نبود زمین مناسب، مشکل انتقال زندان مشهد
ایسنا/خراسان رضوی مدیر کل زندانهای خراسان رضوی با اشاره به اینکه انتقال زندان مشهد مربوط به ۲۰ سال پیش است، گفت: به دلیل نبود زمین مناسب، تاکنون اقدامی در این زمینه صورت نگرفته و برای زمینی هم که سال گذشته جهت احداث زندان جدید در نظر گرفته شد، معارضینی پیدا شده است.
سعید سرباز جانفدا امروز چهارم خرداد ماه در نشست خبری که در اداره کل زندانهای خراسان رضوی برگزار شد، با اشاره به مناسبت پنجم خرداد، روز نسیم مهر و حمایت از خانواده زندانیان اظهار کرد: رسیدگی به وضعیت خانواده زندانیها و توجه به این قشر یکی از تکالیف مجموعه قوه قضاییه و سازمانها زندانهاست؛ از گذشته در قالب حمایت از انجمن زندانیان در نقاط مختلف کشور، خانوادههای بیبضاعت زندانیان تحت پوشش این انجمنها قرار میگرفتند و از این طریق برای رفع بخشی از مشکلاتشان به دستگاهها و مراکز حمایتی معرفی میشدند.
وی افزود: در دوره جدید، مدیریت قوه قضاییه با حضور حجتالاسلام رئیسی و دوره جدید ریاست سازمان زندانها، بعد از تدوین و ابلاغ سند تحول قوه قضاییه، موضوعات مختلفی در رابطه با اصلاح و تربیت واقعی زندانیان مورد توجه بیشتر واقع شد.
جانفدا با اشاره به اینکه یکی از پارامترهای اصلی اصلاح و تربیت زندانیان، خانوادههای ایشان بود و از چند منظر مورد توجه قرار گرفتند، بیان کرد: خانواده در هدایت زندانی به سمت اصلاح، نقش موثری دارد و میتواند با تاثیرگذاری روی فرد بزهکار، او را از مسیر جرم بازگرداند تا زندانی پس از آزادی دوباره مرتکب جرم نشود. کاهش میزان جرایم زمانی اتفاق میافتد که خانواده را مورد توجه قرار دهیم.
جانفدا با اظهار به اینکه «از سوی دیگر، در رویکرد جدید، خانوادهها به عنوان قشر آسیبدیده و آسیبپذیر به عنوان رکن اصلی فعالیتها مورد توجه دستگاه قضایی و اجرایی سازمان زندانها قرار گرفتند»، ادامه داد: مخصوصا از سال جاری با تاکیدات ریاست قوه قضاییه و دستورات ریاست سازمان زندانها توجه به خانوادهها به شکل جدی و عملی در دستور کار سازمان به عنوان یکی از اولویتها قرار گرفته است.
مراقبت از خانواده زندانیان، بخشی از فرآیند اصلاح و تربیت است
مدیر کل زندانهای خراسان رضوی تصریح کرد: در همین راستا، ریاست قوه قضاییه تاکید داشتند که نباید تحت هیچ شرایطی خانوادههای زندانیانی که به لحاظ مالی تحت فشار هستند را فراموش کرد و به هر بهانهای باید به آنها کمک کرد. رئیس سازمان زندانها نیز اشاره کردند که مراقبت از خانواده زندانیان، بخشی از فرآیند اصلاح و تربیت است.
وی ضمن بیان اینکه «در زندانبانی اسلامی این نکته مورد توجه است که خانواده به واسطه مجرم بودن یکی از اعضای آن، طرد نخواهد شد، بلکه به عنوان عائله نظام تحت چتر حمایتی قرار میگیرد»، گفت: قبلتر اینگونه بود که خانوادههای زندانی که به لحاظ معیشتی در سختی قرار داشتند، به انجمنها مراجعه و درخواست حمایت میکردند. در این فرآیند بعضا خانوادههایی بودند که از نگاه مادی دور مانده یا اطلاع نداشتند که مراجعه کنند و یا اینکه کرامت انسانی آنها ایجاب میکرد که از مراجعه و تحت پوشش قرار گرفتن خجالت بکشند و به همین دلیل ما از وضعیت آنها غافل میماندیم.
