نقش “شیر” در ارتقای شاخص‌های سلامتی/ ضرورت احیای شیر رایگانِ مدارس
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت گفت: کمک به افزایش سرانه مصرف شیر باعث ارتقای شاخص سلامتی و کاهش هزینه های درمان و نیز افزایش طول عمر همراه با سلامتی و کارآمدی جامعه خواهد شد.
دکتر زهرا عبداللهی به مناسبت فرارسیدن “روز جهانی شیر مدرسه” و با تاکید بر ضرورت احیای شیر رایگان مدارس، بیان کرد: شیر به عنوان کامل ترین غذای طبیعی، همواره مورد توجه بشر بوده است. شواهد تاریخی حداقل از ۶ هزار سال قبل، نشانه های غیر قابل انکار استفاده برنامه ریزی شده از شیر را نشان می دهند. در عصر حاضر بخش مهمی از هرم های غذایی تاییدشده توسط سازمان های غذا و داروی کشورها و نیز سازمان های بین المللی نظیرFAO و WHO به شیر و فرآورده های آن اختصاص دارد. شیر تنها ماده غذایی است که در سال، دو روزِ جهانی به نام آن ثبت شده است؛ روز جهانی شیر (۱۲ خرداد) و روز جهانی شیر مدرسه (۸ مهر).
وی ادامه داد: مهر تأیید سازمان ملل به اهمیت شیر، به معنای اجماع علمی جهانی در تایید و تأکید ضرورت مصرف آن است. شیر از منظر دینی غذای بهشتی، از نظر علم تغذیه کامل ترین غذا و غذای بدون جایگزین، و از نگاه پزشکی واکسن و دارو است. مطالعات انجام شده در مورد جایگاه شیر و میزان سرانه مصرف در سفره ایرانیان شرایط نگران کننده ای را ترسیم می کند.
چرا ایران باید بیش از سایر کشورها به موضوع افزایش سرانه مصرف شیر بپردازد؟
دکتر عبداللهی در توضیح این پرسش که چرا ایران باید بیش از سایر کشورها به موضوع افزایش سرانه مصرف شیر بپردازد؟، اظهار کرد: سرانه مصرف شیر و فرآورده های آن در ایران در مقایسه با میانگین مصرف جهانی ۳۰ درصد و در مقایسه با میانگین کشورهای توسعه‌یافته ۶۵ درصد کمتر است.
وی افزود: آمارهای وزارت بهداشت نشان می دهد که دریافت کلسیم جامعه ایرانی ۴۰ درصد از حداقل دریافت کلسیم کمتر است و این موضوع می تواند تبعات زیادی از جمله گسترش پوکی استخوان، مشکلات لثه و دندان، کوتاهی قد کودکان و نوجوانان و حتی شیوع فشار خون بالا و بیماری های قلبی و عروقی را به دنبال داشته باشد.
تاثیر مصرف کافی لبنیات در کاهش بیماری های قلبی و عروقی
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت عنوان کرد: مطالعات انجام شده حاکی از آن است که در مناطقی که مصرف شیر و لبنیات کافی است، شیوع بیماری های قلبی و عروقی کمتر است. این امر به دلیل نقش کلیسم در تنظیم فشار خون است.
مصرف شیر و فرآورده های آن برای کاهش عوارض دوران سالمندی
وی خاطرنشان کرد: پدیده سالمندی با سرعتی معادل دوبرابر سرعت جهانی جمعیت کشور را تحت تأثیر قرار داده است. شیر و فرآورده‌های آن در صورت مصرف مستمر و کافی بسیاری از عوارض دوران سالمندی را کاهش داده و می‌تواند ضمن افزایش امید به زنده‌بودن، امکان زندگی کردن و جلوگیری از پیری زودرس و زمین‌گیری را برای جمعیت سالمند کشور به ارمغان آورد.
عبداللهی همچنین بیان کرد: در چند برنامه توسعه پنج ساله کشور، هدف‌گذاری کمی برای افزایش سرانه مصرف شیر انجام شده است، اما برای دستیابی به آن بخش‌های ذیربط پاسخگو نبوده‌اند؛ سرانه مصرف شیر همچنان بدون متولی مستقیم، مسیر خودش را در میان نقاط کور فرهنگی، بی‌توجهی مسئولان، بدآموزی‌های رسانه‌ای و شیرگریزی مردم، به سمت کاهش طی می کند.
