نت‌خوانی و نت‌نویسی استاد اصغر حسینی در ایران منحصربفرد است
محقق و نویسنده معروف یزد از استاد اصغر حسینی به عنوان یکی از نام‌اوران عرصه موسیقی یاد کرد که شیوه‌ی نت خوانی و نت نویسی وی در ایران از این جهت که بدون در دست داشتن ساز و تنها از روی حافظه و به مدد مطالعه و تمرین زیاد به آموزش نت می‌پردازد، منحصر بفرد خواند.
«حسین مسرت» در گفت‌وگو با ایسنا از «اصغر حسینی» به عنوان یکی از مشاهیر به نام یزدی در حوزه موسیقی یاد کرد و گفت: اصغر حسینی فرزند علی اکبر و بی بی زهرا در روز یکم تیرماه ۱۳۰۸ در برزن گازرگاه که یکی از برزن‌های کهن و ریشه دار یزد بوده و به پایگاه موسیقی یزد معروف است، به دنیا آمد و در سال ۱۳۱۵ به دبستان بدر در محلّۀ امامزاده جعفر رفت.
وی با بیان این که پدر و عمویش ابوالقاسم، هر دو در شهربانی خدمت می کردند و درجه‌ی نایبی داشتند و اتّفاقاً هر دو دارای آواز خوشی بودند، ابراز کرد: افزون بر این‌ها نایب علی اکبر، دستی هم به تار داشت و طنین صدای تار در خانه از همان کودکی اصغر و سه برادر دیگرش را دلبسته‌ی تار و موسیقی کرد و اصغر چون صدای خوشی هم داشت، با نوای تار پدر زمزمه می‌کرد.
این پژوهشگر یزدی اضافه کرد: اصغر روزها دور از چشم پدر، تار او را برمیداشت و بدون آنکه نزد استادی رفته باشد و نتی را فرا گرفته باشد، به نواختن تار می‌پرداخت تا این که در دبستان، نزد استاد «حسین آموزگار» که معلّم سرود و موسیقی بود، نت را آموخت و کم کم در سنّی حدود ۱۳ یا ۱۴ ساله بود که موضوع را به مادر گفت و پدر با خرسندی پذیرفت که او هم با تار پدر بنوازد.
وی ادامه داد: اصغر تصدیق ششم را از همان دبستان بدر در سال ۱۳۲۲ گرفت و به یک باره تحصیل را رها کرد و وارد بازار کار شد و چون به سان پدر، آوازی خوش داشت، ظهرها به مانند مرحوم دماوندی جلوی مغازه‌اش به گفتن اذان می پرداخت و باعث جلب توجّه مغازه‌داران و رهگذران می‌شد تا این که روزی یکی از دوستان پدرش به نام «اکبر دانایی» که به استعداد وافر او در زمینه‌ی موسیقی پی برده بود، پیشنهاد داد که به او آواز و ردیف‌های موسیقی را یاد دهد و حسینی بسیار خوشحال از این پیشنهاد، در ایّام فراغت به یادگیری نزد استاد دانایی می‌پرداخت و آواز و نوازندگی را به گونه‌ی اصولی از او یاد گرفت.
وی خاطرنشان کرد: نخستین بار که حسینی، آواز سه گاه را فرا گرفت، در همان روز نخست، خرسند از فراگیری به نزد پدر رفت و به اجرای آن با تار پرداخت و اندک اندک، خود تک تک پرده‌های آن را کشف کرد و در پوست خود نمی‌گنجید.
مسرت در ادامه با بیان این که حسینی از این زمان بود که با گوش دادن به صفحات گرامافون و رادیو به ویژه آهنگ‌های جلال تاج اصفهانی و جواد بدیع زاده به گونه‌ی سماعی با بیشتر دستگاه‌ها و ردیف‌های موسیقی ایرانی به ویژه در زمینه‌ی تار و آواز آشنا شد، عنوان کرد: در سال ۱۳۲۷ یا ۱۳۲۸ که سنّی حدود بیست سال داشت، به عضویّت ارکستر یزد درآمد که آن موقع استاد «رحمت الله صفایی» رهبر آن بود و در دبیرستان ایرانشهر فعّالیّت داشت. وی به سفارش استاد صفایی به فراگرفتن سنتور پرداخت و این بار نیز به واسطه‌ی استعداد شگرفی که داشت، مانند آموختن تار، سنتور را نیز بدون استاد فرا گرفت.