راهاندازی سامانه حمایت برای تحت پوشش دادن خانواده زندانیان
جانفدا با اشاره به اینکه «در رویکرد جدید بنا بر این شده که مدیریت زندانها و بهتبع آن انجمنهای حمایت از خانواده زندانیان با جدیت و با مراجعه حضوری و مستمر وضعیت خانوادهها را بررسی کنند»، در خصوص سامانه حمایت توضیح داد: در همین راستا هم سامانهای تحت عنوان سامانه حمایت راهاندازی شده است. این سامانه بازه خدماترسانی را به خانوادهها گسترش داده و نظاممند میکند و بناست از این پس تمام اقدامات حمایتی در این سامانه و به صورت شفاف صورت بگیرد.
وی ادامه داد: اطلاعرسانیها هم در سطح انجمنهای شهرستانها و هم در سطح زندانها به خود مددجوها انجام شده است. خانوادهها به راحتی میتوانند در این سامانه ثبت نام کرده، وضعیت خود را در آن درج کنند و بر اساس آن اطلاعات خدمات ارائه میشود. خانوادهها در چند سطح مختلف طبقه بندی شده و تعریف میشود که برای هرکدام چه خدماتی و در چه مدتی باید ارائه شود.
مدیر کل زندانهای خراسان تصریح کرد: خانوادههایی که دسترسی به امکانات تکنولوژی ندارند، میتوانند با مراجعه به زندانهای محل شهرستان خود یا انجمنها، کار ثبتنام خود را توسط مددکاران به انجام برسانند.
وی افزود: آمار تعداد خانوادهها در این سامانه کاملا ساماندهی خواهد شد و میتوانیم در سال جاری به آمار و ارقام دقیق در خصوص حمایت از آنها دستیابیم و گزارش کامل اطلاعات را ارائه خواهیم داد.
مدیر کل زندانهای خراسان رضوی با اشاره به اینکه مدیران و روسای زندانهای استان مکلف شدند که در هفته به صورت حضوری وضعیت حداقل یک خانواده را بررسی کنند، بیان کرد: از مدیران استانی، شهرستانی و سایر دستگاهها دعوت میکنیم ما را در این کار همراهی کنند. این همکاری از این جهت اهمیت دارد که عزیزان بتوانند عمق مشکلات این خانوادهها را خوب لمس کرده و دست ما را در کمک به آنها بگیرند. حجم کار به گونهای است که شاید از عهده یک سازمان به تنهایی خارج باشد و همچنان که انجمنهای ما را نهادهای مردمی و خیرین کمک میکردند، اینجا هم نیازمند کمک نهادهای مردمی و دستگاههای متولی امر که تکلیف حمایت از اقشار مختلف را دارند، هستیم.
وی ادامه داد: همچنین مراجع قضایی با بررسی و لحاظ این خانوادهها میتوانند در تصمیمگیریها در خصوص محکومان تجدیدنظر کنند و راه مناسبتری را برای اصلاح و تربیت آنها تدبیر کنند.
جانفدا با اظهار به اینکه «این خانوادهها بعضا در شرایطی قرار دارند که دل هر فردی را که ذرهای احساس مسئولیت دارد، به درد میآورد»، بیان کرد: به طور مثال خانوادهای را دیدیم با چهار فرزند خردسال که سرپرست خانوار بر حسب جرمی که مرتکب شده در زندان به سر میبرد و بچههایی که در سنین مدرسه قرار دارند به دلیل عدم دسترسی به حتی یک گوشی موبایل ترک تحصیل کرده و از امکانات تحصیلی محروم شدند. در این خانوادهها امکانات تحصیلی، معیشتی و… در پایینترین حد خود قرار دارد.
انجام ۱۱۲ بازدید از خانواده زندانیان در ماه رمضان
به گفته مدیر کل زندانهای خراسان رضوی، در ماه رمضان در استان ۱۱۲ بازدید از خانوادههای زندانیان نیازمند انجام شده که در این بازدیدها بعضا مسئولان استانی و شهرستانی نیز حضور پیدا کردند.
