مواجهه ادبیات با بحران‌هایی مثل کرونا
مجید راستی با بیان این‌که ادبیات بخش عمیق مسائل است، از مواجهه ادبیات با بحران‌هایی مثل کرونا می‌گوید.
این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان در گفت‌وگو با ایسنا درباره مواجهه ادبیات با بحران‌هایی مثل جنگ، بلایای طبیعی و بیماری‌های همه‌گیر از جمله کرونا، اظهار کرد: شکل‌های مختلفی برای مقابله با بحران‌ها وجود دارد. اگر به مسائل کودکان نگاه کنیم، یک‌سری از مشکلات مانند کرونا هست اما به این شکل فراگیر نبوده است. حالا که این اتفاق افتاده بزرگ‌ترها کارهای مختلفی می‌کنند تا کمترین صدمه به بچه‌ها وارد شود. یکی از چیزهایی که بچه‌ها به نوعی آن را از دست دادند، حضور در فضاهایی بود که جمع می‌شدند و بازی می‌کردند.
او افزود: ادبیات یکی از منابعی است که بچه‌ها می‌توانند از طریق آن با این نوع مسائل مقابله کنند؛ اما تا حدی می‌تواند کودکان را همراهی کند. زمانی‌که بچه‌ها کتاب می‌خوانند در واقع بخشی از وقت‌شان را می‌گذارند تا با دنیای آدم‌ها و ماجراها و فرهنگ‌ها آشنا شوند و شناخت خود را نسبت به دنیای بیرون از خودشان بیشتر کنند. در واقع ادبیات می‌تواند کودکان را وارد دنیاهایی کند و بحران‌ها و مشکلاتی را که در آن‌ها هست، به بچه‌ها نشان دهد و به نوعی تجربه ذهنی بچه‌ها را بالا ببرد.
راستی درباره تولیدات ادبی مرتبط با کرونا در دوران کرونایی هم گفت: ادبیات مانند خبر نیست که صبح اتفاق بیفتد و نهایتاً تا شب در دسترس مردم باشد یا روزنامه نیست که بلافاصله مسئله‌ای را منعکس کند و مخاطب بتواند از آن استفاده کند. زمانی که یک کتاب بخواهد منتشر شود در شرایط عادی و با توجه به شرایط ناشر و برنامه‌ریزی‌هایی که برای تولید کتاب دارد، از یک سال تا ۱۰ سال طول می‌کشد. از زمانی هم که بحران کرونا پیش آمده، ناشران هم به سهم خودشان تلاش کرده‌اند اما مانند هر شغل دیگری با وقفه و کندی روبه‌رو شده‌اند. اگر نویسنده‌ای هم بخواهد برای این موضوع قصه‌ای بنویسد، البته قصه‌ای که به درد بخورد، زمان می‌برد؛ یعنی حتی اگر الان هم کارهایی نوشته شده باشد برای تبدل شدن به کتاب قطعا در مرحله آماده‌سازی است و با توجه به شرایط پیش‌آمده، فعالیت ناشران کمتر از نصف شده است؛ ما با شرایطی روبه‌رو بودیم که یک ماه کل مشاغل غیرضروری از جمله نشر تعطیل شد. این وقفه‌ها ضربه کاری می‌زند.
او در ادامه خاطرنشان کرد: ادبیات زمان‌بر است و تا یک اثر خلق شده و به مرحله آماده‌سازی و تکثیر برسد و بعد در دسترس بچه‌ها قرار بگیرد زمان خواهد برد. از طرف دیگر ما یک واقعیت تلخ هم جدای بحران کرونا داشتیم، آن هم تیراژ کتاب است؛ تیراژ کتاب‌ها آن‌قدر پایین آمده که اگر کتابی که تولید می‌شود، فقط در دسترس بچه‌های تهران قرار بگیرد چیزی نمی‌شود، تیراژ ۱۰۰۰ نسخه برای یک منطقه هم کفاف نمی‌دهد، در هر منطقه چندین هزار بچه هست.
نویسنده «قصه‌های فندق و پسته»، «پل آشتی» و «پسر کوچولویی به اسم غوره» تاکید کرد: ادبیات بخش عمیق مسائل است، مانند دریا است، هرچه به عمق دریا می‌روید امواج نمود ندارد اما وجود دارد. بنابراین ادبیات به سهم خود و با تلاش کسانی که در این مسیر کار می‌کنند، قطعا کارهایی خلق خواهد کرد که با فاصله زمانی به دست بچه‌های محدودی خواهد رسید. رد پای هر بحرانی که به زندگی انسان‌ها برمی‌گردد در قصه‌هایی از ادبیات نمود پیدا کرده، همان‌طور که از گذشته‌ها داریم، قطعا این مسئله نیز خود را نشان خواهد داد. اما آن‌چه در حال حاضر مهم است، این است که بچه‌ها تشویق شوند تا مقداری از وقت‌شان را به مطالعه بگذرانند و این مهم است که مطالعه کنند، همفکری داشته باشند و نظرات خود را با دوستان‌شان مبادله کنند، کتاب مشخصی انتخاب کنند و روحیه‌شان را با مطالعه و حفظ دوستی‌ها تقویت کنند.
مجید راستی همچنین درباره این‌که کرونا می‌تواند به عنوان یک سوژه جهانی دریچه‌ای رو به ادبیات جهان باز کند، گفت: به اعتقاد من ادبیات همه کشورها به هم نزدیک است زیرا با مسائل انسانی سر و کار دارد؛ خشم، نفرت و عشق موضوعاتی است که بین همه انسان‌ها مشترک است و ادبیات و هنر از همین چیزها خلق می‌شود و بیان‌کننده همین مسائل است. نگاه انسانی این کشور و آن کشور ندارد، مسائل، مفاهیم و موضوعات انسانی بین همه ملیت‌ها مشترک است با ویژگی‌های منطقه‌ای، مسائل انسانی هم در دسترس همه ادبیات‌ها و هنر است؛ مثلا جنگ ضایعه‌ای در زندگی ملت‌هاست که برای برخی از کشورها پیش آمده اما مسائلی مانند صلح، مهربانی، دوستی و تلاش برای پیشرفت چیزهایی است که بخصوص در ادبیات کودک نسبت به ادبیات بزرگسال بیشتر دیده می‌شود اما جا دارد باز هم بر روی آن‌ها کار شود.
انتهای پیام
منبع:ایسنا