وی گفت: تنها طرح مصوب قانونی که می‌توانست اثرات شگرفی در تغییر سبک زندگی و نگاه به شیر داشته باشد، طرح شیر مدرسه است که از سال 1379 در مدارس کشور به اجرا درآمد و در سال‌های اخیر به دلیل عدم تامین و تخصیص اعتبارات مورد نیاز به تدریج تعطیل شد.
سابقه طرح توزیع شیر در مدارس در سایر کشورها
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در ادامه عنوان کرد: بی‌شک یکی از برنامه‌های مهم، تاثیرگذار و گسترده در مورد ترویج مصرف شیر، طرح توزیع شیر در مدارس است که در برخی کشورها سابقه ای به درازای یک قرن دارد. به عنوان مثال نیوزیلند از سال ۱۹۳۷ میلادی و ژاپن از سال ۱۹۴۶ به صورت جدی طرح شیر مدرسه را در دستور کار قرار داده و به طور مستمر آن را دنبال کرده‌اند. در حال حاضر حدود صد کشور جهان از فقیرترین کشورها تا کشورهای برخوردار آسیایی، اروپای غربی و آمریکای شمالی طرح شیر مدرسه را دنبال می کنند. از حدود سه دهه قبل سازمان غذا و کشاورزی (FAO) مسئولیت هماهنگی برنامه‌های مرتبط با شیر مدرسه را در سطح جهان برعهده دارد و به مناسبت روز جهانی شیر مدرسه هر سال برنامه های متنوعی در کشورها برگزار می شود.
وی با بیان اینکه طرح شیر مدرسه دو هدف مهم را دنبال می کند، ادامه داد: اولین هدف ایجاد عادت و رفتار ماندگار در کودکان برای استمرار مصرف شیر از کودکی تا بزرگسالی و سالمندی است. دومین هدف اطمینان از دریافت کافی مواد مغذی مورد نیاز رشد کودکان به ویژه کفایت دریافت کلسیم است که در دوران کودکی، نوجوانی و جوانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
جذب کلسیم تا 30 سالگی!
وی گفت: جذب کلسیم تنها تا حدود 30 سالگی اتفاق می‌افتد و میزان جذب آن در سنین 8 تا 18 سالگی چند برابر بقیه سنین است. میزان نیاز روزانه به کلسیم بالاست و این میزان جز از مسیر مصرف کافی و مستمر شیر و فرآورده های آن مانند، ماست، پنیر، کشک و دوغ به عنوان بهترین منابع غذایی کلسیم، تامین نمی شود. این توضیحات به خوبی گویای اهمیت توجه به شیر مدرسه است. غنی سازی شیر مدرسه با ویتامین D نیز می تواند به کمبود یکی از مهمترین ریز مغذی های مرتبط با ایمنی بدن در کشور پایان دهد. این طرح در گذشته با کمک وزارتخانه های بهداشت و آموزش و پرورش و همکاری صنعت شیر کشور، مطالعه و نتایج بسیار مطلوبی داشته است.
عبداللهی با بیان اینکه اجرای طرح شیر مدرسه در ایران در حال حاضر به دلیل بحران کووید 19 و تعطیلی مدارس اجرا نمی شود، افزود: در سال های قبل از بحران کرونا نیز به دلیل عدم تخصیص بودجه های مصوب این طرح در مدارس اجرا نشد. تجربیات بین المللی نشان می دهد اعتبار طرح شیر مدرسه از سه طریق دولت ها، خانواده ها و زنجیره های مرتبط با صنعت شیر تامین می شود. در برخی از مناطق سازمان های مردم نهاد و خیریه نیز در این امر مشارکت می کنند. در ایران متولی برنامه شیر مدرسه، دولت است و اگر ناتوان از تامین بودجه باشد، طرح متوقف می شود. اهمیت مصرف شیر در ارتقای شاخص سلامتی، ایمنی بدن، طول عمر همراه با سلامتی و کارآمدی، افزایش بهره هوشی، سلامت دندان‌ها و استحکام استخوان‌ها به اندازه‌ای است که در صورت فرهنگسازی مناسب بخش‌های دیگر اجتماعی و به ویژه خانواده‌ها در این کار سهیم خواهند شد.
ضرورت بازتشکیل کارگروه‌های مرتبط با احیای طرح شیر مدرسه
وی ادامه داد: دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت با توجه به مسئولیت ذاتی خود انتظار دارد تا کارگروه های مرتبط با احیای طرح شیر مدرسه مجددا تشکیل و این مهم در دستور کار قرار گیرد.
