نخبگان در دستگاه‌های اجرایی صاحب مشاغل نخبگی شدند/ برگزاری آزمون خاص برای نخبگان
با توجه به اینکه عده کمی از نخبگان بر اساس مصوبه هیات دولت در سال ۹۰ توانستند در دستگاه‌های اجرایی جذب شوند، اخیرا از سوی بنیاد ملی نخبگان این مصوبه اصلاح شد و به گفته قائم مقام بنیاد ملی نخبگان، در این مصوبه رویکرد بر اساس جذب اثربخش نخبگان است؛ از این رو علاوه بر تعریف مشاغل نخبگی در دستگاه‌ها، مصوب شد که برای جذب این افراد، آزمون خاصی برگزار و توانمندی‌های آنها احراز شود.
جذب و به کارگیری نخبگان و صاحبان ایده در همه دنیا یک ضرورت است و برای این امر تسهیل گری صورت می گیرد، ولی این امر در کشور ما نیاز به قانونی دارد؛ قانونی که سال ۹۰ به تصویب هیات دولت رسید، ولی اجرای آن درگیر چالش‌هایی چون قانون جامع خدمات کشوری شد و عملا نخبگان نتوانستند از تسهیلات جذب در دستگاه های اجرایی بهره مند شوند، مگر تعداد اندکی.
کیومرث طاهری، فارغ التحصیل کارشناسی ارشد نفت از دانشگاه یزد و برگزیده بنیاد ملی نخبگان در سال ۱۳۹۸ از جمله افرادی است که نتوانست با مصوبه سال ۹۰ از تسهیلات جذب در دستگاه های اجرایی بهره مند شود.
وی در گفت و گو با ایسنا داستان خود را اینگونه شرح می‌دهد:
«با توجه به اینکه ۱۰ سال در صنعت نفت سابقه فعالیت داشتم، بر اساس مصوبه “جذب نخبگان در دستگاه های اجرایی” مصوبه سال ۱۳۹۰ بعد از برگزیده شدن از سوی بنیاد ملی نخبگان، تقاضای استفاده از تسهیلات جذب نخبگان را داشتم و در این راستا بنیاد ملی نخبگان نامه‌ای را به صورت محرمانه به منابع انسانی وزارت نفت ارسال کرد که هیچ پاسخی از این وزارتخانه دریافت نشد، در نتیجه در فرآیند جذب قرار نگرفتم و این در حالی است که مراحل مصاحبه را نیز طی کرده بودم.
در ادامه در آبان ماه سال جاری از بنیاد ملی نخبگان درخواست کردم که پیگیر نامه ارسالی آنها به وزارت نفت شوند که این نهاد اعلام کرد امکان پیگیری ندارند، ولی مجددا استعلام نخبگی ما به این وزارتخانه ارسال شد و در پاسخ، منابع انسانی وزارت نفت به بنیاد اعلام کرد که این وزارتخانه امکان جذب نخبگان را ندارد و نخبگان معرفی شده از سوی این بنیاد، باید در آزمون‌های استخدامی شرکت کنند.
علاوه بر من ۳ نفر از نخبگان دیگر نیز در این وزارتخانه مشغول به فعالیت بودند و آنها نیز تقاضای بهره مندی از تسهیلات نخبگی را داشتند و چون این تسهیلات به این افراد داده نشد، آنها از طریق دیوان عدالت اداری اقدام کردند که از این سه درخواست، به درخواست دو نفر آنها رای مثبت داده شد.»
وی با طرح این سوال که چرا نخبگان بعد از گذران دوره های مختلف تحصیلی و دوره های آموزشی و تایید بنیاد مجددا باید در آزمون استخدامی شرکت کنند، می گوید: حتی اگر این امر را بپذیریم، باید در نظر داشت که وزارتخانه در مدت ۸ سال یک آزمون برگزار نکرده است و اگر شرکت در آزمون را نپذیریم، گفته می‌شود که فرد فرار رو به جلو می‌کند و تمایلی به ارزیابی ندارد.