وی ادامه داد: حسینی تا سال ۱۳۲۷ در بازار بود و پس از آن یک سال به کارخانه‌ی هراتی رفت تا این که در حدود سال ۱۳۳۰ به دعوت مرندی شهردار وقت یزد که از دوستان تاج اصفهانی بود و برای برگزاری کنسرت به یزد آمده بود و به در خواست مرندی و تاج اصفهانی به همراه دوستان خود از جمله استاد «غلامحسین باربدم و استاد «احمدخان باربد» در تالار سینما تئاتر یزد به اجرای برنامه پرداخت و از همان زمان بود که پی برد می تواند خود نیز آهنگ بسازد.
این نویسنده یزدی ادامه داد: چندی پس از آن در سال ۱۳۳۲ و در زمان مدیریّت «سید کاظم معصوم خانی« در آموزش و پرورش یزد، حسینی به استخدام آموزش و پرورش یزد درآمد و در مدارسی همچون سعادت، هدایت و نمونه‌ی فرهنگیان به آموزش موسیقی به نوآموزان پرداخت. وی برای تکمیل دانش موسیقی خود برای تدریس با مراجعه به کتابهای گوناگون آموزش موسیقی تألیف استادان «کلنل علینقی وزیری»، «روح الله خالقی» و دیگران به یادگیری نت خوانی، آشنایی با قواعد و فنون مو سیقی و شیوه‌ی کار با سازهای گوناگون به گونه‌ی علمی پرداخت و همزمان به کار ردیف نوازی مشغول شد.
به گفته مسرت، حسینی چون دریافت برای آموزش موسیقی، تنها نواختن ساز تار را که تخصصی آموخته بود کافی نیست، به یادگیری سنتور، ویولون، پیانو، سه تار و حتّی تنبک پرداخت که به باور وی تنبک پایه‌ی موسیقی است و تا آن را بلد نشوند، به فراگیری بقیه‌ی سازها نمی‌توانند بپردازند لذا وی نه تنها سازهای نامبرده را آموزش می‌داد، بلکه حتّی به آموزش قره نی هم مشغول شد.
وی ادامه داد: استاد حسینی تا سال ۱۳۴۰ در همان محلّۀ گازرگاه بود و پس از آن به محلّۀ خرّمشاه رفت. وی در سال ۱۳۴۸به در خواست «حسین بهشتی» مدیر آموزش و پرورش یزد به اداره آمد و در سمت ریاست امور تربیتی مشغول به کار شد و پس از آن و همزمان با تدریس به ادامه‌ی تحصیل در دانشسرای مقدماتی پرداخت و موفّق به اخذ سیکل خود شد.
وی با بیان این که استاد حسینی در زمان ریاست امور تربیتی یزد توانست با علاقه مندی فراوان کنسرت های بسیاری را در یزد سامان دهد، گفت: حسینی که اکنون در قید حیات است، بسیار به استادان موسیقی مانند «مرتضی خان محجوبی»، «مهدی خالدی» و «پرویز یاحقّی» ارادت ویژه‌ای دارد و براین باور است که استادانی مانند « کلنل علینقی وزیری»، «روح الله خالقی» و «ابوالحسن صبا» در اوج قرار داشتند و در بین نوازندگان؛ تار استاد «فرهنگ شریف» و سنتور استاد «رضا ورزنده» به دل می نشیند و صدای استادانی چون «سعادتمند قمی»، «حسین قوامی»، «غلامحسین بنان» و «محمّدرضا شجریان» را دوست می دارد.
وی ضمن اشاره به این مطلب که استاد حسینی در بین اهالی موسیقی یزد نیز آواز استاد صدقیانی و اشتری را می پسندید، افزود: وی در سال ۱۳۵۹ پس از ۲۷ سال خدمت هنری از آموزش و پرورش یزد بازنشسته شد و پس آز آن اوقات خود را یکسره وقف آموزش موسیقی و نت خوانی کرد که معروف‌ترین شاگردان او « امیر محمّد تفتی»، «علی سهیلی زاده»، «امید حسینی»، «حسین ناصربافقی»، «مهدی انتظاری» و «مسعود آرامش مقدّم» هستند.
مسرت با تاکید بر این نکته که شیوه‌ی نت خوانی و نت نویسی استاد حسینی در ایران منحصر بفرد است زیرا وی بدون در دست داشتن ساز و تنها از روی حافظه و به مدد مطالعه و تمرین زیاد به آموزش نت می‌پردازد، گفت: حسینی در سال ۱۳۸۵ و پس از درگذشت استاد احمدخان باربد که از نزدیکترین دوستانش بود، به یک باره تار زدن و نواختن را به کناری نهاد.