وی با تاکید بر اینکه «این خانوادهها هیچ تقصیری در شکلگیری، انجام و وقوع جرم توسط یک فرد ندارند»، عنوان کرد: قانون اساسی، اصل شخصی بودن مجازات را تصریح کرده است؛ به این معنی که هر فردی که جرمی انجام داده، صرفا خودش بر اساس قوانین باید تنبیه شود. یک سرپرست خانواری جرمی مرتکب میشود، زندانی میشود و در زندان از امکانات غذایی، بهداشت و درمان، اشتغال، آموزشهای فرهنگی و.. برخوردار میشود، اما در این راستا خانواده با مشکلات زیادی روبهرو میشود. این افراد هیچ تقصیری ندارند، اما به نوعی مجازات میشوند؛ فرزندان از آموزش محروم میشوند و خانواده دچار گرفتاریهای شدید اقتصادی میشود.
جانفدا رفع این مشکل را نیازمند یک عزم اجتماعی جدی دانست و تاکید کرد: رسانهها رسالت سنگینی را برای تبدیل این موضوع به یک گفتمان اجتماعی بر عهده دارند.
وی با اشاره به خانوادههای زندانیان اظهار کرد: درست است که ما اقشار کمدرآمد در سطح کشور زیاد داریم، اما بعید میدانم قشری آسیبپذیرتر از این افراد داشته باشیم. از این خانوادهها، سرپرست خانوار را حذف میکنیم و به این گونه هیچ معیشتی ندارند.
مدیر کل زندانهای خراسان رضوی با اشاره به اینکه «خانوادههای زیادی به کمیته امداد معرفی شده و تحت پوشش آن قرار دارند»، تصریح کرد: اما همچنان تعداد زیادی از خانوادههای بی بضاعت و آبرومند هستند که در این فرآیند مغفول واقع میشوند. باید با یک عزم ملی به سراغ این موضوع رفته و خانوادهها را به یک استاندارد معیشتی برسانیم تا فرزندان آسیب نبینند.
جانفدا افزود: اکنون عموم جامعهشناسان و روانشناسان به این موضوع تاکید دارند که وقتی فردی مرتب جرمی میشود، جامعه هم در قبال این اتفاق مسئول است و باید بررسی کنیم که چند درصد جامعه و چند درصد خود فرد مقصر بوده است. شاید افراد در شرایط الزام، اجبار و التزام، ناچار باشند کار اشتباهی را انجام دهند و این برمیگردد به ضعف ما مسئولین و جامعه که منجر شده فرد در این مسیر قرار بگیرد.
اصلاح و تربیت باید واقعی باشد و نه در حد آمار و ارقام
وی با بیان اینکه « در سازمان زندانها، با اعتقاد راسخ به اینکه اصلاح و تربیت باید واقعی باشد و نه در حد آمار و ارقام، اتفاقات خوبی رخ داده و در حال رخ دادن است»، ادامه داد: همچنین موضوع مورد توجه دیگر این است که ظرفیتهای اجتماعی باید به این عرصه وارد شده و دست ما را بگیرند تا جایی که روزی برسد که شاهد وقوع جرم در جامعه نباشیم و بتوانیم این افراد آسیبدیده و آسیبپذیر را به گونهای حمایت کنیم که دیگر سراغ بزه و جرم نروند.
مدیر کل زندانهای خراسان رضوی با اظهار به اینکه «ما برای اصلاح و تربیت واقعی مجرمین به دنبال حلقههای مفقوده میگشتیم»، گفت: همان رویکردی که سند تحول قوه قضاییه بر مبنای آن تدوین شده و به سمت پیدا کردن چالشهایی رفته است که به طور مثال چرا یکسری از قوانین و رویهها نتیجهبخش نبوده است، کارشناسان و مسئولین ذیربط نشستند و چالشها را در بخشهای مختلف شناسایی کردند.
دوران پس از آزادی زندانیان مغفول مانده است
وی افزود: ما به این نتیجه رسیدیم که مرحلهای که همیشه مغفول مانده دوران پس از آزادی است؛ در این دوران که مهمترین قسمت قضیه است، زندانی در اختیار ما نیست و ما هیچ کنترلی بر روی اعمال و رفتار او نداریم. این مهم موجب شده که وقوع جرم توسط فردی که برچسب مجرم بودن نیز به او خورده، مجددا اتفاق بیفتد.
