می‌خواهید تا عید به تناسب اندام برسید؟
ایسنا/البرز با نزدیک شدن به عید نوروز، بسیاری از افرادی که دارای اضافه وزن هستند تلاش می‌کنند با رژیم‌های کوتاه مدت و سخت در مدت زمان کوتاهی لاغر شوند تا در دید و بازدیدهای عید نوروز وجهه بهتری داشته باشند. تب و تاب لاغری از حوالی اسفندماه به جان خیلی‌ها می‌افتد و عموما با شکست مواجه می‌شود چرا که افراد معمولا مسیر غلطی را برای کاهش وزن انتخاب می‌کنند.
اما واقعا باید چه کرد؟ چطور می‌شود در مدت کوتاهی، میزان زیادی وزن کم کرد به طوری که به بدن آسیب نرسد؟ آیا چنین امکانی وجود دارد؟
پریسا نژادحاجیان، متخصص امور تغذیه در گفت و گو با ایسنا، در پاسخ به این سوال که از چه زمانی باید برای لاغر بودن در عید اقدام کرد، می‌گوید: وقتی افراد دچار چاقی یا اضافه وزن هستند، هر زمانی از سال که برای کاهش وزن اقدام کنند، زمان خوبی است و تاثیر مناسبی خواهد داشت. در افراد دارای اضافه وزن، فقط کاهش 5 تا 10 درصد از وزن بدن، شاخص‌هایی مثل قند خون، فشار خون و چربی خون را کاهش می‌دهد و ریسک ابتلا به سرطان‌های مختلف را کمتر می‌کند. بنابراین هر زمان که افراد اقدام به کاهش وزن کنند، قدم مثبتی در زندگی‌شان برداشته‌اند که می‌تواند روی بسیاری از مسائل زندگی تاثیرگذار باشد. اما نکته مهم در این خصوص، این است که حتما باید از روش و مسیر درست و اصولی بهره ببرند. استفاده از راه‌های غلط برای کاهش وزن، عوارض بسیار زیادی برای بدن دارد که در دراز مدت روی سلامت فرد اثر گذار است.
عضلات را حفظ کنید، چربی‌ها را از بین ببرید
وی ادامه می‌دهد: بدن انسان ترکیبی از توده چربی و عضلات است. زمانی که افراد در مدت زمان کم، تصمیم به کاهش وزن شدید می‌گیرند، علاوه بر توده چربی، بخشی از توده عضلانی بدن خود را نیز از دست می‌دهند. به طور کلی هرچه مدت زمان طولانی‌تری برای کاهش وزن در نظر گرفته شود و سرعت این فرآیند کمتر باشد، آنچه از بدن کم می‌شود توده‌های چربی است و بافت‌های عضلانی حفظ می‌شوند. وقتی عضلات بدن از دست بروند، سوخت و ساز بدن نیز کاهش پیدا می‌کند. عضلات کارخانه‌های فعالی هستند که در بدن وظیفه تولید انرژی و سوخت و ساز را به عهده دارند و زمانی که عضلات از دست بروند، به تدریج متابولیسم و سوخت و ساز بدن افت می‌کند و این امر در ادامه موجب می‌شود که بافت چربی دوباره در بدن افزایش پیدا کند و فرد دچار اضافه وزن شود. یکی از کلیدی‌ترین نکات برای کاهش وزن، تغییر اصولی سبک زندگی است و وقتی این اتفاق رخ نمی‌دهد و فقط مدت زمان کوتاهی با تحت فشار گذاشتن بدن، اقدام به کاهش وزن می‌کنیم مدتی بعد دوباره به همان وزن سابق و حتی بیشتر از آن برمی‌گردیم و در این حالت کم کردن دوباره وزن بسیار سخت‌تر خواهد بود چرا که این بار به خاطر کاهش عضلات بدن، سوخت‌وساز کمتر شده است.
شاخصه‌های یک رژیم اصولی و کارآمد
نژادحاجیان در پاسخ به این سوال که، یک رژیم درست باید چه شرایطی داشته باشد و محتوی چه موادی باشد که بدن آسیب نبیند و از طرفی در کوتاه‌ترین زمان، بیشترین بازده را بگیریم، عنوان می‌کند: اولین قدم برای افرادی که می‌خواهند در مدت زمان مشخصی وزن کم کنند این است که انتخاب‌های غذایی خود را تغییر بدهند. ابتدا باید تنقلات ناسالم، شیرینی‌جات، چربی‌ها، نوشابه‌های صنعتی، فست‌فودها و غلات تصفیه شده را به طور کامل از برنامه غذایی خود حذف کرده و میوه، سبزیجات، حبوبات، غلات سبوس‌دار و لبنیات کم چرب را جایگزین آن‌ها کنند. دقت کنید که باید میزان دریافت فیبر روزانه را افزایش بدهیم. افزایش مصرف فیبر نه تنها در تضمین سلامتی افراد موثر است، بلکه به خوبی در کاهش وزن نیز اثر خودش را نشان می‌دهد.