مصرف شیر و افزایش ایمنی بدن
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت تصریح کرد: آسیب شناسی اجرای طرح در گذشته، مطالعه دقیق تر تجربیات موفق بین المللی و نیز متنوع کردن منابع تامین مالی طرح به ویژه خانواده ها، مهمترین دستور کار این کارگروه ها خواهد بود. دفتر بهبود تغذیه جامعه آمادگی خود را برای پذیرش مسئولیت هماهنگی احیای این طرح مهم اعلام می کند. بی تردید کمک به افزایش سرانه مصرف شیر باعث ارتقای شاخص سلامتی و کاهش هزینه های درمان و نیز افزایش طول عمر همراه با سلامتی و کارآمدی جامعه خواهد شد.
منبع: ايسنا
وی ادامه داد: مهر تأیید سازمان ملل به اهمیت شیر، به معنای اجماع علمی جهانی در تایید و تأکید ضرورت مصرف آن است. شیر از منظر دینی غذای بهشتی، از نظر علم تغذیه کامل ترین غذا و غذای بدون جایگزین، و از نگاه پزشکی واکسن و دارو است. مطالعات انجام شده در مورد جایگاه شیر و میزان سرانه مصرف در سفره ایرانیان شرایط نگران کننده ای را ترسیم می کند.
چرا ایران باید بیش از سایر کشورها به موضوع افزایش سرانه مصرف شیر بپردازد؟
دکتر عبداللهی در توضیح این پرسش که چرا ایران باید بیش از سایر کشورها به موضوع افزایش سرانه مصرف شیر بپردازد؟، اظهار کرد: سرانه مصرف شیر و فرآورده های آن در ایران در مقایسه با میانگین مصرف جهانی ۳۰ درصد و در مقایسه با میانگین کشورهای توسعه‌یافته ۶۵ درصد کمتر است.
وی افزود: آمارهای وزارت بهداشت نشان می دهد که دریافت کلسیم جامعه ایرانی ۴۰ درصد از حداقل دریافت کلسیم کمتر است و این موضوع می تواند تبعات زیادی از جمله گسترش پوکی استخوان، مشکلات لثه و دندان، کوتاهی قد کودکان و نوجوانان و حتی شیوع فشار خون بالا و بیماری های قلبی و عروقی را به دنبال داشته باشد.
تاثیر مصرف کافی لبنیات در کاهش بیماری های قلبی و عروقی
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت عنوان کرد: مطالعات انجام شده حاکی از آن است که در مناطقی که مصرف شیر و لبنیات کافی است، شیوع بیماری های قلبی و عروقی کمتر است. این امر به دلیل نقش کلیسم در تنظیم فشار خون است.
مصرف شیر و فرآورده های آن برای کاهش عوارض دوران سالمندی
وی خاطرنشان کرد: پدیده سالمندی با سرعتی معادل دوبرابر سرعت جهانی جمعیت کشور را تحت تأثیر قرار داده است. شیر و فرآورده‌های آن در صورت مصرف مستمر و کافی بسیاری از عوارض دوران سالمندی را کاهش داده و می‌تواند ضمن افزایش امید به زنده‌بودن، امکان زندگی کردن و جلوگیری از پیری زودرس و زمین‌گیری را برای جمعیت سالمند کشور به ارمغان آورد.
عبداللهی همچنین بیان کرد: در چند برنامه توسعه پنج ساله کشور، هدف‌گذاری کمی برای افزایش سرانه مصرف شیر انجام شده است، اما برای دستیابی به آن بخش‌های ذیربط پاسخگو نبوده‌اند؛ سرانه مصرف شیر همچنان بدون متولی مستقیم، مسیر خودش را در میان نقاط کور فرهنگی، بی‌توجهی مسئولان، بدآموزی‌های رسانه‌ای و شیرگریزی مردم، به سمت کاهش طی می کند.
وی گفت: تنها طرح مصوب قانونی که می‌توانست اثرات شگرفی در تغییر سبک زندگی و نگاه به شیر داشته باشد، طرح شیر مدرسه است که از سال 1379 در مدارس کشور به اجرا درآمد و در سال‌های اخیر به دلیل عدم تامین و تخصیص اعتبارات مورد نیاز به تدریج تعطیل شد.