جانفدا خاطرنشان کرد: مجرمین پس از وقوع جرم، با حبس و مجازات تاوان خود را داده و پاک میشوند؛ بنابراین باید پس از آزادی به آنها برچسب نزده و به آنها اعتماد کنیم. این موضوع همیشه در جامعه مغفول مانده است. با اعتماد کردن به این افراد باید بستر را برای این افراد مهیا کنیم. خیلی از کارفرماها میترسند به این افراد اعتماد کنند و در نتیجه بیکاری باعث میشود دوباره سراغ جرم و بزه بروند.
مدیر کل زندانهای خراسان رضوی با اشاره به وجود مرکز خدمات اجتماعی و مراقبت بعد از خروج برای زندانیان، توضیح داد: زندانیانی که علاقهمند هستند با تکمیل پروندهای در حین آزادی، اعلام میکنند که میخواهند کسب و کاری را راه بیندازند و درخواست کمک در این زمینه میکنند. این مرکز با اعطای تسهیلات به این افراد با استفاده از ظرفیتهای قانونی تعریفشده از جمله تسهیلات بانکی به صورت قرضالحسنه، به راهاندازی کسب و کار آنها کمک میکند.
وی ادامه داد: فرد کسب و کارش را راه میاندازد و مدتی کوتاه هم درآمد خوبی کسب میکند، اما پس از مدتی ورشکست میشود. در بررسی کارشناسی دلیل ورشکست شدن پرسیده میشود و افراد میگویند که مردم محله پس از آگاهی از سابقهدار بودن ما، دیگر اعتماد نمیکنند و به سراغمان نمیآیند.
جلوگیری از وقوع جرم با کمک به خانوادههای زندانیان
جانفدا با تاکید بر اینکه هزینههای هر جرمی که در جامعه اتفاق میافتد، بر تمام ملت تعمیم داده میشود، اظهار کرد: آسیب در خانوادههای زندانی زیاد است و سرپرست خانوار باید به خانواده برگردد. یک جمعیت ۴ تا ۵ نفره در یک خانواده مستعد برای وقوع جرم وجود دارد و جمعیت هدفی که قربانی جرمهای این افراد شده، خود ما و جامعه هستیم؛ بنابراین ما با کمک به وضعیت این خانوادهها به عنوان فرآیند درمانی، میتوانیم از وقوع جرم جلوگیری کنیم.
مدیر کل زندانهای خراسان رضوی با اشاره به اینکه «ما در بخشهای مختلف از جمله معیشتی، آموزشی، درمانی و بهداشتی و اشتغالی به خانوادههای زندانیان کمک میکنیم»، توضیح داد: ما در ۱۳ شهرستان انجمنهایی داریم که به خانوادههای بی بضاعت خدماترسانی میکنند. به این شکل که یک پرونده اولیه توسط مددکاران تشکیل شده، متناسب با وضعیت محکومیت زندانی، سطح حمایت و خدماترسانی تعریف میشود. برخی به دستگاههای حمایتی از جمله کمیته امداد معرفی شده و برخی که محکومیتهای کوتاهمدت دارند، تحت پوشش خود انجمنها قرار میگیرند و انجمنها با اعطای سبدهای معیشتی، رسیدگی به وضعیت آموزشی فرزندان، پیگیری مشکلات غذایی، اختصاص ارقام ریالی برای معیشت خانوادهها و… به آنها خدمت رسانی میکند.
وی با بیان اینکه «این انجمنهای غیرانتفاعی از محل کمکهای خیرین حمایت مالی میشوند»، گفت: جا دارد از خیرین تشکر کنم که به صورت گمنام اما گسترده نه تنها در حوزه خانواده زندانیان، بلکه در آزادسازی زندانیان نیز کمکهای فراوانی میکنند.
