌خوانید، گزارش ایسنا از پشت صحنه «شب‌های مافیا» و یک شبانه روز تلاش گروه سازنده و شرکت کننده‌ها برای برگزاری و ضبط این مسابقه است.

سعید ابوطالب، کارگردان «شب‌های مافیا»، برای این قسمت نیز سراغ یکی از کافه‌های بزرگ با فضایی کلاسیک در شمال تهران رفته است.
مسوولان کافه امروز را تعطیل کرده‌اند و درب اصلی کافه را بسته‌اند تا مسابقه مافیا با آرامش و بدون حضور و ازدحام مردم در محیطی دنج برگزار شود.
تمرین و آموزش بازی مافیا به شرکت کنندگان طی چندین روز انجام شده و امروز روز ضبط نهایی بازی این گروه از شرکت کنندگان است.

شرکت کنندگان به جز منوچهر هادی که کارگردان است، سیدبشیر حسینی که داور برنامه «عصر جدید» بوده و نیز معین زندی که خواننده است، همگی از اهالی شناخته شده بازیگری هستند. پوشش همگی به سبک کلاسیک بازیگران در فیلم‌های مافیایی، آنطور که خود بازی مافیا می‌طلبد، اغلب کلاسیک و تیره رنگ است به جز علیرضا خمسه که او هم مثل پدرخوانده در فیلم های مافیایی کت و شلواری سفیدرنگ به تن دارد.

شرکت کنندگان در وسط کافه هر سه نفر دور یک میز نشسته‌اند و عوامل پشت صحنه دور تا دور آن‌ها هر یک به کاری مشغولند.
محمدرضا علیمردانی در طول ضبط با تمام شرکت کنندگان که تقریبا همگی از همکارانش هستند، کاملا جدی و رسمی برخورد می‌کند و معلوم است که در ایفای نقش گرداننده بازی مافیا با هیچکس شوخی ندارد. وقتی در بازی، شب می‌شود و از شرکت کننده‌ها می‌خواهد که چشم‌هایشان را ببندند، با دقت بررسی می‌کند که چشم کسی نیمه باز نباشد و حتی از خمسه و افراد دیگری که عینک زده‌اند می‌خواهد تا عینک‌هایشان را بردارند.

تمرین‌های بازی از قبل انجام شده و امروز جای آزمون و خطا و شوخی و کات دادن‌های پی در پی نیست؛ بلکه همه چیز پیوسته ضبط می‌شود و یک دور کامل بازی تا انتها بدون مکث ادامه دارد.
در میان شرکت کنندگان، کاوه سماک باشی به نظر بازیکن کاربلدی می‌آید. او دائما در تلاش است تا همکارانش را متقاعد کند که مافیا نیست. اما برعکس او علی اوجی ساکت است و تلاش زیادی برای متقاعد کردن بازیگران دیگر ندارد. ایمان صفا به خاطر برخی از صحبت‌ها و دفاعیات حرص می‌خورد و بازی منوچهر هادی را مورد انتقاد قرار می‌دهد.

پس از چند ساعت با پیروز شدن یکی از دو گروه شهروند و مافیا، دور اول بازی به پایان می‌رسد.

***

هیچگاه سابقه ام را به خاطر بُرد در مافیا خراب نمی‌کنم

در پشت صحنه و در زمان استراحت گروه، ایمان صفا درباره بازی مافیا می‌گوید: وقتی در فضای بازی مافیا قرار می‌گیری ناخودآگاه استرسی سراغت می‌آید که نکند هویت مرا تشخیص دهند. بهترین راه برای تشخیص مافیا دقت کردن به حرف‌های آدم‌ها و گرفتن سوتی ها و تناقض‌هایشان است. چند تا دوربین دور و بر ماست و اگر برای مثال چشم‌هایم را باز کنم، مردم می‌بینند، پس هیچگاه سابقه خودم را به خاطر بُرد در یک دست بازی مافیا که جایزه‌ی مادی یا معنوی هم ندارد، خراب نمی‌کنم. گاهی از این حرص می‌خوردم که برخی ممکن است در بازی خطاهایی کنند که مردم و طرفدارانشان در برابرشان گارد بگیرند.