وی با بیان این که استاد حسینی کتابخانه‌ی شخصی نیز دارد که بیشتر آن کتابهای تاریخی است و شمار فراوانی کتاب های موسیقی در آن به چشم می خورد، افزود: او در این ایّام، بیشتر وقت خود را صرف مطالعه‌ی کتابهای تاریخی می کند و از بین شاعران بیشتر به حافظ که به نظر او اشعارش بوی آهنگ می‌دهد و سعدی و مولوی و وحشی بافقی علاقه‌مند است.
این محقق فرهنگ عامه یزد در ادامه خاطرنشان کرد: استاد اصغر حسینی دارای دو فرزند دختر و پسر است که پسر وی با نام علی به غیر از آنکه دانش آموختۀ کارشناسی ارشد نقّاشی است، در زمینه‌ی نوازندگی سنتور، ویولون، تار و پیانو ایرانی نیز خبره است و همه را با استادی می‌نوازد و دختر وی نیز همسر «عبّاس فروتن» هنرمند توانای ویولون کشورمان است.
وی یادآور شد: خوشبختانه در سال ۱۳۸۳ از سوی ادارۀ کل فرهنگ وارشاد اسلامی استان یزد و به همّت و پیگیری «علی غیاثی ندوشن» مدیر کل وقت آن اداره، مجلس بزرگداشتی برای حسینی در محلّ تالار تربیت معلّم یزد با شکوهی بیمانند برگزار شد که استاد «همایون خرّم» آهنگ ساز و نوازندۀ نامی ویولون هم در این گردهمایی حضور داشت.
مسرت در پایان متذکر شد: استاد اصغر حسینی تاکنون نزدیک به ۳۰۰ آهنگ شامل؛ پیش در آمد، ترانه و تصنیف ساخته است که عمده آهنگ‌هایی که وی ساخته، آهنگ‌هایی است که بر پایه‌ی اشعاری به گویش محلّی یزد سروده‌ی استادان کاظم ثابتی اشرف و سرهنگ احمد اشتری بوده و بوسیله‌ی خوانندگانی مانند «قاسم عطّارها»، «حسین فلاحتی»، «صادق شیخ علیشاهی»، «نازی دولت آبادی« خوانده شده است. وی کتابی نیز با عنوان «ردیف موسیقی ایرانی(ردیف میرزا عبدالله) بخش نخست:مقام نوا » را نیز آماده چاپ دارد که امید می‌رود هرچه زودتر چاپ و منتشر شود و در دسترس دوستداران موسیقی ایرانی قرار گیرد.
منبع: ايسنا
وی با بیان این که پدر و عمویش ابوالقاسم، هر دو در شهربانی خدمت می کردند و درجه‌ی نایبی داشتند و اتّفاقاً هر دو دارای آواز خوشی بودند، ابراز کرد: افزون بر این‌ها نایب علی اکبر، دستی هم به تار داشت و طنین صدای تار در خانه از همان کودکی اصغر و سه برادر دیگرش را دلبسته‌ی تار و موسیقی کرد و اصغر چون صدای خوشی هم داشت، با نوای تار پدر زمزمه می‌کرد.
این پژوهشگر یزدی اضافه کرد: اصغر روزها دور از چشم پدر، تار او را برمیداشت و بدون آنکه نزد استادی رفته باشد و نتی را فرا گرفته باشد، به نواختن تار می‌پرداخت تا این که در دبستان، نزد استاد «حسین آموزگار» که معلّم سرود و موسیقی بود، نت را آموخت و کم کم در سنّی حدود ۱۳ یا ۱۴ ساله بود که موضوع را به مادر گفت و پدر با خرسندی پذیرفت که او هم با تار پدر بنوازد.
وی ادامه داد: اصغر تصدیق ششم را از همان دبستان بدر در سال ۱۳۲۲ گرفت و به یک باره تحصیل را رها کرد و وارد بازار کار شد و چون به سان پدر، آوازی خوش داشت، ظهرها به مانند مرحوم دماوندی جلوی مغازه‌اش به گفتن اذان می پرداخت و باعث جلب توجّه مغازه‌داران و رهگذران می‌شد تا این که روزی یکی از دوستان پدرش به نام «اکبر دانایی» که به استعداد وافر او در زمینه‌ی موسیقی پی برده بود، پیشنهاد داد که به او آواز و ردیف‌های موسیقی را یاد دهد و حسینی بسیار خوشحال از این پیشنهاد، در ایّام فراغت به یادگیری نزد استاد دانایی می‌پرداخت و آواز و نوازندگی را به گونه‌ی اصولی از او یاد گرفت.