۱۴۶۶ خانواده تحت پوشش انجمنهای حمایت از خانوادههای زندانیان خراسان رضوی
جانفدا در خصوص تعداد خانوادههای تحت پوشش انجمنها، عنوان کرد: ۱۴۶۶ خانواده در حال حاضر تحت پوشش انجمنهای حمایت از خانوادههای زندانیان در سطح استان هستند و پیشبینی میشود با به کارگیری سامانه حمایت، این رقم افزایش خواهد یافت. یکی از اهداف راهاندازی این سامانه این بود که خانوادههایی که دور از چشم ماندند را بتوانیم مورد توجه قرار دهیم.
وی افزود: در سال گذشته ۲۶۹۴ مورد مشاوره و راهنمایی توسط واحدهای مشاوره و مددکاری برای این خانوادهها در سطح استان صورت پذیرفت. همچنین ۳۲۵۶ مورد حمایت نقدی شده که مبالغ آن حدود ۴۸۸ میلیون تومان بوده است .در خصوص اشتغال و حرفهآموزی خانوادهها، ۱۴۲ مورد آموزش توسط انجمنها صورت گرفته که منجر به اخذ مدارک حرفهآموزی و اشتغال برای رسیدن به استقلال مالی شده است. همچنین ۱۴۸۰ مورد از اینها را در سال گذشته به مراکز، دستگاهها و نهادهای حمایتی معرفی کردیم.
مدیر کل زندانهای خراسان رضوی ضمن اشاره به اینکه «در سال گذشته ۸۵ نفر زندانی آزاد شدند»، گفت: در سطح زندانهای استان، ۵۵۰ دورههای آموزشی پیشگیری از آسیبهای اجتماعی برای همسران و فرزندان زندانیان به صورت مستقل و در دو سطح برگزار کردیم. همچنین ۱۰۱۱ مورد مشکلات غذایی خانوادهها پیگیری شده که خود مجموعه مددکاری زندانها هم برای رفع این مشکل کمک کردهاند.
وی با اشاره به اینکه «از ابتدای سال جاری، ۶۰۰۰ بسته حمایتی به خانوادههای نیازمند زندانیها اعطا شده که در این زمینه ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) و کمیته امداد امام خمینی نیز به یاری ما آمدند»، افزود: از این تعداد ۲۳۰۰ بسته را ستاد اجرایی فرمان حضرت امام، ۱۹۵۰ بسته را کمیته امداد و ۱۷۵۰ بسته نیز از طریق خود انجمنها بین خانوادهها توزیع شد و این فرآیند ادامهدار خواهد بود.
کمک ۵ و نیم میلیارد تومانی خیران در جشن گلریزان
جانفدا در خصوص جشن گلریزان که متولی آن ستاد دیه است، گفت: این جشن برای آزادی زندانیان جرایم غیرعمد اعم از تصادف، مهریه، مسئولیتهای اجتماعی، ورشکستگی و بدهکاری مالی برگزار شد. ایجاد گفتمان اجتماعی مثبت در خصوص زندانیان و خانوادههایشان، باعث شد علیرغم شرایط کرونایی که ما نتوانسیتم مراسم گلریزان را همانند سالهای قبل برگزار کنیم، با اطلاعرسانی در شبکههای اجتماعی، از طریق خیرین حدود ۵ و نیم میلیارد تومان به مجموعه ستاد دیه استان و شهرستانها کمک شود و همچنین دوستان در ستاد دیه پیشبینی میکنند که این کمکها تا پایان سال ادامه خواهد داشت.
وی افزود: در نتیجه دریافت این کمکها حدود ۹۱ نفر به صورت قطعی و کامل با جمع بدهی ۱۹ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان آزاد شدند؛ از این میزان، ستاد دیه از طریق ارتباط با شکات، توانستند حدود ۱۰ میلیارد تومان را اخذ رضایت کنند و شکات از این مبلغ گذشتند. حدود یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان را خود زندانیها و خانوادهها آورده داشتند و در این فرآیند کمک کردند. همچنین حدود دو میلیارد تومان از این مبلغ با استفاده از تسهیلات بانکی و صندوق خسارات بدنی تامین شد و حدود ۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان نیز از طریق پیگیری قضایی و پذیرش اعسار محکومین تقسیط شد.