صفا سپس با اشاره به شباهت بازی مافیا به زندگی واقعی، بیان می‌کند: بازی مافیا، بازی زندگی است. ما گاهی در زندگی مان برای پیشبرد اهدافمان دروغ می‌گوییم. من نمی‌گویم درست است اما می‌گوییم و گاهی برای پیشبرد اهدافمان در زندگی شخصی می‌رویم از یک آدم، استعلام خوب یا بد بودن آدم دیگری را می‌گیریم و اینگونه کارآگاه می‌شویم. خیلی وقت‌ها چون حس می‌کنیم که یک آدم مظلوم واقع شده، کمکش می‌کنیم و نجاتش می‌دهیم و دکتر می‌شویم. خیلی وقت‌ها برای اینکه هدفمان را پیش ببریم جلوی هر ضربه‌ای مقاومت می‌کنیم و دوباره سرپا می‌شویم و آنجا نقش جان سخت را بازی می‌کنیم.

***

مافیا را خیلی جدی گرفته ام

رامین راستاد هم درباره اینکه چقدر بازی «مافیا» را جدی گرفته است، می‌گوید: مسابقه را خیلی جدی گرفته ام ولی حاضر نیستم برای یک مسابقه و سرگرمی، دوستانم را زیر سوال ببرم یا چیزی بگویم که ناراحت شوند؛ آنقدر برایم ارزش ندارد. اما مساله تقلب برایم مهم است؛ اگر هنرمندی حاضر شود در مسابقه‌ای که برای سرگرمی مردم ساخته می‌شود تقلب کند، باید به حالش گریه کرد.

***

هرچه از من در این مسابقه می شنوید کاملا جدی است

وحید آقاپور درباره میزان جدی بودنش در این مسابقه، به ایسنا می‌گوید: استراتژی من این است که چیزی را که گفتنش را ضروری بدانم می‌گویم و چیزی که به نظرم ارزش مطرح کردن نداشته باشد را مطرح نمی کنم. به همین دلیل آنچه که از من در این مسابقه می شنوید کاملا جدی است و در راستای پیشبرد مسابقه است و به نظرم ضرورت داشته است که بگویم.

آقاپور با اعتقاد بر اینکه در مسابقه مافیا حس ششم و استدلال هر دو مهم هستند، در این زمینه ادامه می دهد: استدلال قوی می تواند کمک کند و در عین حال حس ششم قوی هم به همان اندازه می تواند پیش برنده باشد و کمک کند.

برخی بازیگرها انتظار دارند در مافیا به آن‌ها تقلب برسانیم!

اما سعید ابوطالب به عنوان کارگردان مسابقه «شب‌های مافیا»، در پشت صحنه حضور دارد و در رفت و آمد است تا بر کار همه عوامل نظارت کند.

او از نخستین کارگردان هایی است که با رغبت نشان دادن به «رئالیتی شو»، این ساختار تلویزیونی را به فضای رسانه ای کشور معرفی و در حقیقت آن را احیاء کرد. در این سال ها رئالیتی شوهای متعددی را از او چه در تلویزیون و چه در شبکه نمایش خانگی، اغلب هم در قالب مسابقه های میدانی شاهد بوده ایم؛ اما آنچه او را مدتی است که به خود مشغول کرده و همچنان هم به ساخت آن اصرار دارد، مسابقه ای در ظاهر ساده به نام «شبهای مافیا»ست که برخلاف اغلب کارهای ابوطالب، بیشتر جنگ ذهن هاست تا رقابت تن ها.

ابوطالب در گفت وگویی با ایسنا با تاکید بر واقعی و صادقانه اجرا شدن مسابقه «شبهای مافیا» تاکید می‌کند، ایده این مسابقه را از دل جامعه و جمع‌های خانوادگی و دوستانه وام گرفته است.

این کارگردان می گوید: «مافیا رئالیتی شویی است که از قبل بسترش در جامعه وجود داشت و یک بازی دورهمی بود که در کافی شاپ‌ها و در جمع‌های خانوادگی و دوستانه بازی می‌شد. بنابراین ما خودمان را به مخاطب نزدیک کردیم و سعی کردیم چیزی را که مخاطب بازی می‌کند و دوست دارد، تصویری کنیم.»

