مدیریت بحران آب با کمک تمدن‌های باستانی
محققان و باستان‌شناسان در حال بررسی نحوه مدیریت آب تمدن‌های باستانی در مناطق کمیاب هستند زیرا این اکتشافات می‌تواند الهام‌بخش روش‌های فنی فعلی برای مقابله با خشکسالی‌های بدتر ناشی از تغییرات آب‌وهوایی باشد.
به نقل از ویفروم، فرهنگ‌های باستانی سیستم‌های پیچیده مدیریت آب ازجمله سدها، سیستم‌های آبریز، مخازن زیرزمینی و قنات‌ها را ساختند. این سیستم‌ها با هدف به حداکثر رساندن مقدار آب باران جمع آوری‌شده و ذخیره شده در ماه‌های مرطوب زمستان و به حداقل رساندن مقدار از دست رفته آب در اثر تبخیر در ماه‌های خشک تابستان طراحی شده‌اند.
امسال شاهد یکی از گرم‌ترین و خشک‌ترین تابستان‌ها برای بسیاری از نقاط جهان از جمله کانادا و جنوب‌غربی آمریکا بودیم و خشکسالی‌های ناشی از آن بر عرضه غذا تاثیر منفی گذاشت و قیمت گوشت را سه برابر سریع‌تر از تورم افزایش داد. با وجود شدت این خشکسالی‌ها، ممکن است بدترین شرایط در راه باشند و انتظار می‌رود حوادث شدید آب‌وهوایی در دشت‌ها به‌طور فزاینده‌ای شدید و مکرر شود و یکی از راهکارها استفاده از راه‌حل‌های قدیمی با فناوری کمتر است که توسط جوامع باستانی در آب‌و هوای خشک ایجاد شدند.
یکی از این جوامع باستانی نبطی‌ها بودند که ۲۰۰۰ سال پیش در بیابان‌های بسیار خشک اردن زندگی می‌کردند. نبطی‌ها که به دلیل نمای سنگی تراشیده شده در میراث جهانی یونسکو در پترا (پایتخت آنان) مشهور هستند عنوان مهندسان هدرولیک تاریخ را از آن خود کردند.
نبطی‌ها با استفاده از تکنیک‌های محلی و اتخاذ شده از فرهنگ‌های همسایه، استاد مهندسی هیدرولیک شدند. نبطی‌ها در پترا، شبکه ای از سدها را برای محافظت از پایتخت خود در برابر سیلاب‌های سیل‌آسا و کانال‌هایی برای رساندن آب به مرکز شهر احداث و در تپه‌های اطراف نیز مکان‌هایی (terraces) برای جذب رواناب، کاهش خطر سیل و حمایت از کشاورزی ایجاد کردند.
راهبردهای قدیمی برای مشکل دنیای مدرن
باوجود توسعه و ساخت دو هزاره پیش در این زمینه، در حال حاضر تلاش‌هایی برای احیای سیستم‌های مدیریت آب در اطراف پترا و کمک به کنترل سیل و حمایت از توسعه کشاورزی در حال انجام است. با وجود اینکه اجرای این راه‌حل‌های تاریخی ممکن است به تنهایی مسائل پیچیده‌ای را که در حال حاضر با آن روبرو هستیم حل نکند اما احتمالا نقش مهمی در کمک به ما در سازگاری با آب و هوای گرم‌تر و خشک‌تر ایفا خواهد کرد مانند آب انبارهای زیرزمینی نبطی‌ها که به دوگوت (dugouts) یا فرورفتگی‌های حفاری‌شده معروف هستند منبع مهم آب برای کشاورزان دشت است.
آب این مخازن ساخته شده توسط انسان را می‌توان از طریق آب‌های زیرزمینی تامین کرد اما اغلب وابسته به ذوب برف بهار است، با این حال، در شرایط خشکسالی تابستان گذشته، بسیاری از این حفره‌ها خشک شدند و بسیاری از کشاورزان را مجبور به پمپاژ آب‌های زیرزمینی کرد که مسائل خاص خود را دارد.
اتخاذ شیوه‌های پایدار مشابه آنچه که نبطی‌ها برای به حداکثررساندن میزان جمع‌آوری آب و به حداقل رساندن مقدار از دست‌رفته آب در تبخیر استفاده می‌کنند، می‌تواند به افزایش کارایی این مخازن کمک کند. همان‌طور که نبطی‌ها آب انبارهای خود را برای حداکثر رساندن، حوضه آبریز قرار دادند، حفره‌ها باید به صورت راهبردی در مزارع قرار گیرند تا ذوب برف هرچه بیشتر جمع‌آوری شود. با استفاده از کمربندهای حفاظتی که شامل درختان ردیفی و درختچه‌هایی است که به‌عنوان بادگیر عمل می‌کنند می‌توانند عامل تجمع برف شوند و میزان ذوب برف را افزایش دهد.
نبطی‌ها همچنین مراقب بودند که از تبخیر اجتناب کنند و حفره‌های مدرن ممکن است از پوشش‌دهی برای به حداقل‌رساندن اتلاف آب استفاده کنند. مطالعات جهانی موثر بودن پوشش‌های فیزیکی در کاهش سرعت تبخیر را نشان داده و اخیرا کالیفرنیا پیشنهاد کرده است که کانال‌های خود را با پنل‌های خورشیدی محافظت کند تا در ذخیره آب و در عین حال تولید برق سبز کمک کند.
در حالی که سرمایه‌گذاری بیشتر در سیستم‌های ذخیره آب باعث افزایش امنیت آب در دشت‌ها و کاهش اثرات خشکسالی‌های طولانی‌مدت می‌شود، این سیستم‌های ذخیره‌سازی همچنین می‌توانند با حفظ رواناب از مزایای بیشتری برای کاهش خطر سیل برخوردار شوند.
اگرچه اتخاذ این راه‌حل‌ها با فناوری کمتر و پایدار به خودی خود دشت‌ها را مقاوم در برابر خشکسالی نمی‌کند اما در ترکیب با راهبردهای نوآورانه کشت ممکن است نقش مهمی در کمک به کشاورزان برای کاهش تاثیرات رو به افزایش تغییرات آب‌وهوایی ایفا کنند.
منبع: ايسنا