این متخصص تغذیه و رژیم‌های غذایی می‌افزاید: مورد دیگری که باید رعایت شود تا رژیم‌ها کارآمد و موثر باشند، نظم غذایی است. گاهی حتی این‌که چه زمانی غذا مصرف می‌کنیم، مهم‌تر از این است که چه چیزی می‌خوریم و این موضوع نشان دهنده اهمیت نظم غذایی در یک رژیم اصولی است. توصیه می‌شود ساعات مشخصی برای دریافت مواد غذایی تعیین شود که فرد مدت زمان طولانی گرسنه نمایند و یا برعکس در یک بازه زمانی کوتاه، بیش از حد نیاز کالری دریافت نکند. در صورتی که نظم غذایی در زندگی افراد حاکم باشد، ریزه‌خوری‌های مکرر که یکی از اصلی‌ترین عوامل چاقی هستند، خود به خود حذف خواهند شد.
ورزش و رژیم مکمل یکدیگر هستند
نژادحاجیان می‌گوید: فعالیت بدنی در مقوله کاهش وزن یکی از اصلی‌ترین اقدامات است و وقتی با یک رژیم اصولی و درست همراه باشد، اثر دو چندان خواهد داشت. پیشنهاد می‌شود که در دوره‌های کاهش وزن، ورزش به صورت ترکیبی از فعالیت‌های هوازی و قدرتی باشد. ورزش‌های هوازی مثل پیاده‌روی، شنا و دوچرخه سواری بدن را وارد فاز چربی سوزی می‌کند و اکسیژنی که در طی این نوع فعالیت‌ها جذب می‌شود، برای سوزاندن و اکسید کردن چربی‌های بدن مصرف می‌شود. ورزش‌های قدرتی نیز از این جهت اهمیت دارند که به حفظ و تقویت عضلات کمک می‌کنند. با تقویت عضلات، سطح سوخت و ساز بدن افزایش پیدا می‌کند که در ادامه کاهش وزن را به دنبال خواهد داشت. معمولا در روند کاهش وزن، افراد بعد از مدتی دچار توقف وزنی می‌شوند و وزن آن‌ها پایین نمی‌آید که دلیلش کم شدن متابولیسم یا سوخت و ساز بدن است. ورزش‌های قدرتی مثل کار با وزنه‌ها، باعث می‌شود که فرآیند سوخت و ساز در بدن حفظ شود و ادامه داشته باشد.
دارو و مکمل با هم فرق دارند!
وی ضمن اشاره به تفاوت‌های میان دارو و مکمل، می‌گوید: مقوله استفاده از دارو و مکمل‌ها برای کاهش وزن همیشه مطرح بوده و هست اما باید به این نکته توجه کرد که دارو برای درمان است و ما زمانی برای کاهش وزن در افراد، دارو تجویز می‌کنیم که شخص دچار یک مشکل یا بیماری خاص باشد. استفاده از داروها روی افرادی که دچار بیماری هورمونی یا متابولیکی نیستند و صرفا برای لاغری از دارو استفاده می‌کنند به هیچ وجه کار عقلانی و مورد تایید نیست چرا که در افراد سالم، استفاده از دارو موجب برهم خوردن تعادل‌های هورمونی و اشتها می‌شود که خود این موارد، بیماری‌های بسیاری را در پی دارند. پس این نکته حائز اهمیت است که افراد فرق بین مکمل و دارو را متوجه باشند.
نژادحاجیان تاکید می‌کند: مکمل‌ها نیز باید در ابتدا از مراکز مورد تایید و اطمینان تامین شوند. در مرحله بعد باید توجه داشت که اثر مکمل روی همه افراد یکسان نیست لذا باید شرایط خاص هر فرد توسط کارشناس تغذیه بررسی شود بنابراین استفاده خودسرانه از مکمل‌های چربی‌سوز یا کاهش اشتها به هیچ وجه مورد تایید و توصیه نیست. این که فکر کنیم برخی از چربی‌سوزها چون منشا گیاهی دارند، پس بی‌خطر هستند، یک باور کاملا اشتباه است. دقت کنید که مکمل‌ها فقط تسریع کننده و کمک کننده روند کاهش وزن هستند و به تنهایی نمی‌توانند تاثیری رو فرد داشته باشند. مکمل‌ها تنها در کنار یک رژیم درست و تحرک کافی، اثربخش خواهند بود.
یک برای برای همیشه با چربی‌های اضافی خداحافظی کنید!
به گفته این متخصص تغذیه و رژیم‌های غذایی، تجربه نشان داده که تصمیم فوری برای کاهش وزن در مدت زمان کوتاه، چندان ماندگار نیست و اگر نتیجه هم بدهد، بعد از مدت کوتاهی فرد به همان وزن قبلی یا حتی وزن بیشتر برمی‌گردد. دقت کنید که برای لاغر شدن علاوه بر انگیزه کافی، زمان مناسب نیز مهم است و نباید از خودتان توقع‌های عجیب و غریب داشته باشید! کاهش وزن شدید در یک ماه صرفا برای بهتره جلوه کردن در دید و باز دیدهای عید ممکن است چند ماه بعد، به چاقی شدیدتری منجر شود لذا پیشنهاد کارشناسان تغذیه این است که برای لاغری، برنامه‌ای منظم و منسجم داشته باشید، به خودتان و بدنتان زمان دهید، سبک زندگی‌تان را تغییر دهید و برای رسیدن به سلامتی تلاش کنید، ورزش را فراموش نکنید و در انتها نا امید نشوید. مهم نیست این عید را مثل عیدهای گذشته با اضافه وزن باشید یا نه، مهم این است که بقیه روزهای سال چطور باشید پس در تقویم سال آینده، برای همه روزها برنامه داشته باشید نه فقط تعطیلات نوروزی.
منبع: ایسنا