کارگردان «شب‌های مافیا» در پاسخ به این پرسش که انتخاب بازیکنان در مسابقه «شب‌های مافیا» بر اساس چه مولفه‌هایی صورت می‌گیرد و آیا اسپانسر در انتخاب ها دخالت دارد؟ تشریح می کند: در هر پروژه‌ای برای انتخاب بازیگر مولفه‌های زیادی وجود دارد. یکی این است که آن بازیگر به این نوع برنامه سازی علاقه‌مند باشد و دعوت ما را بپذیرد. نکته مهمتر این است که بتواند بازی مافیا را یاد بگیرد و بازی کند. ما برخی از بازیگران مطرح را دعوت می کنیم و بعد از اینکه در تمرینات شرکت می کنند، می‌گویند کار ما نیست. بعد باید ببینیم بازیگران فرصت دارند در برنامه حاضر شوند یا نه؛ توافق مالی با بازیگر هم مطرح است. مشخصا اسپانسر در انتخاب بازیگر دخالت نمی‌کند. اگر چه شرکت فیلیمو به عنوان سفارش دهنده پیشنهاداتش را می‌دهد و با هم تعامل می کنیم و به یکسری اسم می رسیم. بازیگرانی که دعوت کردیم و تشریف نیاوردند زیاد هستند و بازیگرانی هم خودشان مایلند در این مجموعه شرکت کنند ولی ما احساس می‌کنیم که نمی‌توانند به «شب‌های مافیا» کمکی کنند و دعوتشان نمی‌کنیم. به هر حال «شب‌های مافیا» از تلویزیون پخش نمی‌شود و در بخش خصوصی پخش می‌شود، بنابراین هزینه بر است و باید به معادلات اقتصادی‌اش هم فکر کنیم.

او با بیان اینکه همیشه از حاشیه در برنامه سازی دوری کرده است، در این زمینه عنوان می کند: در مجموعه «شب‌های مافیا» ما از حاشیه سازی پرهیز می‌کنیم و سعی می‌کنیم همه اتفاقات حرفه‌ای و بدون حاشیه انجام شود. در این خصوص، هم بازیگران و هم عوامل پشت دوربین کمک می‌کنند که اتفاق غیرعرفی نیفتد و حاشیه سازی نشود که به کار آسیب نزند.

این مستندساز در ادامه گفت وگو در پاسخ به پرسشی درباره مطالبی که مبنی بر واقعی اجرا نشدن مسابقه مافیا توسط بازیگران و یا احتمال تقلب در این برنامه عنوان می شود، تصریح می کند: خیلی‌ از بازیگران قبل از اینکه جلوی دوربین بیایند، در جلسات متعدد تمرینی ما شرکت می‌کنند. طبیعتا برخی نیز ممکن است مایل باشند که جلوی دوربین به آن‌ها کمک شود و این انتظار را از گروه کارگردانی دارند ولی همه جذابیت این رئالیتی شو این است که آنچه که جلوی دوربین اتفاق می‌افتد شفاف و صادقانه باشد؛ بنابراین، علی رغم اینکه خود من یکی دو بار شنیدم برخی از افراد ادعایی درباره صادقانه نبودن «شب‌های مافیا» دارند، هر بازیگری که در رئالیتی شوهای ما شرکت کند حتما روی این موضع صحه می‌گذارد که آنچه جلوی دوربین می‌بینید، یک اتفاق کاملا واقعی است. همچنان که به واقعی بودن این ژانر اصرار دارم، دقت می‌کنم که همه چیز رئال و واقعی باشد؛ بنابراین مطمئن باشید در برنامه «شب‌های مافیا»، هیچ اتفاق غیرصادقانه و غیرشفافی رخ نمی‌دهد.

***

گروه بعد از استراحت برای دور دوم بازی، مجددا گریم شده و به صحنه ضبط باز می‌گردند. ضبط برنامه‌ی این گروه از «شب‌های مافیا» تا پاسی از شب ادامه دارد.

علیمردانی در حین اجرای مسابقه و صحبت با شرکت کنندگان، حواسش به بازیکنانی که پس از مدتی از دورِ بازی حذف می‌شوند و گوشه ای از صحنه می نشینند نیز هست و هر از گاهی نگاهشان می کند تا مبادا وسوسه شوند و با ایما و اشاره به هم گروهی‌هایشان برای پیروزی کمک کنند. او اگر لازم باشد تذکر هم می‌دهد و پیشاپیش از اینکه افراد حذف شده در پی تقلب رساندن به دیگران نیستند تشکر می‌کند.

مجموعه رئالیتی شوی «شب‌های مافیا» ساخته سعید ابوطالب، نخستین بار در آبان ماه ۱۳۹۹ در بستر شبکه نمایش خانگی و از پلتفرم فیلیمو پخش شد. مافیا از همان ابتدا به علت حضور چهره ها و نیز اجرای یک بازی هیجان انگیز و معمایی که در دنیا شناخته شده و در کافه ها هم بازی می شود، مورد توجه مخاطبان جوان قرار گرفت.
ابوطالب پیش از این نیز در حوزه ساخت رئالیتی شو فعال بوده است. «رالی ایرانی» و «شام ایرانی» از رئالیتی شوهایی هستند که ابوطالب با استفاده از چهره‌های شناخته شده روانه بازار نمایش خانگی کرده است. او این روزها در فکر ساخت مسابقه ای جدید با نام «ارتش سری» است.