محمد(ص)؛ پیامبر خوبی‌ها
معرفی شخصیت پیامبر، کاری بس سترگ و نیازمند تلاش بی‌وقفه علمی و عملی در ابعاد مختلف است. در این راه باید با سه مؤلفه دانایی، هنر و اخلاص راه پیمود و به امداد الهی امیدوار بود.
به گزارش ایسنا، هر کدام از ما مسلمانان چه مقدار با پیامبر خود آشنایی داریم. همه ما از صفات و ویژگی‌های پیامبر خود تا حدودی مطلع هستیم ولی آیا توانستیم افراد بیشتری را با چنین شخصیت بزرگی که مانندی در جهان ندارد، آشنا کنیم. دین اسلام با پدیده‌های نو ظهور بسیاری در طول تاریخ همراه بوده است و همواره برای آنان ایده‌هایی را پیشنهاد داده است. امروز رسانه آمده است تا بتواند افکار و این ایده‌ها را با زبانی قابل فهم برای عموم مردم به تصویر بکشد.
پیامبر اسلام(ص) همواره بر اساس نقل تاریخ در کمال خوش‌رویی و ادب با همگان از خردسال گرفته تا کهنسال برخورد کرده است. از چنین شخصیت بزرگی افراطی گری و جهل گرایی بر نمی‌یابد ولی حال چرا عده‌ای چنان رفتار می‌کنند که گویی از اسلام و پیامبر آن جز خشونت و ظلم چیزی بر نمیاید.
همه این موارد به این برمی‌گردد که مهم‌ترین ابزار دنیای امروز یعنی رسانه را به درستی برای معرفی شخصیت‌های بزرگ مذهبی و باستانی استفاده نمی‌کنیم. هالیوود با ساختن فیلم‌های تخیلی و هیجانی با بودجه‌هایی گزاف چنان شخصیت پردازی کرده است که همه دنیا را فرا گرفته است. شخصیت‌های خیالی و ساخته ذهن نویسندگانی که تنها با این آثار به مشهوریت رسیدند. ولی ما از وجود شحصیت‌هایی نیکو و قابل الگو برای تمامی سلایق دنیا برخورداریم ولی حیف که از آن استفاده شایسته نمی‌کنیم.
باید روایت‌گری را از شهید رسانه سید مرتضی آوینی آموخت که همچنان روایت فتح او تازگی‌های نابی را از خاطرات دفاع مقدس و آن دوران بازگو می‌کند. روایت گری باید بگونه‌ای باشد که بعد از سال‌ها برای مخاطب خود تازگی داشته باشد. برای معرفی شخصیت پیامبر (ص) تا کنون چه اقدامات فرهنگی و رسانه‌ای درخور شخصیت والای پیامبر(ص) ساخته‌ایم که توقع داریم تمام مسلمانان و ایضا تمام مردم جهان خلق و خویی محمدی (ص) داشته باشند.
در این گزارش بر اهمیت معرفی شخصیت والای پیامبر با اساتید دانشگاه به صحبت نشسته‌ایم تا راه و روش این روایت‌گری صحیح از شخصیت پیامبر اسلام(ص) را بررسی کنیم و سپس مهم‌ترین صفات بارز آن رسول گرامی را یاد می‌کنیم.
