نقش موثر کارشناسان دادگستری در پیشگیری از وقوع جرم

امیر مرتضوی امروز در نشست خبری بزرگداشت هفته قوه قضائیه که در مرکز امور کارشناسان رسمی دادگستری خراسان رضوی برگزار شد، در خصوص اهمیت آموزش در حوزه کارشناسی و قضایی اظهار کرد: یکی از نکاتی که همیشه باید در دستور کار قرار بگیرد، موضوع آموزش است. با توجه به  تغییراتی که هر روز نسبت به جرایم و تنوع دعاوی رخ می‌دهد، باید آموزش‌ها برقرار باشد؛ یعنی هیچ مقام قضایی و هیچ مسئولی نباید احساس کند که بی‌نیاز از آموزش است.

مرتضوی با بیان اینکه همکاران مشغول در سازمان‌های قضایی تنها زمانی می‌توانند یک رای متقن صادر کنند که نظرات کارشناسی جامع و کامل باشد، ادامه داد: نظرات کارشناسان بعضا با یکدیگر متفاوت است.‌ برخی موارد که تفاوت فاحش است، محل ایراد است. اگر تفاوت فاحش نباشد، محدود کردن مراحل کارشناسی موثر خواهد بود؛ به این ترتیب که کارشناس در بدو امر تحقیقات جامع و کامل را انجام دهد و نظریه کارشناسی مستدل و مستند باشد.

معاون امور اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان رضوی خاطرنشان کرد: این نوع فعالیت به تکرار نشدن مراحل کارشناسی کمک خواهد کرد و نتیجه این خواهد بود که اطاله دادرسی را نخواهیم داشت. وقتی اطاله دادرسی باشد، رای محکم و متقن نخواهد بود. زمانی هم که رای مستحکم و متقن باشد، اعتراضی شکل نخواهد گرفت و خودبه‌خود مراحل دادرسی کم می‌شود. ما کارشناسانی داریم که با ظرافت و دقت بسیاری کار می‌کنند. خود این کارشناسان یک مقام قضایی هستند.

مرتضوی در خصوص نقش کارشناس در حل و فصل اختلافات عنوان کرد: نکته بعدی که مهم است، موضوع نقش کارشناسان در فصل خصومت است. گاهی اوقات کارشناس علاوه بر ارائه نظر کارشناسی، سعی در توجیه طرفین نیز دارد و تلاش برای دعوت به صلح و سازش می‌کند. خیلی از کارشناسان ما این نقش را علی‌رغم اینکه جزو تکالیف آن‌ها نیست، اجرا کرده‌اند؛ بنابراین انتظار ما این است که کارشناسان به این امر نیز ورود داشته باشند.

معاون امور اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان رضوی نکته بعدی را در رابطه با آسیب‌شناسی توسط کارشناسان عنوان کرد و افزود: باید آسیب شناسی نیز توسط کارشناسان صورت بگیرد؛ مثلا اگر کارشناس در حوزه‌ای نظرکارشناسی ارائه می‌دهد، راهکار آن را نیز بیان کند. بعضی از کارشناسان هنگام کارشناسی، مکاتبه‌ای با ما داشته و آسیب‌شناسی انجام می‌دهند.

مرتضوی با تاکید بر نقش موثر کارشناسان در کاهش پرونده‌های ورودی به دادگستری تصریح کرد: در این زمینه بخش‌نامه‌ای به همت معاون منابع انسانی دادگستری خراسان رضوی صادر شده که به تسریع این روند کمک می‌کند.

وی یکی از اهداف سند تحول قوه قضائیه را کمک به این قوه دانست و افزود: در راستای اجرای سند تحول قوه قضائیه، باید ببینیم ما چه کمکی می‌توانیم به این قوه کنیم. این تاکید مقام معظم رهبری نیز بوده است. لازمه این کار این است که تمام مراکز دست به کار شوند و در این زمینه به قوه قضائیه کمک کنند. هدف از تشکیل کانون وکلا و کانون کارشناسان و دفاتر خدمات قوه قضاییه این است که در کنار قوه قضاییه بازوی همراهی باشند و بتوانند باری را از قوه قضاییه کم کنند.

معاون امور اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان رضوی با تقدیر از اقدامات مرکز کارشناسان در خصوص تقسیم‌بندی کارشناسان و پیشگیری از اطاله دادرسی و تسهیل در اظهار نظرات، خاطرنشان کرد: انتظار داریم که امسال با قدرت بیشتری این امر دنبال شود و اعلام کنیم که کارشناس توانسته علاوه برکارشناسی در ۱۰ پرونده، صلح و سازش را نیز انجام دهند.

