نگاهی به اِشکال‌های گفتاری و نوشتاری امروز
ایسنا/قزوین درباره درست خواندن و گفتن و نوشتن، تاکنون بسیار گفته‌اند و نوشته‌اند و شنیده‌ایم و خوانده‌ایم؛ ولی کافی نیست. پاسداشت زبان فارسی و برطرف کردن اشکال‌ها، نمی‌تواند به چندنوشته، برنامه، کتاب و جزوه منحصر باشد؛ بدین منظور بر آن شدیم تا برخی اشکال‌های رایج امروزی را که در گفتار و نوشتار مردم، فراوان دیده و شنیده می‌شود، یادآوری و اصلاح کنیم.
دکتر هادی انصاری، تحصیلکرده دکترای زبان و ادبیات فارسی، در مقاله خود با عنوان «درست بنویسیم و درست بخوانیم» که آن را در اختیار ایسنا قرار داده است، می‌نویسد: درباره درست خواندن و گفتن و نوشتن، تاکنون بسیار گفته‌اند و نوشته‌اند و شنیده‌ایم و خوانده‌ایم؛ ولی کافی نیست. پاسداشت زبان فارسی و برطرف کردن اشکال‌ها، نمی‌تواند به چندنوشته، برنامه، کتاب و جزوه منحصر باشد و اگر هر روز هم یادآوری شود، تکراری نخواهد بود و تأثیرخود را خواهد گذاشت.
حرف (ع)
عبدُاللّه / عبداله
واژه‌ی اللّه در همه‌ی ادوار تاریخ در نوشته‌های بزرگان ادب، همواره به شکل درست آن، یعنی با دوحرف (ل) نوشته شده است؛ (اللّه) اخیراً دیده می‌شود در اغلب نوشته‌ها، به ویژه در واژه‌هایی که با اللّه ترکیب شده، متأسفانه یک حرف (ل) را از این واژه می‌اندازند و (اله) می‌نویسند که نادرست است. البته واژه‌ی (اله) هم در عربی وجود دارد که در فارسی (اِلاه) تلفّظ می‌شود؛ ولی این واژه با (اللّه) در نگارش متفاوت است. چند نمونه ذکر می‌کنیم: عبدُ اللّه (نه عبداله) عبدُاللّهی (نه عبدالهی) فیضُ اللّه ( نه فیض اله) فیضُ اللّهی (نه فیض الهی) اَمانُ اللّه (نه امان اله) کرمُ اللّهی (نه کرم الهی) رحمتُ اللّه (نه رحمت اله) و….
عَدَم / عدم وجود
اغلب می‌نویسند و می‌گویند: این مرکز با عدم وجود امکانات اداره شده است و… یا؛ با عدم وجود متخصّصین، نمی‌توانیم موفّق شویم. غافل از این که عَدَم در عربی معنای ضدّ وجود دارد. وقتی وجود هست نیازی به گفتن عدم نیست و بر عکس. پس، به جای عدم وجود بهتراست بگوییم: با نبودِ..، با نداشتنِ… .
مثال:
با وجود استادان با تجربه، سطح علمی ما رشد کرد. (درست است) با عدم وجود استادان با تجربه، سطح علمی رشدنمی کند (نادرست است)
به دلیل نبودِ استادان با تجربه یا نداشتنِ استادان باتجربه، سطح علمی رشد نمی‌کند (درست است)
عَلَیهِ / برعَلیه
یکی ازمعانی (عَلی) درعربی، ضِدِّ یا مخالف چیزی است. بنایراین با ( بَر) که در فارسی یکی از معانی‌اش (ضد) است مترادف می‌شود. با این توضیح باید گفت: عَلَیهِ او شهادت داد؛ نه بر علیهِ او.
عَمَله اَکَره / عمله عکره
عَمَله، جمع مکسّر عامل به معنی کارگران است. اَکَره هم جمع مکسّر اَکاره است. اَکاره، به دهقان و برزگری می گویند که سهمی از زمین‌های دایر ندارد و به روستاهای مجاور برای کارگری می‌رود. گاهی با( وَ) همراه می‌شود: عَمَله و اَکَره؛ نوشتن این اصطلاح به صورت عمله عکره نادرست است.
منبع:ایسنا
حرف (ع)
عبدُاللّه / عبداله
واژه‌ی اللّه در همه‌ی ادوار تاریخ در نوشته‌های بزرگان ادب، همواره به شکل درست آن، یعنی با دوحرف (ل) نوشته شده است؛ (اللّه) اخیراً دیده می‌شود در اغلب نوشته‌ها، به ویژه در واژه‌هایی که با اللّه ترکیب شده، متأسفانه یک حرف (ل) را از این واژه می‌اندازند و (اله) می‌نویسند که نادرست است. البته واژه‌ی (اله) هم در عربی وجود دارد که در فارسی (اِلاه) تلفّظ می‌شود؛ ولی این واژه با (اللّه) در نگارش متفاوت است. چند نمونه ذکر می‌کنیم: عبدُ اللّه (نه عبداله) عبدُاللّهی (نه عبدالهی) فیضُ اللّه ( نه فیض اله) فیضُ اللّهی (نه فیض الهی) اَمانُ اللّه (نه امان اله) کرمُ اللّهی (نه کرم الهی) رحمتُ اللّه (نه رحمت اله) و….
عَدَم / عدم وجود
اغلب می‌نویسند و می‌گویند: این مرکز با عدم وجود امکانات اداره شده است و… یا؛ با عدم وجود متخصّصین، نمی‌توانیم موفّق شویم. غافل از این که عَدَم در عربی معنای ضدّ وجود دارد. وقتی وجود هست نیازی به گفتن عدم نیست و بر عکس. پس، به جای عدم وجود بهتراست بگوییم: با نبودِ..، با نداشتنِ… .
مثال:
با وجود استادان با تجربه، سطح علمی ما رشد کرد. (درست است) با عدم وجود استادان با تجربه، سطح علمی رشدنمی کند (نادرست است)
به دلیل نبودِ استادان با تجربه یا نداشتنِ استادان باتجربه، سطح علمی رشد نمی‌کند (درست است)
عَلَیهِ / برعَلیه
یکی ازمعانی (عَلی) درعربی، ضِدِّ یا مخالف چیزی است. بنایراین با ( بَر) که در فارسی یکی از معانی‌اش (ضد) است مترادف می‌شود. با این توضیح باید گفت: عَلَیهِ او شهادت داد؛ نه بر علیهِ او.
عَمَله اَکَره / عمله عکره
عَمَله، جمع مکسّر عامل به معنی کارگران است. اَکَره هم جمع مکسّر اَکاره است. اَکاره، به دهقان و برزگری می گویند که سهمی از زمین‌های دایر ندارد و به روستاهای مجاور برای کارگری می‌رود. گاهی با( وَ) همراه می‌شود: عَمَله و اَکَره؛ نوشتن این اصطلاح به صورت عمله عکره نادرست است.
منبع:ایسنا