مُسَکِن میراث فرهنگی دردی از آسیب‌های سیل ۹۸ کم نکرد

به گزارش ایسنا، ۱۹ روز از سال ۱۳۹۸ و سیلی که حدود ۷۳۰ اثر تاریخیِ ۲۵ استان کشور را دچار آسیب کرده بود می‌گذشت که میراث فرهنگی اعلام کرد «بررسی‌ها و پایش‌های انجام شده تا کنون، نشان داده اعتباری معادل ۳۰۰ میلیارد تومان برای مرمت و نجات‌بخشی این آثار نیاز است.» هر چند یک ماه بعد آسیب‌ها به ۳۸۰ میلیارد تومان رسید و امیدها به اعتبارات بند «ز» ستاد بحران بود تا با پرداخت اعتبارهای بررسی شده، شاید دردی از آثار تاریخیِ آسیب دیده از سیل، کمتر شود. شاید در آن زمان نخستین اولویت‌ها برطرف کردن آسیب‌های وارد شده به مردم بود، اما هنوز بعد از گذشت یک سال میراث فرهنگی می‌گوید: حتی یک ریال هم برای برطرف کردن آسیب‌های وارد شده از سوی ستاد بحران پرداخت نشده است.

اکنون در این شرایط و بعد از گذشت این مدت، بار دیگر هشدارهای هواشناسی برای احتمال بارش باران‌های سیلابی در نقاط مختلف کشور در شرایطی مطرح می‌شوند که تا کنون چند استان مانند خوزستان و لرستان و برخی از نقاط کرمان در طول یک ماه گذشته تا امروز درگیر این بارش‌ها شده‌اند.

اعتبارات سیل نوروز ۹۸ هنوز پرداخت نشده‌اند

محمد حسن طالبیان – معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی – در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این‌که باران‌های سیلابی چند روز گذشته در استان‌های لرستان و خوزستان، خوشبختانه آسیب چندانی به بناهای تاریخی این استان‌ها وارد نکره است، اظهار می‌کند: بعد از سیل فروردین ۱۳۹۸، یکسری اقدامات حفاظتی برای بناهای تاریخی لرستان مانند پل‌های مهم استان انجام شدند؛ اما خوشبختانه این بار خسارت جزئی است.

وی با این وجود با اشاره به این‌که در این شرایط معنای این حرف، آن نیست که با سیل بعدی اتفاقی برای بناهای تاریخی نمی‌افتد، می‌افزاید: متاسفانه بعد از سیل در نوروز ۹۸، اعتباراتی که قرار بود برای مرمت بناهای تاریخی هر چند کم اختصاص یابد، هیچ‌کدام تا کنون داده نشده است که در این شرایط اگر قرار باشد وضعیت به همین صورت ادامه پیدا کند، ممکن است در اتفاقات بعدی مشکلی برای بناهای تاریخی ایجاد شود.

مشکل‌مان بناهای تاریخیِ در اختیار بخش خصوصی است

معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با تاکید بر این‌که در بحث حفاظت از آثار تاریخی در برابر بحران‌هایی مانند سیل، بخش‌هایی که در دست حاکمیت است معمولا بر اساس دستورالعمل‌های در اختیار نگهداری می‌شوند، ادامه می‌دهد: مثلا مناطقی مانند پشت‌بام‌ها و ناودان‌ها هر کدام نحوه‌ی نگهداری خاصی دارند که حتما حفاظت آن‌ها بر اساس دستورالعمل‌های در دسترس است، از این بابت نگرانی خاصی نداریم.

او اما مشکل میراث فرهنگی در این زمینه را بیشتر با بناهای تاریخی در اختیار مالکان خصوصی می‌داند و ادامه می‌دهد:‌ باید به این بناهای تاریخی نیز رسیدگی شود، چون سرمایه و میراث مردم هستند. در واقع چنین اقداماتی به طور مرتب توسط استان‌ها، کارشناسان و استادکاران انجام می‌شود. در برخی نقاط احساسِ خطر برای بناهای تاریخی وجود دارد که باید به آن‌ها نیز رسیدگی شود، اما در حد امکانات خود. بناهای در اختیار حاکمیت از برنامه‌ریزی بهتری برای نگهداری برخوردارند.

وی با اشاره به باران‌های سیلابی‌ اسفند ۹۸، در خوزستان که فقط آسیب‌های جزئی به چند بنای تاریخی و مسجدی در بافت تاریخی دزفول وارد کرده است، بیان می‌کند: از یک سو  این بناهای تاریخی در سیل نوروز ۹۸ آسیب دیده بودند و به مرمت نیاز داشتند و از سوی دیگر هنوز اعتبارات سیل فروردین از سوی ستاد بحران به وزارتخانه پرداخت نشده است، چون به مرمت اساسی داشتند و این کار قبل از باران‌های سیلابی اسفند انجام نشد، آن‌ها بیشتر آسیب دیدند.