وی خاطرنشان کرد: نخستین بار که حسینی، آواز سه گاه را فرا گرفت، در همان روز نخست، خرسند از فراگیری به نزد پدر رفت و به اجرای آن با تار پرداخت و اندک اندک، خود تک تک پرده‌های آن را کشف کرد و در پوست خود نمی‌گنجید.
مسرت در ادامه با بیان این که حسینی از این زمان بود که با گوش دادن به صفحات گرامافون و رادیو به ویژه آهنگ‌های جلال تاج اصفهانی و جواد بدیع زاده به گونه‌ی سماعی با بیشتر دستگاه‌ها و ردیف‌های موسیقی ایرانی به ویژه در زمینه‌ی تار و آواز آشنا شد، عنوان کرد: در سال ۱۳۲۷ یا ۱۳۲۸ که سنّی حدود بیست سال داشت، به عضویّت ارکستر یزد درآمد که آن موقع استاد «رحمت الله صفایی» رهبر آن بود و در دبیرستان ایرانشهر فعّالیّت داشت. وی به سفارش استاد صفایی به فراگرفتن سنتور پرداخت و این بار نیز به واسطه‌ی استعداد شگرفی که داشت، مانند آموختن تار، سنتور را نیز بدون استاد فرا گرفت.
وی ادامه داد: حسینی تا سال ۱۳۲۷ در بازار بود و پس از آن یک سال به کارخانه‌ی هراتی رفت تا این که در حدود سال ۱۳۳۰ به دعوت مرندی شهردار وقت یزد که از دوستان تاج اصفهانی بود و برای برگزاری کنسرت به یزد آمده بود و به در خواست مرندی و تاج اصفهانی به همراه دوستان خود از جمله استاد «غلامحسین باربدم و استاد «احمدخان باربد» در تالار سینما تئاتر یزد به اجرای برنامه پرداخت و از همان زمان بود که پی برد می تواند خود نیز آهنگ بسازد.
این نویسنده یزدی ادامه داد: چندی پس از آن در سال ۱۳۳۲ و در زمان مدیریّت «سید کاظم معصوم خانی« در آموزش و پرورش یزد، حسینی به استخدام آموزش و پرورش یزد درآمد و در مدارسی همچون سعادت، هدایت و نمونه‌ی فرهنگیان به آموزش موسیقی به نوآموزان پرداخت. وی برای تکمیل دانش موسیقی خود برای تدریس با مراجعه به کتابهای گوناگون آموزش موسیقی تألیف استادان «کلنل علینقی وزیری»، «روح الله خالقی» و دیگران به یادگیری نت خوانی، آشنایی با قواعد و فنون مو سیقی و شیوه‌ی کار با سازهای گوناگون به گونه‌ی علمی پرداخت و همزمان به کار ردیف نوازی مشغول شد.
به گفته مسرت، حسینی چون دریافت برای آموزش موسیقی، تنها نواختن ساز تار را که تخصصی آموخته بود کافی نیست، به یادگیری سنتور، ویولون، پیانو، سه تار و حتّی تنبک پرداخت که به باور وی تنبک پایه‌ی موسیقی است و تا آن را بلد نشوند، به فراگیری بقیه‌ی سازها نمی‌توانند بپردازند لذا وی نه تنها سازهای نامبرده را آموزش می‌داد، بلکه حتّی به آموزش قره نی هم مشغول شد.
وی ادامه داد: استاد حسینی تا سال ۱۳۴۰ در همان محلّۀ گازرگاه بود و پس از آن به محلّۀ خرّمشاه رفت. وی در سال ۱۳۴۸به در خواست «حسین بهشتی» مدیر آموزش و پرورش یزد به اداره آمد و در سمت ریاست امور تربیتی مشغول به کار شد و پس از آن و همزمان با تدریس به ادامه‌ی تحصیل در دانشسرای مقدماتی پرداخت و موفّق به اخذ سیکل خود شد.
