اخبار

مرمت خانه‌های فراموش شده اودلاجان

بیش از پنج سالِ قبل، برخی از هنرمندان و فعالان شهری با امضای تفاهم‌نامه‌ای تعهد کردند تا دست‌کم بخشی از بافت تاریخی تهران را احیا کنند، هر چند برخی مشکلات باعث شد تا در آن زمان این تفاهم‌نامه اجرایی نشود، اما همت یکی از معماران سرانجام بخشی از بافت متروکه تاریخی اودلاجان که ۲۰ سال قبل با یک طرح شهری تخریب شده بود را زنده‌تر کرد، هر چند چیزی حدود ۲۰ هکتار از بافت تاریخی را امروز به پارکینگ تبدیل کرده‌اند، اما حالا مردم این منطقه برای مرمت خانه‌های خود از یکدیگر پیشی می‌گیرند.

عکس: محمدرضا بلندی

  • به واسطه شروع مرمت این چند خانه در کوچه آقاموسی در خیابان پامنار، شهرداری  پروژه کف‌فرش کردن کوچه را در دستور کار قرار داده است
  • به قول معمارِ خانه اردیبهشت اودلاجان، این خانه را از خاک و خاکستر به «اردیبهشت» تبدیل کرده‌اند
  • دالانی از تاریخ که کلید احیای بافت تاریخی اودلاجان را روشن کرده است
  • معمولا به ورودی بناهای قدیمی، جلوخان می‌گویند؛ فضای کوچکی که در ورودی خانه قرار دارد و حالا جلوخانه خانه اردیبهشت اودلاجان خود تبدیل به نقطه آغاز گعده‌های هنرمندان شده است
  • هشتی یا «کریاس» همان آستانه و ورودی خانه‌های قدیمی است که در معماری ایرانی فضایی سرپوشیده نامیده می‌شود که در میان کوچه و حیاط خانه ساخته می‌شود. در برخی خانه‌ها بلافاصله بعد از درگاه هشتی ساخته می‌شود و در برخی دیگر راهرو یا دهلیزی برای رسیدن به آن پشت سر گذاشته می‌شود
  • خانه اردیبهشت اودلاجان در محله پامنار امروز تبدیل به یک موسسه فرهنگی هنری شده است، این خانه تاریخی
  • خانه تاریخی اردیبهشت عودلاجان، از آمال و آرزوهای معماران و هنرمندانی به بار نشست  می‌خواستند کار و زندگی‌شان را به بافت تاریخی شهر منتقل کنند و سرانجام یکی از بین چند ده نفر، موفق به برآوردن این رویای خود شد
  • ساخت‌وسازهای بی‌رویه در بافت تاریخی اودلاجان و عرصه و حریم بناهای تاریخی، نشان از بی‌تفاوت بودن متولیان میراث فرهنگی استان تهران در نقاط مختلف باقی مانده بافت تاریخی تهران دارد
  • طرح‌های باقی مانده روی بدنه حمام خانه که به دوره زندیه نسبت داده شده‌اند، در کف حوض خانه اردیبهشت اودلاجان بازطراحی شده است
  • با وجود قرار داشتن این خانه در بافت تاریخی اودلاجان که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، اما ساخت وسازهای ناهمگون در بخش‌های مختلف بافت، تخطی از قوانین و ضوابط میراث فرهنگی در بافت‌های تاریخی را به وضوح نشان می‌دهد
  • ساخت‌وسازهای بی‌رویه در بافت تاریخی اودلاجان و عرصه و حریم بناهای تاریخی را بیشتر می‌توان در پشت بام خانه‌ها در بافت تاریخی اودلاجان به چشم دید
  • درِ خانه اردیبهشت اودلاجان از زمان شروع مرمت‌ها به روی مردم منطقه و گردشگران باز بود تا با روند مرمت و ساماندهی یک خانه قدیمی آشنا شوند. این اقدام یکی از عوامل موثر در ترغیب مردم منطقه به حفظ خانه‌های قدیمی‌شان داشت
  • بهروز مرباغی، معماری که ساز اودلاجان تاریخی را کوک می‌کند
  • بخش‌های مختلف خانه اردیبهشت اودلاجان را که امروز مجوز موسسه فرهنگی هنری گرفته، کاربری‌های مختلفی داده شده است، هنرمندان در این خانه در رفت و آمدند
  • معماری که ساز اودلاجان تاریخی را کوک می‌کند
  • تصاویری از گذشته خانه تاریخی «اردیبهشت اودلاجان»، قبل از آغاز مرمت‌ها
  • در آغاز مرمت‌های خانه، گمان بر این بود که بنا متعلق به دوره قاجار است، اما در فرآیند بازآفرینی خانه از روی اسناد و نشانه‌ها مشخص شد که بخش‌هایی از بنا متعلق به دوره زندیه است
  • زیرزمین خانه اردیبهشت اودلاجان به کتابخانه و کافه تبدیل شده است
  • خانه قدیمی و مخروبه بین دو بنای تازه مرمت شده تاریخی در محله پامنار تهران. احتمال ساماندهی این بنا نیز بعد از مرمت دومین خانه کوچه آقاموسی وجود دارد
  • در روزهای پایانی مرمت خانه اردیبهشت اودلاجان، مالک بنای روبه‌رویی این بنای قدیمی، از بهروز مرباغی درخواست کرد تا با مرمت خانه خود - که نخست قصد تخریب و ساخت یک انباری را در آن داشت - این خانه را نیز به گذشته خود برگرداند
  • تکه کاشی‌های قدیمی به دست آمده در نقاط مختلف دومین خانه در دست مرمت که روی دیوار ورودی بنا به یادگار قرار گرفته‌اند
  • دومین خانه قدیمی در دست مرمت، متاثر از آغاز مرمت‌ها در این منطقه از بافت تاریخی اودلاجان، اکنون در مراحل پایانی به سر می‌برد، هنوز گمانه‌زنی برای کاربری این بنای تاریخی ادامه دارد
  • هنوز نشانه‌های تهران قدیم در محله تاریخی پامنار به چشم می‌خورد اما تخریب‌ها و ساختِ خانه‌های بدقواره و آسمان‌خراش بخشِ زیادتری از این بافت‌ها را شامل می‌شود
  • با مرمت خانه اردیبهشت اودلاجان، مردم منطقه به فکر سروسامان دادن بناهای تاریخی خود افتادند تا از تاریخ را با محله پامنار تهران آشتی دهند
  • به دنبال مرمت نخستین خانه در محله پامنار، برخی از همسایگانِ این خانه به مرور برای مرمت و ساماندهی جداره‌های قدیمی خانه‌های خود، از بهروز مرباغی درخواست کرده‌اند تا زواید اضافی جداره خانه‌ها را ساماندهی کند
  • سر در تاریخی خانه را سال‌ها قبل برای جلوگیری از ثبت ملی تخریب کرده بودند، اما حالا به واسطه مرمت‌هایی که در این منطقه از پامنار انجام شده، درخواست مرمت این سر در را مطرح کرده‌اند
منبع:ایسنا

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *