هجوم به مهران بعد از پذیرش قطع‌نامه‌ی ۵۹۸
ارتش عراق در این تهاجم پایانی امیدوارانه در استان ایلام پیشروی می‌کرد و نوار مرزی را تا عمق چند ده کیلومتر اشغال کرده بود…
به گزارش ایسنا به نقل از تارنمای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، جنگ در روزهای نهایی وارد مرحله‌ای جدید شد و در تحولی تعیین‌کننده، پایان آن رقم خورد. ابتدا برتری نیرو و تجهیزات ارتش عراق در وضعیت خاصی کارآمد شد و کفه‌ی موازنه‌ی قدرت به سمت دشمن سنگین شد، اما بار دیگر نیروهای انقلابی نظام جمهوری اسلامی غلبه ایمان بر ابزار را نشان دادند و ابتکار عمل را از دشمن گرفتند. از آخر خرداد تا اواخر مرداد 1367، حکومت عراق با به‌کارگیری سازمان مجاهدین خلق ایران (منافقین) و ارتش تقویت‌شده‌ی خود، به سرزمین ایران اسلامی ازجمله مهران حملات متعددی کرد. رزمندگان جمهوری اسلامی در مقابل این حملات به مقابله برخاستند و متجاوزان را به فرار واداشتند.
پس از آن‌که جمهوری اسلامی ایران در 27 تیر 1367، پذیرش قطع‌نامه‌ی 598 را اعلام کرد، حاکمان بغداد بار دیگر خوی تجاوزگری خود را آشکار کردند و همانند آغاز جنگ، به منطقه‌ی وسیعی از مناطق مرزی استان ایلام حمله کردند، اما مردم ایران فراتر از معیارهای کلاسیک و فارغ از قیدوبندهای سازمان‌های نظامی، وارد عرصه‌ی کارزار شدند. عراقی‌ها با این تصور که پذیرش قطع‌نامه عزم ملی ایرانیان را متلاشی و آسیب‌پذیری جمهوری اسلامی را تشدید کرده است، پیش‌بینی می‌کردند که با وارد آوردن یک ضربه‌ی نظامی مؤثر، مناطق مهمی را تصرف خواهند کرد. یگان‌های ارتش عراق با این پندار، اول مرداد 1367، هم‌زمان از چهار محور به استان ایلام حمله کردند:
1. محور مندلی – سومار – تنگه کوشک – ایوان
2. محور ترساق – میمک – صالح‌آباد – سه‌راه کمربندی (سه‌راهی جندالله) – ایلام
3. محور زرباطیه – مهران – تنگه‌ی ترشابه
4. محور علی‌غربی – چیلات – دهلران – تنگه‌ی تینه - زرین‌آباد
در محور زرباطیه – مهران – تنگه‌ی ترشابه، هدف اصلی دشمن بعد از اشغال شهر مهران، عبور از تنگه‌ی ترشابه و الحاق با نیروهای شمالی در تنگه‌ی کنجانچم و تأمین دو جناح منطقه‌ی عملیاتی بود. قوای اشغالگر، با این هدف، پس از عبور از خط پدافندی لشکر 16 قزوین توانستند از طرف بهرام‌آباد، شهر مهران را تصرف و تا سه‌راهی صاحب‌الزمان نفوذ کنند. سپس به‌سوی تنگه‌ی ترشابه به حرکت درآمدند تا با گسترش دامنه‌ی مناطق اشغالی در عمق خاک ایلام، مواضع خود را تثبیت کنند.
درحالی‌که ارتش عراق در این تهاجم پایانی امیدوارانه در استان ایلام پیشروی می‌کرد و نوار مرزی را تا عمق چند ده کیلومتر اشغال کرده بود، مردم دلاور و شهادت‌طلب ایلام وارد عرصه شدند و با هدایت و فرماندهی لشکر 11 درحالی‌که ارتش عراق در این تهاجم پایانی امیدوارانه در استان ایلام پیشروی می‌کرد و نوار مرزی را تا عمق چند ده کیلومتر اشغال کرده بود، مردم دلاور و شهادت‌طلب ایلام وارد عرصه شدند و با هدایت و فرماندهی لشکر 11 امیرالمؤمنین (ع) در چهار محور هجوم دشمن به مقابله با متجاوزان پرداختند.
در محور سوم – یعنی مهران – اگرچه طولانی‌ترین درگیری رخ داد، اما این درگیری شدت چندانی نداشت. در این محور، 3 گردان سپاه و رزمندگان غیور دو ایل ملکشاهی و شوهان زیر نظر لشکر 11 امیرالمؤمنین (ع) در برابر مهاجمان صف‌آرایی کردند و به مقاومت پرداختند. در این محور، پس از بسته شدن مسیر پیشروی دشمن، آتش درگیری شعله‌ور و جنگ‌وگریزی آغاز شد که تا دو هفته ادامه داشت. سپس با پیوستن نیروهای تازه‌نفس که از محورهای دیگر آزاد شده بودند و پشتیبانی هلی‌کوپترهای حماسه‌ساز هوانیروز ارتش، خسارت سنگینی به قوای دشمن به‌ویژه به نیروهای زرهی‌اش وارد شد و دشمن به‌ناچار عقب‌نشینی کرد. اما در راه بازگشت، به دلیل مسدود شدن جاده، ناگزیر خود را از طریق دشت به تنگه‌ی کنجانچم و رضاآباد رساند و در مدخل سه‌راه کمربندی ایلام – مهران به نیروهای محور صالح‌آباد پیوست. در این محور نیز فشار سنگین رزمندگان اسلام – با کمک‌خلبانان قهرمان هوانیروز – دشمن را به عقب‌نشینی دیگری تا ارتفاعات غرب مهران در نزدیکی مرز واداشت.
منبع: مهران در تحولات جنگ ایران و عراق
منبع:ایسنا