جانفدا ادامه داد: همچنین حدود سه میلیارد و ۲۵۰ میلیون تومان را ستاد دیه به صورت مستقیم و بلاعوض پرداخت کرده تا این عزیزان بتوانند به خانوادههای خود برگردند. مبالغ بدهیهای ۳۳ نفر دیگر هم با ارزش دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان پرداخت شده که فرآیند آزادسازی این افراد در حال اجراست و به احتمال خیلی زیاد فردا آزاد خواهند شد.
مدیر کل زندانهای خراسان رضوی در خصوص طرح نذر هشتم، توضیح داد: این طرح در سه سطح با کمک مساجد تعریف شد که سطح سوم آن کمک به خانوادههای زندانیان و اشتغال زندانی پس از آزادی است. امام جماعت و خیرینی که با مساجد ارتباط دارند، جمع میشوند و ما به آنها اعلام میکنیم که به طور مثال در محله آنها ۴ خانواده زندانی وجود دارد که به سطحی از حمایت نیاز دارند. ماهانه مقدار مشخصی کمک مالی توسط این افراد جمع میشود و خانوادههای محله خود را به این صورت تحت حمایت قرار میدهند. زندانی آزاد شده و زیر نظر امام جمعه مسجد محله قرار میگیرد. آنجا خیرین دست او را میگیرند و کسب و کاری برایش راه میاندازند تا مجددا جرمی را انجام ندهد.
کمک ماهانه ۸ هزار تومانی کارکنان سازمان زندانها در طرح پنجره فولاد
وی افزود: چند روز پیش رئیس سازمان زندانها طرحی را تحت عنوان پنجره فولاد پیشنهاد دادند که در راستای این طرح، کارکنان مجموعه سازمان زندانها به صورت داوطلبانه حداقل ۸ هزار تومان از حقوق ماهانه به دست انجمنها برای حمایت از خانواده زندانیان برسد و این طرح امروز به همکاران ابلاغ شد. جمعیت سازمان زیاد است و حتی رقم حداقلی میتواند کمک خوبی باشد، اما از شروع طرح نذر هشتم همکارانی داشتیم که رقمهای بالایی را کمک کردهاند.
وضعیت نامشخص انتقال زندان مشهد
جانفدا در ادامه درخصوص انتقال زندان مشهد توضیح داد: این موضوع مربوط به ۲۰ سال گذشته است؛ ۲۰ سال است که مدام طرح احداث زندان جدید مشهد از طریق قانونی مصوب شده و اعتباربندی میشود، اما به خاطر عدم وجود زمین مناسبی برای احداث اقدامی صورت نگرفته است.
وی ادامه داد: از اواسط سال ۹۹، ما با پیگیری جدی نهایتا توانستیم یک قطعه زمین در محدوده ۳۲ کیلومتری جاده قوچان از اراضی تحت عنوان کاهدر از اداره کل منابع طبیعی بگیریم که مخالفتها و مقاومتهایی در این زمینه وجود داشت، اما ما توانستیم آن در کارگروه امور زیربنایی استان تصویب شد، اما مجموعهای که این زمین را در اختیار ما قرار داده بود، اعلام کرد که این فرآیند باید از کانال قانونی ماده ۶۹ انجام شود.
مدیر کل زندانهای خراسان رضوی ضمن بیان اینکه «در این راستا معارضینی برای این زمین پیدا شد»، گفت: ابتدای هفته آینده جلسهای را با حضور دوستان منابع طبیعی و مسئولین ذیربط برای بررسی وضعیت موجود در این خصوص خواهیم داشت. اگر معارضین زمین به حق باشند، به فکر زمین دیگری خواهیم بود.
جانفدا در پایان با اشاره به برنامه دیگری که در حال پیگیری است، اظهار کرد: در برنامه ششم توسعه قانونگذار پیشبینیهایی را در رابطه با انتقال زندانها پیشبینی کرده که میشود طی تشریفات قانونی با شهرداریها برای انتقال و احداث زندان تفاهم کرد. با شهرداری مشهد در این رابطه یک تفاهمنامه همکاری نوشتیم که یکی از مفاد آن انتقال زندان مشهد با همکاری شهرداری است.
انتهای پیام
منبع:ایسنا