هدف ما در بررسی سیلاب مچ‌گیری نیست
به گزارش ایسنا – منطقه خوزستان، محمود نیلی‌احمدآبادی، در نشستی با دانشگاهیان خوزستان درخصوص بررسی آخرین وضعیت سیل و خسارت های ناشی از آن که امروز، پنج شنبه، 5 اردیبهشت ماه در دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد، اظهار کرد: تاکنون کشور از ظرفیت های دانشگاه به عنوان یک نهاد به خوبی استفاده نکرده است و بسیاری از مشکلاتی که امروز با آن مواجه هستیم، ناشی از عدم بهره مندی از این ظرفیت دانشگاه ها است. ممکن است فردی از دانشگاه در مراجع تصمیم گیری حضور داشته باشد و قطعا این حضور می تواند مغتنم باشد اما قطعا این به معنی حضور دانشگاه نیست، دانشگاه یعنی نهادی که تمام اجزای آن در یک موضوع مشارکت می کنند.
وی افزود: ما در ایران تجربه کار گروهی خیلی قوی چه در درون دانشگاه ها و چه در بین دانشگاه ها نداریم که این ایراد به ما وارد است. خوشبختانه می بینم که اکثر دانشگاه ها در سال های اخیر سعی کرده اند بر این مشکل فائق بیایند. شاید عدم حضور دانشگاهیان و عرضه خودشان در جامعه نیز یک مشکل بوده است، چراکه به استناد ظرفیت های علمی ما انتظار داریم دیگران به ما مراجعه کنند، در حالیکه شاید لازم باشد ما نیز حرکت هایی انجام دهیم و توانمان را به جامعه عرضه کنیم.
رییس هیات ویژه گزارش ملی سیلاب گفت: ما سعی کرده ایم نقیصه ها را به مرور برطرف کنیم. تشکیل کارگروه ها و تیم ها در درون دانشگاه ها و بین دانشگاه ها در سال های اخیر شکل گرفته است. در برخوردی که با مسئولان کشور داریم به خوبی این مساله را دیده ام که آن ها نیز تشنه راه حل و شنیدن حرف های مهم، موثر و علمی هستند. این فرصت برای مسئولان فراهم نشده است که همه نظریات را به شیوه هماهنگ استفاده کنند.
نیلی با اشاره به حکم رئیس جمهور در خصوص بررسی سیلاب، تصریح کرد: دومین باری است که چنین کاری به صورت ملی صورت می گیرد. تجربه اول ما در این زمینه در پلاسکو بود که بررسی در این زمینه به دانشگاه تربیت مدرس ارجاع داده شد که در این زمینه کار خوبی انجام شد و مبنای تشکیل دستورالعمل های جدیدی شد که می تواند کشور را در برابر مخاطره ای مثل آتش سوزی ساختمان های بلند محافظت کند. موضوع سیل در گستردگی آن در کشور، تنوع تخصص های موجود در آن و تاثیر اجتماعی آن با پلاسکو متفاوت است. در پلاسکو بیشتر مردم تهران درگیر بودند؛ حادثه پلاسکو به عنوان یک رخداد تاسف برانگیز برای همه مهم بود اما روی زندگی مردم و شرایط محیطی تاثیر اندکی داشت. اما سیل یک بحث ملی است و استان های متعددی را در بر گرفته است.
وی ادامه داد: موضوع سیل بسیار گسترده تر است و پدیده سیل را می توان اینگونه تعبیر کرد که نتیجه کارهای اشتباه انجام شده و کارهای انجام نشده است. اگر این گزارش بتواند به این دو موضوع به خوبی پاسخ دهد، کار بزرگی در کشور انجام داده است. نهادهای مدنی موجود در کشور نهادهای چندان بزرگی نیستند و در مقایسه با ظرفیت دانشگاه ها، دانشگاه ها به لحاظ حرفه، تخصص، مرجعیت و بی طرفی، ویژه هستند. دانشگاه ها نشان داده اند جزو سالم ترین و بی طرف ترین نهادهای کشور هستند.
از توانایی متخصصان دانشگاه های درگیر سیلاب استفاده می شود
رییس هیات ویژه گزارش ملی سیلاب گفت: وقتی بررسی سیلاب به دانشگاه تهران پیشنهاد شد ما با اشتیاق پذیرفتیم چراکه فکر کردیم کار دانشگاه تهران در بکارگیری همه ظرفیت های علمی کشور می تواند در خدمت کشور قرار گیرد. نگاه ما این است که از همه متخصصین و به ویژه دانشگاهیانی که در سیلاب های اخیر جزو مناطق آسیب دیده از سیل هستند، باید استفاده شود. اما مساله ما زمان و سرعت عمل است. زمان تعیین شده 6 ماه است زیرا بعد از 6 ماه ممکن است گزارش اثربخشی نداشته باشد. تاثیر اجتماعی و تحت تاثیر قرار گرفتن سازمان ها و نهادها از رخدادهایی که در ایران رخ می دهد، محدود است؛ به همین دلیل باید هر ساختاری که دیده می شود بتواند این گزارش را در 6 ماه ارائه دهد.
نیلی گفت: در لیست هیات به جز دکتر شفاعی، از اساتید دانشگاه های شهرستان ها کسی وجود ندارد، دلیل این مساله نیز به علت سرعت کار بود اما در ادامه در همه کارگروه ها از ظرفیت همه دانشگاه ها استفاده می کنیم. برای هر بخش تعدادی سوال از سوی رئیس جمهور مطرح شده است. با بررسی هایی که انجام شد 15 کارگروه در این هیات تشکیل شده است. علاوه بر این ها یک کارگروه تلفیق نیز تشکیل شده است که وظیفه دارد اطلاعات را برای ارائه به رئیس جمهور و جامعه در کنار یکدیگر قرار دهد. هر کارگروه حداقل هفت عضو دارد و در این کارگروه ها نیز قرار شده است حتما از همکاران ما از دانشگاه های درگیر سیل حضور داشته باشند.
هیات ویژه بررسی سیلاب یک هیات کاملا مستقل است
وی ادامه داد: ما در عین حال که می خواهیم توانمندی های دانشگاه را اثبات کنیم به دنبال یک راهکار برای آینده هستیم. این بحث بسیار مهم تر است. تلاش می کنیم تیم هایی که تشکیل می شود متشکل از افرادی باشد که در حوزه تخصصی خود از برترین ها باشند. کارگروه ها در قالب یک تالار گفت و گو به یکدیگر متصل خواهند بود. این تالار گفت و گو یک سامانه است که در آن سامانه همه اعضا به اطلاعات و نظریات دسترسی دارند.
رییس هیات ویژه گزارش ملی سیلاب گفت: هیات ویژه بررسی سیلاب یک هیات کاملا مستقل است و زیر نظر هیچ دستگاه دولتی و ارگانی نیست و گزارش را مستقیما به رئیس جمهور ارائه می دهد. این استقلال برای ما یک فرصت است که تحت تاثیر هیچ نهاد یا جریانی قرار نگیریم اما ممکن است گزارشاتی را که هیات ارائه می دهد باب طبع همه نباشد.
در ارائه گزارش سیلاب، هدف ما مچ گیری نیست
نیلی تصریح کرد: هیات ویژه بررسی سیلاب در چهار مرحله سیلاب را بررسی می کند؛ مرحله اول روایت دقیق و مستند از آنچه رخ داده است، مرحله دوم آسیب شناسی، مرحله سوم درس ها و آموزه های ما و مرحله چهارم نیز ارائه راهبرد است. سیل یک رویداد ناگوار بود که نباید بگذاریم دوباره در آینده به این شکل رخ دهد. در این گزارش ها هدف اصلی ما مچ گیری نیست اما ممکن است وقتی گزارش تهیه می شود کاستی ها نشان دهد کم کاری ها در چه جاهایی انجام شده است. البته قطعا در روند انجام کار، تقصیرها باید گفته شود. اما در این گزارش نگاه ما تنها بر این مساله متمرکز نیست، بلکه هدف اصلی ما جلوگیری از تکرار این مشکل است.