او اظهار می‌کند که امیدواریم با رسیدن اعتبار زودتر بتوان بناهای آسیب دیده را مرمت کنند.

وی با تاکید بر این‌که دستور نگهداری و پایش آثار تاریخی در زمان‌های بحران مانند وقوع سیل یا باران‌های سیلابی در اختیار استان‌هاست، ادامه می‌دهد: مساله روشن است. مناطقی که مشکلات بیشتری دارند باید بلافاصله بعد از باران‌های سیلابی مرمت شوند، در غیر این صورت زودتر تخریب می‌شوند.

موزه‌ها در بحران آثار خود را به نقاط امن منتقل می‌کنند

معاون میراث فرهنگی، با بیان این‌که خوشبختانه موزه‌ها در سیل نوروز ۹۸ آسیب چندانی ندیدند، اظهار می‌کند: در شرایط بحران موزه‌ها موظف به انتقال آثار تاریخی خود به نقاط امن هستند. در سیل گذشته نیز چنین اتفاقی برای «فلک‌الافلاک» رخ داد. بر اساس تمهیداتِ اندیشیده شده آثار تاریخی موزه‌ها در مواقع احتمال ریسک، باید آثار خود را به سرعت جابجا کنند تا مشکلی برای آن‌ها رخ ندهد. برای موزه‌ی فلک‌الافلاک در نوروز ۱۳۹۸ با چنین اقدامی موفق به رفع خطر شدیم.

اگر با اعتبار محدودمان کار نمی‌کردیم، امسال آسیب‌ها بیشتر بود

طالبیان با تاکید بر مرمت‌های اضطراری روی برخی از آثار تاریخی آسیب دیده از سیل نوروز ۱۳۹۸، از محل اعتبارات جزئیِ اضطراریِ سالیانه‌ی میراث فرهنگی، بیان می‌کند: اگر این کار نیز انجام نمی‌شد، آسیب به بناها امسال بسیار بیشتر می‌شد. در واقع میراث فرهنگی تلاش کرد تا همه‌ی اقدامات حفاظتی روی پل‌ها، پایه‌ی پل‌ها و کارهای اضطراری موجود را انجام دهد.

او انجام مرمت‌های اضطراری به موقع در بناهای سیل دیده‌ی نوروز ۹۸ را عاملِ وارد شدن کمترین خسارت‌ها به بناهای تاریخی قرار گرفته در معرض باران‌هایِ سیلابی امسال می‌داند و می‌گوید: به همین دلیل نیز در اثر باران‌های سیلابی حدود یک ماه قبل تا امروز، خسارت‌های جزئی به بناهای تاریخی وارد شد.

در آسیب‌های سیل ۹۸ به اعتباری حداقل ۲۰ میلیاردی نیاز داریم

وی با این وجود تاکید می‌کند: معنایِ کمتر آسیب دیدن بناهای تاریخی این نیست که اگر کار اساسی انجام نشود، در بارش‌های احتمالی بعدی نیز بناها سالم باقی می‌مانند. به عنوان مثال به اعتباری حدود ۲۰ میلیارد تومان برای آثار تاریخی آسیب دیده از نوروز ۹۸ نیاز داریم تا با بحران جدیدتری مواجه نشویم.

طالبیان با تاکید بر این‌که تا کنون یک ریال هم از سوی ستاد بحران در نوروز ۹۸ به میراث فرهنگی پرداخت نشده است، ادامه می‌دهد: تا کنون هر کاری که انجام داده‌ایم از محل اعتبارات سالیانه‌ی اضطراری بوده است. برای استان خوزستان نیز همین کار انجام شد. در مرمت‌های شوشتر و خوزستان یا دیگر پایگاه‌های میراث فرهنگی، اعتبارات اضطراری به ما کمک کردند، اما اکنون این بناها به مرمت‌های اساسی نیاز دارند.

او همچنین با بیان این‌که معاونت میراث فرهنگی وزارتخانه، در برنامه‌ی اعتبارهایِ اضطراری خود، اختصاص اعتبار برای مرمتِ بناهای آسیب دیده را در اولویت قرار داده است، تاکید می‌کند: تلاش می‌کنیم مرمت‌های اضطراری را انجام دهیم، اما اگر اعتبارِ کمی که از محل ستاد بحران تصویب شده اختصاص داده نشود و بناها به صورت کامل مرمت نشوند، این‌بار احتمالا آسیب‌های بدتری به بناهای تاریخی وارد می‌شود.

انتهای پیام

منبع:ایسنا