طاهری به یکی از اخبار منتشر شده اشاره می‌کند که به نقل از دکتر سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهوری گفته شده است که مانع اجرای مصوبه جذب نخبگان در دستگاه‌های اجرایی، قانون جامع خدمات کشوری است. حال این سوال مطرح می شود که قانون جامع خدمات کشوری آیا بعد از مصوبه سال ۹۰ هیات دولت بوده است یا قبل از آن؟ اگر قبل از مصوبه جذب نخبگان بوده است، چرا به این قانون توجهی نشده و اگر بعد از این مصوبه بوده، از سال ۹۰ تا زمان تصویب قانون خدمات کشوری چند نفر از نخبگان جذب دستگاه های اجرایی شده‌اند.
پاسخ مسوولان بنیاد به چالش به کارگیری نخبگان در کشور
“برخی از سازمان‌ها اعلام می‌کردند که ما نیاز به استخدام نخبگان نداریم، از این رو این آزمون‌ها برگزار نمی‌شد و یا اعلام ظرفیت برای جذب صورت نمی‌گرفت. ما برای اینکه این آزمون‌ها هر سال برگزار شود، مشاغل نخبگی را تعریف کردیم و قرار است با دستگاه‌ها توافق کنیم که برای این دسته از مشاغل نخبگی، آزمون برگزار شده و تعدادی از افراد را معرفی کنیم.” این گفته دکتر باقری مقدم، قائم مقام بنیاد ملی نخبگان است.
وی همچنین با تاکید بر وجود اشکالاتی در مصوبه سال ۹۰ هیات دولت در جذب و به کارگیری نخبگان اعلام کرد: این اشکالات در مصوبه اخیر هیات دولت مرتفع شده است.
دکتر ناصر باقری مقدم، قائم مقام بنیاد ملی نخبگان در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص چالش‌های موجود در اجرای مصوبه استخدام نخبگان در دستگاه‌های اجرایی، گفت: مصوبه‌ای در سال ۹۰ با عنوان “جذب و به کارگیری نخبگان در دستگاه‌ها اجرایی” ارائه شد که این مصوبه دارای اشکالات اساسی بود و ما سعی کردیم در مصوبه اخیر که در یکی دو هفته گذشته نهایی شد، این اشکالات را برطرف کنیم.
وی به جزئیات چالش‌های موجود در مصوبه قبلی استخدام نخبگان در دستگاه‌های اجرایی اشاره و اظهار کرد: یکی از مشکلات این مصوبه این بود که وقتی قرار بود نخبگان در دستگاه‌های اجرایی جذب شوند، جایگاه‌ها و ردیف‌های استخدامی برای این دسته از افراد تعریف نشده بود و در چنین شرایطی حتی اگر نخبگان جذب دستگاه‌ها شوند در جایگاه‌ها و شغل‌های نخبگی قرار نمی‌گرفتند و از این رو این افراد در رده‌های شغلی معمولی گذاشته می‌شوند.
باقری مقدم با تاکید بر اینکه این امر به عنوان بدترین شرایط برای بهره مندی از توانمندی نخبگان کشور تلقی می‌شود، ادامه داد: هدف ما از این مصوبه تنها جذب نخبگان نیست، بلکه ما به دنبال جذب اثربخش نخبگان هستیم؛ به این معنا که نخبگان در دستگاه‌های اجرایی نه تنها جذب شوند، بلکه در جایگاه مناسبی قرار گیرند که از توان نخبگی آنها استفاده شود.
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان خاطر نشان کرد: در سال‌های گذشته مواردی داشتیم که نخبگان وارد دستگاه اجرایی شدند، ولی به مشاغل کم اهمیت و پایین منصوب شده بودند و بر این اساس هیات دولت در مصوبه جدید اعلام کرد که سازمان امور اداری و استخدامی طرح “طبقه مشاغل نخبگی” را نیز تعریف و جایگاه شغلی این افراد را به گونه‌ای تعریف کند که تنها نخبگان در این جایگاه‌ها قرار بگیرند.
وی نمونه این امر را جایگاه‌های اصطلاحا “ستاره‌دار” در دانشگاه‌ها دانست که تنها اعضا هیات علمی می‌توانند در این مناصب مشغول به کار شوند و ادامه داد: معاون پژوهشی دانشگاه‌ها از جمله این مناصب است که فرد حتما باید عضو هیات علمی و از نظر مرتبه علمی در رتبه‌های خوبی قرار داشته باشد.