حسن سجادی‌پور در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه در این راستا تولید محتواهای متنوع برای ذائقه‌های مختلف امری ضروری است، افزود: امروزه از نقش رسانه در معرفی شخصیت جامع رسول رحمت و حکمت نباید غفلت کرد، دسترسی سریع به مخاطبان فراوان در سطح جهان، فرصت بی‌نظیری است که شاید در هیچ دوره تاریخی وجود نداشته است و این به هنر و توانایی ما بستگی دارد که تا چه اندازه بتوانیم آن‌ها را در این بازار مکاره ضد فرهنگ‌ها، با خود همراه کنیم و فطرت کمال‌جو و حقیقت‌طلب آن‌ها را با بیان فضایل نبی اکرم(ص) مورد خطاب قرار دهیم.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی‌سینا در ادامه به بیان برخی از ویژگی‌های آن حضرت اشاره کرد و گفت: ما انسان‌ها که در محدودیت‌های مختلفی در این عالم زیست می‌کنیم، هرگز نخواهیم توانست از شخصیتی که به‌حق، شمع جمع آفرینش است سخنی درخور بگوییم و به خیال خام خود، حق مطلب را درباره او ادا کنیم.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه بهترین راه برای شناخت نسبی آن حضرت، مطالعه سیره و زندگی ایشان با اتکا به روایات اهل‌بیت(ع) است، افزود: برای قرار گرفتن در شعاع نورانیت و بهره‌گیری معنوی از حضور ایشان باید از سطح دانستن صرف عبور کرد و با تأمل و تفکر در سخنان، سیره و سپس پیروی عملی، به ایشان نزدیک شد.
سجادی‌پور با تأکید بر اینکه بی‌شک نیروی پیشران در این مسیر، عنصر کلیدی مودت و اقتدا به اهل‌بیت(ع) است، افزود: چنانکه از زبان ایشان در قرآن می‌خوانیم « لَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَیٰ ۗ از شما [در برابر ابلاغ رسالتم] هیچ پاداشی جز مودّت نزدیکان را [که بنابر روایات بسیار اهل بیت ـ علیهم السلام ـ هستند] را نمی خواهم » (شوری / 23) و حدیث ثقلین به زیبایی بر این آیه گواهی می‌دهد.
اوصاف پیامبر مهربانی در قرآن
وی با بیان اینکه قرآن کریم از پیامبر مکرم با تعبیر رحمة للعالمین (رحمتی برای جهانیان) یاد کرده است، توضیح داد: اکنون بشریت بیش از هر زمان دیگر نیازمند بازخوانی زندگی و سجایای برجسته پیامبر رحمت(ص) است. بی‌تردید اگر نیکویی‌های او و رفتارهای لطیف و شگفت انگیزش، بازخوانی شود، همگان به حکم فطرت مشتاق او خواهند شد و در برابر خصال نیکو و دعوت عرشی‌اش سر تعظیم و تسلیم فرو خواهند آورد.
سجادی‌پور با اشاره به اینکه بسیاری از شاعران در مدح و ثنای حصرت محمد(ص) شعر سروده‌اند، اظهار کرد: از سعدی شیرین‌سخن بشنویم که چه زیبا او را وصف کرده است «بلغ العلی بکماله، کشف الدجی بجماله، حسنت جمیع خصاله، صلّوا علیه و آله».
وی در بخش دیگری از سخنانش به آیات قرآن که درباره پیامبر نازل شده است اشاره کرد و گفت: خداوند بزرگ در قرآن کریم، از رسول مهربانی‌ها با اوصافی همچون «الگو و سرمشق نیکو» (احزاب / 21)، «رحمتی برای همه جهانیان» (انبیاء / 1)، «دارای اخلاق سترگ» (قلم / 4)، «دلسوز مردم» (توبه / 128) و «مهربان و قاطع» (فتح / 29) یاد کرده است.
اوصاف پیامبر در کلام امام علی(ع)
این عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا ادامه داد: همچنین امیرمؤمنان علی(ع) در نهج‌البلاغه، آن حضرت را با ویژگی‌هایی مانند امانت‌داری (خطبه 26 و 106)، استقامت و پایداری (خطبه 72 و 116) و شجاعت و فداکاری (نامه 9) ستوده است.