وی ادامه داد: اگر می خواهیم این گزارش وارد حاشیه نشود و واقعا دیده شود و مورد استفاده قرار گیرد، باید با مشخص کردن راهبردها، روایت و آسیب شناسی، کار را انجام دهیم. در خلال این کار نیز حتما تقصیرها مشخص می شود.
رییس هیات ویژه گزارش ملی سیلاب خاطرنشان کرد: بعید است یک گزارش بتواند همه مسائل کشور را مشخص کرده و آن ها را حل کند. باید توقع دیگران و خودمان را از این گزارش محدود کنیم. این گزارش و علم ما محدودیتی دارد اما باید اطمینان داشته باشیم که از همه ظرفیتمان استفاده می کنیم. برخی موضوعات لزوما در چهارچوب این گزارش قرار نمی گیرد. در زمینه بسیاری از مشکلات، دانشگاه ها دارند کار می کنند. لزومی ندارد ما منتظر یک گزارش سیلاب بمانیم. به طور مثال مساله فقر یا مسائل اجتماعی محدود به استان خوزستان نیست. ممکن است برخی موارد در خوزستان پررنگ تر باشد. ما باید در موضوعات اجتماعی نیز وارد شویم، آن ها را آسیب شناسی کرده و برایشان راه حل ارائه کنیم.
نیلی افزود: در دانشگاه تهران در حوزه های مختلف تلاش کرده ایم گزارشاتی تهیه کرده و با آسیب شناسی مشکلات، برای آن ها راه حل ارائه دهیم. انتظار نداشته باشید جامعه ای که این مشکلات در آن ایجاد شده است به راحتی و به سرعت به این گزارش ها پاسخ دهد و خود را اصلاح کند، تغییرات اجتماعی بسیار کند اتفاق می افتند. انتظار نداشته باشیم که به محض تهیه شدن گزارش سیلاب، اجرا کنندگان آمادگی پذیرش داشته باشند. ما نیازمند قانع کردن آن ها در این موضوعات هستیم. در این کارگروه یکی از بحث ها مسائل فرهنگی اجتماعی است. تحلیل این موضوع در حوزه سیل نیازمند بررسی های متعدد عالمانه و آگاهانه است که وقتی ما گزارش نهایی را تنظیم کردیم، با حداقل ایراد مواجه شویم.
وی گفت: ما نمی توانیم گزارشی تهیه کنیم که هیچ نقدی بر آن وجود نداشته باشد اما باید گزارشی تهیه کنیم که همه بپذیرند این گزارش علمی تهیه شده و همه اطلاعات موجود در آن آمده است اما ممکن است در جمع بندی در آن اختلاف نظر وجود داشته باشد. باید این گزارش آنقدر پشتوانه داشته باشد تا برای فردی که می خواهد بر اساس این گزارش اقداماتی انجام دهد، اعتماد به نفس ایجاد کند.
رییس هیات ویژه گزارش ملی سیلاب افزود: یکی از دلایلی که بسیاری کارها در کشور ما انجام نمی شود، نداشتن آگاهی به موضوع و ندانستن راه حل نیست بلکه مساله نداشتن اعتماد به نفس در افراد و نداشتن اطمینان به اینکه در اجرا موفق می شوند، است. ما می دانیم که خیلی چیزها درست است اما آنقدر مقاومت در برابر ما زیاد است که فکر می کنیم توان اجرای آن را نداریم. یکی از کارهایی که این گزارش باید انجام دهد این است که مقاومت ها را به حداقل برساند و بتواند اعتماد به نفس و شرایط لازم را برای کسی که می خواهد کار درست را انجام دهد، فراهم کند.
تخصص ها و توانمندی ها با مسئولیت ها همخوانی ندارد
نیلی خاطرنشان کرد: یکی از موضوعاتی که به نظر ما خیلی مهم است مساله ساختار، منابع انسانی و آموزش است. شاید بسیاری از مشکلاتی که ما با آن ها مواجه هستیم به این دلیل است که آدم ها سر جایشان نیستند. تخصص و توانمندی افراد با مسئولیت آن ها همخوانی ندارد، گاهی مساله روشن است و راه حل نیز مشخص است اما فردی که مسئولیت دارد، لزوما تخصص لازم برای حل مشکل را ندارد.