باقری اضافه کرد: بر اساس مصوبه جدید، سازمان امور استخدامی، یکسری مشاغل نخبگی را در دستگاه‌های مختلف تعریف کرده است که شرط کسب این مشاغل، نخبگی است. اینکه فرد حائز رتبه نخبگی است یا خیر از سوی بنیاد ملی نخبگان اعلام می‌شود. بر این اساس این بار نخبگان برای آنکه وارد دستگاه‌های اجرایی شوند، وارد پست‌هایی می‌شوند که مطابق با میزان نخبگی آنها تعریف شده است.
به گفته این مقام مسوول، تعریف نخبگی افراد از سوی بنیاد ملی نخبگان و اجرای آن از سوی سازمان امور اداری و استخدامی به عنوان متولی تعریف مشاغل صورت می‌گیرد.
گذراندن آزمون استخدامی دستگاه‌ها چالش دیگر
باقری، یکی دیگر از چالش‌های جذب نخبگان در دستگاه‌های اجرایی را برگزاری آزمون‌های استخدامی در دستگاه‌ها عنوان کرد و یادآور شد: این آزمون‌ها عموما برای افرادی که بنا بود خدمات عادی را در دستگاه‌ها ارائه دهند، برگزار می‌شد؛ از این رو این آزمون‌ها، آزمون‌های تخصصی نخبگان نبود.
وی خاطر نشان کرد: از این رو ما در این مصوبه تاکید داریم که آزمون خاص برای نخبگان برگزار شود که این آزمون از سوی سازمان امور اداری و استخدامی به طور خاص برای نخبگان به طور سالانه برگزار خواهد شد.
باقری مقدم ادامه داد: اینکه چه کسانی می‌توانند در این آزمون شرکت کنند، شیوه نامه آن در دست تدوین و احتمالا تعیین مصادیق آن بر عهده بنیاد ملی نخبگان خواهد بود. از این طریق ما این مشکل را به این صورت برطرف کردیم که نخبگان، آزمون‌های خاصی را بگذرانند.
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: علاوه بر اینکه برخی از سازمان‌ها اعلام می‌کردند که ما نیاز به استخدام نخبگان نداریم، از این رو این آزمون‌ها برگزار نمی‌شد و یا اعلام ظرفیت برای جذب صورت نمی‌گرفت. ما برای اینکه این آزمون‌ها هر سال برگزار شود، مشاغل نخبگی را تعریف کردیم و قرار است با دستگاه‌ها توافق کنیم که برای این دسته از مشاغل نخبگی، آزمون برگزار شده و تعدادی از افراد را معرفی کنیم.
وی با بیان اینکه شیوه اجرای این آزمون هنوز نهایی نشده است، افزود: امکان دارد که ما چندین برابر ظرفیت، نخبگان را معرفی کنیم تا دستگاه‌ها برای جذب این افراد در پست‌های تخصصی و مدیریتی خاص، حق انتخاب داشته باشند و به این صورت نیست که ما یک نفر را برای یک پست خاص معرفی کنیم.
باقری به بیان جزئیات برگزاری این آزمون پرداخت و یادآور شد: این آزمون، سالانه برگزار می‌شود و شرط اصلی آن است نخبگان برای ورود به دستگاه‌ها باید آزمون را گذرانده باشند، ولی این آزمون به صورت مجزا و خاص نخبگان برگزار می‌شود و نخبگان در صورت تمایل در این آزمون شرکت می‌کنند و از بین این افراد، تعدادی به دستگاه‌ها معرفی می‌شوند.
وی در پاسخ به این سوال که وقتی نخبگی این افراد از سوی بنیاد ملی نخبگان احراز شده، چرا باید مجددا در آزمونی مشارکت کنند؛ توضیح داد: ما این موضوع را به کمیسیون دولت اعلام کردیم، ولی هیات دولت اعلام کرد گذراندن آزمون استخدانی برای هر فردی که قصد دارد وارد دستگاه‌های اجرایی شود، الزامی است و تنها اقدامی که در این زمینه صورت گرفت، این بود که آزمون اختصاصی برای نخبگان برگزار خواهد شد.
وی ادامه داد: باید به این نکته توجه شود که اگر این آزمون به خوبی برگزار شود، می‌تواند نقاط ضعف و قوت نخبگان را در سایر حوزه‌ها مشخص کند و از این طریق می‌توانیم دریابیم که نخبگان به جز حوزه‌های تخصصی خود در چه زمینه‌هایی توانمندند.