وی با تأکید بر اینکه شناخت احوالات درونی آن سرور کائنات که در مقام «قاب قوسین أو أدنی» نشسته و زبان به مقال «لی مع الله حالات لا یسعه ملک مقرب و لا نبی مرسل» گشوده، برای بشر میسور نیست، اظهار کرد: تنها او را می‌توان از حالات بیرونی و افعال این جهانی‌اش شناخت. در روایات و کتاب‌های سیره، گزارش‌های جذابی از رفتارهای خردمندانه و لطیف آن حضرت نقل شده است.
سجادی ادامه داد: خور و خواب نیکو، رفت‌وآمد به شکوه، نگاه زیبا، ادب، خشم و شادمانی به جا و شکیبایی خیره‌کننده او از یک‌سو و عدالت ورزی، کارآمدی، کیفیت مداری، تشویق به کار و نظم و وفای به عهدش، همه و همه تابلوهای چشم‌نوازی از سیمای اخلاقی آن امین آفرینش است.
پیامبر اکرم(ص) هیچ‌گاه به‌تندی به کسی نگاه نمی‌کرد
عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی به گزیده‌ای از اوصاف زیبای او را که برگرفته از کتاب «همنام گل‌های بهاری» است، گفت: پیامبر حتی‌الامکان تنها غذا نمی‌خوردند و اگر به هر دلیلی نمی‌خواستند غذایی را بخورند، از آن عیب‌جویی نمی‌کردند، و می‌فرمودند «دل‌هایتان را با زیاد خوردن و زیاد نوشیدن نمیرانید؛ دل‌ها همانند کشتزاران‌اند که هرگاه آب بسیار شود، می‌میرند.» هرگاه سخن می‌گفتند، تبسم بر لب داشتند. هیچ‌گاه به‌تندی به کسی نگاه نمی‌کردند، درباره حفظ امانت می‌فرمودند «شخصی که در دنیا به امانت خیانت کند و آن را به صاحبش باز پس ندهد و بعد بمیرد، بر دین من نمرده است.»
وی در ادامه گفت: ایشان هرگز به خاطر خود از کسی انتقام نگرفتند. می‌فرمود «از مسلمان بودن کسی در شگفت نشوید تا ژرفای عقلش را دریابید»؛ و نیز می‌فرمود «بهترین مردمان کسی است که هنگام انجام کاری، همه کوشش خود را به کار گیرد.» زیبا و شمرده سخن می‌گفت، چنانکه شنونده می‌توانست واژگانش را بشمارد، مردی نزدش آمد و از او پندی خواست، در یکی از اندرزهایش به او فرمود «با دوستت با سیمایی گشاده روبرو شو.»
عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی یادآور شد: پیامبر(ص) خوارترین مردم را کسی می‌دانستند که مردم را خوار شمارد. احترام همسایه را همانند احترام مادر می‌دانستند. وعده دادن را مانند بدهی به حساب می‌آوردند و می‌فرمودند «وای بر آن‌که وعده دهد و تخلف کند.» خانواده‌دوست بودند و می‌فرمودند «وقتی مرد به همسرش و همسرش به او می‌نگرد، پروردگار مهربانانه به آنان می‌نگرد.»
وی در پایان گفت: خوشبختانه در روزگار ما نویسندگان چیره‌دست و خوش‌اقبالی با قلم جذاب خود اقدام به بازنویسی زندگی و احوالات آن حضرت کرده‌اند. ازاین‌رو مطالعه دو کتاب خواندنی «آنک آن یتیم نظر کرده»، اثر دکتر محمدرضا سرشار و نیز «همنام گل‌های بهاری» اثر جناب حجت‌الاسلام حسین سیدی را به همگان به‌ویژه جوانان عزیز پیشنهاد می‌کنم.
خاتمیت و وحی؛ ویژگی‌های خاص نبوت حضرت رسول(ص)
معاون نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه آزاد همدان با تأکید بر اینکه خاتمیت ویژگی خاص نبوت حضرت رسول‌الله(ص) است، اظهار کرد: خاتم در ویژگی شخصیتی ایشان به مفهوم ختم‌کنندگی پیامبران است که برخی خاتم را نیز از ویژگی‌های ایشان می‌دانند به این مفهوم که مانند نگین انگشتری دورتادور ایشان را ۱۲۴ هزار پیامبر گرفته است و ایشان اشرف مخلوقات نیز هستند.