وی با بیان این که استاد حسینی در زمان ریاست امور تربیتی یزد توانست با علاقه مندی فراوان کنسرت های بسیاری را در یزد سامان دهد، گفت: حسینی که اکنون در قید حیات است، بسیار به استادان موسیقی مانند «مرتضی خان محجوبی»، «مهدی خالدی» و «پرویز یاحقّی» ارادت ویژه‌ای دارد و براین باور است که استادانی مانند « کلنل علینقی وزیری»، «روح الله خالقی» و «ابوالحسن صبا» در اوج قرار داشتند و در بین نوازندگان؛ تار استاد «فرهنگ شریف» و سنتور استاد «رضا ورزنده» به دل می نشیند و صدای استادانی چون «سعادتمند قمی»، «حسین قوامی»، «غلامحسین بنان» و «محمّدرضا شجریان» را دوست می دارد.
وی ضمن اشاره به این مطلب که استاد حسینی در بین اهالی موسیقی یزد نیز آواز استاد صدقیانی و اشتری را می پسندید، افزود: وی در سال ۱۳۵۹ پس از ۲۷ سال خدمت هنری از آموزش و پرورش یزد بازنشسته شد و پس آز آن اوقات خود را یکسره وقف آموزش موسیقی و نت خوانی کرد که معروف‌ترین شاگردان او « امیر محمّد تفتی»، «علی سهیلی زاده»، «امید حسینی»، «حسین ناصربافقی»، «مهدی انتظاری» و «مسعود آرامش مقدّم» هستند.
مسرت با تاکید بر این نکته که شیوه‌ی نت خوانی و نت نویسی استاد حسینی در ایران منحصر بفرد است زیرا وی بدون در دست داشتن ساز و تنها از روی حافظه و به مدد مطالعه و تمرین زیاد به آموزش نت می‌پردازد، گفت: حسینی در سال ۱۳۸۵ و پس از درگذشت استاد احمدخان باربد که از نزدیکترین دوستانش بود، به یک باره تار زدن و نواختن را به کناری نهاد.
وی با بیان این که استاد حسینی کتابخانه‌ی شخصی نیز دارد که بیشتر آن کتابهای تاریخی است و شمار فراوانی کتاب های موسیقی در آن به چشم می خورد، افزود: او در این ایّام، بیشتر وقت خود را صرف مطالعه‌ی کتابهای تاریخی می کند و از بین شاعران بیشتر به حافظ که به نظر او اشعارش بوی آهنگ می‌دهد و سعدی و مولوی و وحشی بافقی علاقه‌مند است.
این محقق فرهنگ عامه یزد در ادامه خاطرنشان کرد: استاد اصغر حسینی دارای دو فرزند دختر و پسر است که پسر وی با نام علی به غیر از آنکه دانش آموختۀ کارشناسی ارشد نقّاشی است، در زمینه‌ی نوازندگی سنتور، ویولون، تار و پیانو ایرانی نیز خبره است و همه را با استادی می‌نوازد و دختر وی نیز همسر «عبّاس فروتن» هنرمند توانای ویولون کشورمان است.
وی یادآور شد: خوشبختانه در سال ۱۳۸۳ از سوی ادارۀ کل فرهنگ وارشاد اسلامی استان یزد و به همّت و پیگیری «علی غیاثی ندوشن» مدیر کل وقت آن اداره، مجلس بزرگداشتی برای حسینی در محلّ تالار تربیت معلّم یزد با شکوهی بیمانند برگزار شد که استاد «همایون خرّم» آهنگ ساز و نوازندۀ نامی ویولون هم در این گردهمایی حضور داشت.
مسرت در پایان متذکر شد: استاد اصغر حسینی تاکنون نزدیک به ۳۰۰ آهنگ شامل؛ پیش در آمد، ترانه و تصنیف ساخته است که عمده آهنگ‌هایی که وی ساخته، آهنگ‌هایی است که بر پایه‌ی اشعاری به گویش محلّی یزد سروده‌ی استادان کاظم ثابتی اشرف و سرهنگ احمد اشتری بوده و بوسیله‌ی خوانندگانی مانند «قاسم عطّارها»، «حسین فلاحتی»، «صادق شیخ علیشاهی»، «نازی دولت آبادی« خوانده شده است. وی کتابی نیز با عنوان «ردیف موسیقی ایرانی(ردیف میرزا عبدالله) بخش نخست:مقام نوا » را نیز آماده چاپ دارد که امید می‌رود هرچه زودتر چاپ و منتشر شود و در دسترس دوستداران موسیقی ایرانی قرار گیرد.
منبع: ايسنا