مرتضوی با بیان اینکه همه ادارات و سازمان‌ها در این زمینه دارای نقش هستند، تصریح کرد: بنابراین انتظار داریم تمام دستگاه‌ها در این راستا کمک کنند. حتی مطبوعات و اصحاب رسانه باید قوه قضاییه را در این امر یاری کنند. اصحاب رسانه در پیشگیری از جرایم نقش دارند و در اطلاع‌رسانی‌های به موقع نقش خود را ایفا کنند.

همچنین رئیس هیات مدیره مرکز کارشناسان دادگستری نیز در ادامه این نشست با بیان اینکه مرکز کارشناسان قوه قضاییه یکی از بازوان این قوه است که کمک به رفع و رجوع پرونده‌ها می‌کند، اظهار کرد: در خراسان رضوی بالغ بر ۵۵۰ کارشناس فعال داریم که در ادامه ۳۰۰ نفر به این تعداد اضافه خواهد شد.

حمیدرضا جعفری با اشاره به اینکه در مرکز کارشناسی ما با چند موضوع مواجه هستیم که کمک به کاهش پرونده‌ها در سیستم قضا می‌کند، ادامه داد: در وهله اول نحوه کارشناسی است که کارشناسان توجیه شوند که از آن‌ها چه خواسته شده و در همان حوزه ورود پیدا کنند. در این زمینه مساله فقط ارائه نظر کارشناسی نیست بلکه موضوع پیشگیری هم مطرح است. در واقع اگر کارشناس اقدامی انجام دهد که موجب پیشگیری شود، قطعا بسیار ثمربخش خواهد بود.

وی افزود: در حوزه خطوط دوچرخه‌سواری به صورت تساعدی پرونده‌های تصادفات ما بیشتر شده چرا که ایراداتی در این رابطه وجود دارد. این ایرادات را احصا و کارشناسی کرده‌ایم که با پیگیری قطعا آمار این تصادفات کاهش پیدا خواهد کرد.

رئیس هیات مدیره مرکز کارشناسان دادگستری از برنامه‌ریزی برای آموزش تخصصی کارشناسان ضمن خدمت خبر داد و بیان کرد: اساس رتبه‌بندی کارشناسان بر مبنای سند تحول قوه قضاییه صورت می‌گیرد و پس از این کارشناسان در یک سطح نخواهند بود. بر این اساس پرونده‌های مهم به کارشناسان خاص ارجاع داده می‌شود تا زودتر منتج به نتیجه شود. این رتبه بندی بر مبنای همین دوره‌های آموزشی صورت می‌گیرد.

جعفری ادامه داد: ما در مرکز کارشناسان، کمیسیون‌های تخصصی را تشکیل دادیم‌ که یکی‌ از وظایف آن آسیب‌شناسی پرونده‌هاست. این کمیسیون‌ها هم در بحث پیش‌گیری و هم در نوع کارشناسی به سیستم قضا کمک می‌کند تا از لحاظ کیفی و کمی حجم پرونده‌ها کم شود. در حوزه پیشگیری ارتباط مستقیم با مردم داریم. مردم باید قبل از تشکیل پرونده مشاوره بگیرند. من یقین دارم این کار اثربخش باعث می‌شود که عده‌ بسیاری که تصمیم به تشکیل پرونده دارند، این کار را انجام ندهند. عدم آگاهی از قوانین باعث می‌شود که افراد خود را در پرونده‌ها محق بدانند و پیگیری کنند؛ در حالی که ممکن است خود فرد مقصر باشد.

رئیس هیات مدیره مرکز کارشناسان دادگستری از ۱۲۶ تخلف در زمینه کارشناسی در سال گذشته خبر داد و عنوان کرد: البته این تخلفات تعمدی نبوده و عمدتا ناشی از سهل‌انگاری است. براساس ۱۲۶ مورد تخلفی که برای کارشناسان خود پرونده تشکیل داده‌ایم، آسیب شناسی جامعی انجام شده است. بعضی از این تخلفات به کارشناس و برخی دیگر به قاضی رسیدگی‌کننده بازمی‌گردد. بر اساس این گزارش ما پیشنهاداتی را خطاب به کارشناس و قاضی رسیدگی کننده و طرفین مطرح کرده‌ایم.

وی اضافه کرد: در حال حاضر عده‌ای از کارشناسان ما مدرک داوری نیز دریافت کرده‌اند و نیازی به ارجاع پرونده به داور نیست.

منبع:ایسنا