وی همچنین یادآور شد: خداوند در آیه ۲۱ سوره مبارکه حشر می‌فرماید «لَوْ أَنْزَلْنَا هَٰذَا الْقُرْآنَ عَلَیٰ جَبَلٍ لَرَأَیْتَهُ خَاشِعًا مُتَصَدِّعًا مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ ۚ وَتِلْکَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ؛ اگر این قرآن را بر کوهی نازل می‌کردیم، قطعاً آن را از ترس خدا فروتن و از هم پاشیده می‌دیدی، و این مثل‌ها را برای مردم می‌زنیم تا بیندیشند»؛ اما رسول‌الله(ص) همچون دریایی بی‌کران به‌اندازه‌ای ظرفیت دارد که آیات قرآن به ایشان نازل می‌شود و ایشان از چنان سعه صدری برخوردار است که هیچ‌یک از مخلوقات این ویژگی را ندارد.
محمودی به بعد عرفانی شخصیت پیامبر(ص) اشاره کرد و گفت: معراجی که پیامبر(ص) درک می‌کنند در زندگی هیچ‌یک از رسولان خداوند نمی‌بینیم. خداوند در قرآن سفر شبانه پیامبر(ص) را به مسجدالحرام و مسجدالاقصی بیان می‌کند تا جایی که حتی ملائکه‌ای که در کنار رسول‌الله(ص) بوده بیش از مقدار معین نمی‌تواند عروج کند و اجازه همراهی پیامبر را ندارد و این نشان از جایگاه والای پیامبر(ص) در نزد خداوند دارد.
پیامبر(ص)؛ الگوی تمام عیار قرآن
مدرس دانشگاه آزاد اسلامی همدان گفت: خداوند در زیباترین سخن خود در قرآن، پیامبر(ص) را الگوی تمام عیار حق معرفی می‌کند و سیمای ملکوتی پیامبر(ص) را به نمایش می‌گذارد و تمام انسان‌ها را به تماشای الگوی زیبای پیامبر(ص) فرامی‌خواند و در آیه ۲۱ سوره مبارکه احزاب می‌فرماید «لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ کَانَ یَرْجُو اللَّهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ وَذَکَرَ اللَّهَ کَثِیرًا یقیناً؛ برای شما در روش و رفتار پیامبر خدا الگوی نیکویی است برای کسی که همواره به خدا و روز قیامت امید دارد؛ و خدا را بسیار یاد می‌کند»؛ و جهانیان را به الگوگیری از سیره پیامبر(ص) دعوت می‌کند.
وی با تأکید بر اینکه فراخوان قرآن به الگوگیری از سیره پیامبر(ص) و ارج نهادن به ارزش‌های والای انسانی و الهی است، یادآور شد: پیامبر(ص) در مسیر دست‌گیری و نجات انسان‌ها به اندازه‌ای تلاش می‌کند که خداوند در قرآن به ایشان تسلی می‌دهد و می‌فرماید «مَا أَنْزَلْنَا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَیٰ؛ ما قرآن را بر تو نازل نکردیم تا به مشقت و زحمت افتی» (طه/ ۲)؛ شما مأمور به وظیفه هستی نه مأمور به نتیجه.
محمودی بیان کرد: در جهان و تاریخ هیچ رهبری را این‌گونه نمی‌بینیم که چنان عاشق و دلباخته مردم باشد که از گمراهی آن‌ها تا این حد زجر بکشد. بنابراین، این خلق‌وخوی زیبای پیامبر(ص) است که می‌تواند رهنمودی برای تمام انسان‌ها باشد.
منبع: ايسنا