هدفش احیا بود و نه انهدام
۳۹ سال پیش در چنین روزی یکی از هنرمندان تأثیرگذار دوره معاصر دار فانی را وداع گفت. رضا مافی که خالق نقاشی خط در دوره معاصر نیز محسوب میشود، در چهارم مهرماه سال ۱۳۶۱ به دلیل خونریزی مغزی از دنیا رفت و جامعه هنری را عزادار کرد. در گزارش حاضر نگاهی به زندگی این هنرمند به بهانه سالگرد درگذشتش خواهیم داشت.
سبک رضا مافی در هنر نقاشی خط
هر هنرمندی در خلق آثارش دارای سبکی است که فهم این روش و سبک به منظور فهم اثر آن هنرمند از اهمیت بالایی برخوردار است. به این منظور در این قسمت از گزارش حاضر اشارهای به سبک رضا مافی در خلق آثارش خواهد شد.
این هنرمند در خلق آثارش یکسو و تک بعدی نبود و به عبارتی به یک اندازه به هر دو بیان بصری سنتی و مدرن توجه داشت. این ویژگی در روش او، وی را از سایر هنرمندان متمایز کرده بود و در نهایت این تمایز نیز تشخیص آثار او را برای دوستداران هنر راحتتر کرده بود. بداهه پردازی در خلق اثر توسط این هنرمند نیز مولفه مهمی محسوب میشود چراکه او به احساسات آنی یا بداهه علاقه داشت و از طرفی آن را مهم نیز میدانست.
او درباره شیوه کار خود گفته بود: «هدف من زنده نگاه داشتن خط زیبای نستعلیق است. تابلوهای من بر پایه یک هنر اصیل و سنتی استوار است. از این رو با فارغ بالی جست و جو می کنم بی آنکه بخواهم ریشه این هنر را بخشکانم، چراکه هدف آن احیاست نه انهدام. فکر می کنم انواع خطوط و به ویژه خط نستعلیق از نظر فرم بسیار غنی است، با فراز و نشیبها و کشیدگیها و دوایر آن که کاملا حالات القایی زیادی را دربر دارند.»
رنگ در آثار رضا مافی چه نقشی دارند؟
اگر کمی به آثار این هنرمند با دقت نگاه کنیم، به این نکته پی خواهیم برد که زمینه بیشتر آثار او به رنگ قهوهای هستند که با عناصر نوشتاری متمایل به رنگ سیاه همراه میشود. این ترکیب رنگی از نظر مافی توانایی ویژهای در القای اصالت آثار قدیمی و کهنه را دارد. او همچنین بر این باور است که از این ترکیب رنگی بوی سنت، تجربه و کمال به مشام میرسد.
محمد شهبازی، استاد خوشنویسی به بهانه سالگرد درگذشت این هنرمند در گفتوگو با ایسنا درباره ترکیب رنگی آثار رضا مافی این چنین گفته است: «در زمینه خوشنویسی سنتی این هنرمند عمدتا از رنگهای مختلفی به عنوان مرکب استفاده کرده است. هم مشکی و هم قهوهای که این دو رنگهای مرکبهای سنتی ما نیز محسوب میشوند و از قدیم از آنها استفاده میشده اما رنگهای سفید نیز در آثار ایشان جای دارند.»
این هنرمند ادامه داد: «در کنار کارها و روشهای سنتیای که ایشان داشته است، آثاری به سبک مدرن نیز به چشم میخورد. مدرن به این معنی که با اضافه کردن رنگ و طرحهای مدرنتر آثاری خلق کردند که بعدها در دسته آثار مدرن قرار گرفت و ایشان را تبدیل به یکی از پیشروها نقاشی خط مدرن کرد.»
نمایشگاههایی با آثار رضا مافی
رضا مافی در طول زندگی هنری خود آثار زیادی از خود به جای گذاشت و نمایشگاههای متعددی در داخل و خارج از کشور برپا کرده بود. آخرین نمایشگاه آثار این هنرمند همچنین در سال ۱۳۵۸ در تهران به منظور بزرگداشت شهیدان راه آزادی برپا شد.
از جمله نمایشگاههایی که وی در طول دوران زندگانی خود برپا کرده بود، عبارتند از: برپایی نمایشگاه در موزه ایران باستان، نمایشگاه انفرادی در پاریس، نمایشگاه جمعی تالار دانشکدههای هنرهای زیبا و سایر موارد.
منبع: ايسنا