سابقه طرح توزیع شیر در مدارس در سایر کشورها
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در ادامه عنوان کرد: بی‌شک یکی از برنامه‌های مهم، تاثیرگذار و گسترده در مورد ترویج مصرف شیر، طرح توزیع شیر در مدارس است که در برخی کشورها سابقه ای به درازای یک قرن دارد. به عنوان مثال نیوزیلند از سال ۱۹۳۷ میلادی و ژاپن از سال ۱۹۴۶ به صورت جدی طرح شیر مدرسه را در دستور کار قرار داده و به طور مستمر آن را دنبال کرده‌اند. در حال حاضر حدود صد کشور جهان از فقیرترین کشورها تا کشورهای برخوردار آسیایی، اروپای غربی و آمریکای شمالی طرح شیر مدرسه را دنبال می کنند. از حدود سه دهه قبل سازمان غذا و کشاورزی (FAO) مسئولیت هماهنگی برنامه‌های مرتبط با شیر مدرسه را در سطح جهان برعهده دارد و به مناسبت روز جهانی شیر مدرسه هر سال برنامه های متنوعی در کشورها برگزار می شود.
وی با بیان اینکه طرح شیر مدرسه دو هدف مهم را دنبال می کند، ادامه داد: اولین هدف ایجاد عادت و رفتار ماندگار در کودکان برای استمرار مصرف شیر از کودکی تا بزرگسالی و سالمندی است. دومین هدف اطمینان از دریافت کافی مواد مغذی مورد نیاز رشد کودکان به ویژه کفایت دریافت کلسیم است که در دوران کودکی، نوجوانی و جوانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
جذب کلسیم تا 30 سالگی!
وی گفت: جذب کلسیم تنها تا حدود 30 سالگی اتفاق می‌افتد و میزان جذب آن در سنین 8 تا 18 سالگی چند برابر بقیه سنین است. میزان نیاز روزانه به کلسیم بالاست و این میزان جز از مسیر مصرف کافی و مستمر شیر و فرآورده های آن مانند، ماست، پنیر، کشک و دوغ به عنوان بهترین منابع غذایی کلسیم، تامین نمی شود. این توضیحات به خوبی گویای اهمیت توجه به شیر مدرسه است. غنی سازی شیر مدرسه با ویتامین D نیز می تواند به کمبود یکی از مهمترین ریز مغذی های مرتبط با ایمنی بدن در کشور پایان دهد. این طرح در گذشته با کمک وزارتخانه های بهداشت و آموزش و پرورش و همکاری صنعت شیر کشور، مطالعه و نتایج بسیار مطلوبی داشته است.
عبداللهی با بیان اینکه اجرای طرح شیر مدرسه در ایران در حال حاضر به دلیل بحران کووید 19 و تعطیلی مدارس اجرا نمی شود، افزود: در سال های قبل از بحران کرونا نیز به دلیل عدم تخصیص بودجه های مصوب این طرح در مدارس اجرا نشد. تجربیات بین المللی نشان می دهد اعتبار طرح شیر مدرسه از سه طریق دولت ها، خانواده ها و زنجیره های مرتبط با صنعت شیر تامین می شود. در برخی از مناطق سازمان های مردم نهاد و خیریه نیز در این امر مشارکت می کنند. در ایران متولی برنامه شیر مدرسه، دولت است و اگر ناتوان از تامین بودجه باشد، طرح متوقف می شود. اهمیت مصرف شیر در ارتقای شاخص سلامتی، ایمنی بدن، طول عمر همراه با سلامتی و کارآمدی، افزایش بهره هوشی، سلامت دندان‌ها و استحکام استخوان‌ها به اندازه‌ای است که در صورت فرهنگسازی مناسب بخش‌های دیگر اجتماعی و به ویژه خانواده‌ها در این کار سهیم خواهند شد.
ضرورت بازتشکیل کارگروه‌های مرتبط با احیای طرح شیر مدرسه
وی ادامه داد: دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت با توجه به مسئولیت ذاتی خود انتظار دارد تا کارگروه های مرتبط با احیای طرح شیر مدرسه مجددا تشکیل و این مهم در دستور کار قرار گیرد.
مصرف شیر و افزایش ایمنی بدن
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت تصریح کرد: آسیب شناسی اجرای طرح در گذشته، مطالعه دقیق تر تجربیات موفق بین المللی و نیز متنوع کردن منابع تامین مالی طرح به ویژه خانواده ها، مهمترین دستور کار این کارگروه ها خواهد بود. دفتر بهبود تغذیه جامعه آمادگی خود را برای پذیرش مسئولیت هماهنگی احیای این طرح مهم اعلام می کند. بی تردید کمک به افزایش سرانه مصرف شیر باعث ارتقای شاخص سلامتی و کاهش هزینه های درمان و نیز افزایش طول عمر همراه با سلامتی و کارآمدی جامعه خواهد شد.
منبع: ايسنا