هزاران زخم نهفته بر روح و روان کودکان کار!

در پیاده رو راه میرفتم که صدایی نظرم را به خود جلب کرد، “خانم توروخدا، خانم میشه بخری، خانم یچیزی بخر ازم”. سرم را به آرامی برگرداندم پسربچه ای بود با موهای بور و چشمانی روشن، نگاهمان به هم خیره شد، گفتم چی داری و اوگفت: جوراب به قیمت‌های مختلف نمیدانستم از او خرید کنم یا نه ناگهان یادم افتاد به یک جفت جوراب احتیاج داشتم یکی را برداشتم و پولش را به او دادم ، ناگهان از سمت راستم دختری را دیدم با کاپشن بلند صورتی که به من نزدیک می‌شد متعجب شدم فکر کردم دنبال مادرش می‌گردد  اما در دست او گل‌های رز را دیدم. “خانم گل نمیخوای” از روبه رو پسر بچه‌ دیگری به من نزدیک شد “خانم‌من باطری دارم،  کش، سوزن، چیزای دیگه هم دارم، متاثر بودم شاید من هم به تنهایی نمیتوانستم از پسشان بربیایم نمی‌شد که از همه، همه چیز بخرم حتی وقتی نیازی نداشتم، گفتم از دوستت خریدم و پول زیادی همراهم نیست،گفت:” از من که نخریدی، تو پول نداری؟ الان تو کارتت ۲۰۰ میلیون تومن پوله! من در حیرت از جمله‌ای که می‌شنیدم و کمی خنده‌ام هم گرفته بود. گفتم پدرت کجاست، گفت: سرکار و مادرش نیز در خانه است اما درسش را نیز می‌خواند. پس از این مکالمه به سمت دیگر خیابان رفت.
باید گفت،  اوضاع اقتصادی خانواده‌ها با توجه به تورم خیلی خوب نیست.
بسیاری از خانواده ها را می‌شناسم که از تمکن مالی نسبتا خوبی برخوردار بودند اما با وجود کرونا و تورم کمی از درآمدشان کاسته شده و پسر بچه های خود را به کابینت سازی و شاگرد ارایشگاه و غیره فرستادند. اینگونه که پیش می‌رویم به نظر می‌رسد امار کودکان کار رو به افزایش باشد و این سیل را کسی جلودارش نیست.روان کودکان کار پر از ضربه ها و زخم های عمیق و متعدد است، شبیه آدمی که از هزار طرف ،هزار بار چاقو خورده است.معلوم نیست در پس نگاه پرسش‌گر کودکانی که در سر چهارراه‌ها ایستاده‌اند چیست؟

*اهمیت حقوق کودکان کار

سعید ابراهیمی استاد حقوق دانشگاه مازندران با اشاره به اهمیت حقوق کودکان کار اظهار کرد:حمایت های جسمانی از سلامت  کودکان کار به سختی و به کندی صورت می‌گیرد و احتمالا در بحث مداخله برای کاهش مشکلات سلامت روان، بی‌توجهی‌ها و ناملایمات بیشتر است.

*تعداد کودکان کار رو به افزایش است

وی با اشاره به اینکه با وجود اقدامات انجام شده به دلیل افزایش نرخ تورم اینگونه به نظر می‌رسد که تعداد کودکان کار رو به افزایش است، اظهار کرد: والدین نباید تحت هیچ شرایطی کودک خود را وارد مسایل اقتصادی کنند، زیرا آسیب آن جبران ناپذیر خواهد بود ضمن اینکه به کارگیری کودکان از سنینی جرم محسوب می‌شود.

این استاد دانشگاه در تعریف کودک کار گفت: به طور دقیق می‌توان گفت کودک کار به کودکی گفته می شود که به واسطه فقر، مشکلات اقتصادی ، فرهنگی یا توسط باند و مافیا به مدت طولانی ومستمر به کار گرفته می‌شود.

ابراهیمی ادامه داد: کودکان کار معمولا در معرض آسیب های جسمی، روحی، روانی و اجتماعی قرار دارند؛ از تحصیل محروم هستند و به نیازهای کودکی آنان توجهی نمی شود  و همچنین خطرات زیادی آن ها را تهدید می‌کند.

وی افزود:ایران در سال ۸۰ به حقوق بنیادین کار پیوسته است،در قوانین ایران «به کار گماردن افراد کمتر از ۱۳تا ۱۵ سال تمام ممنوع است، کارفرمایانی که افراد کمتر از ۱۵ سال را به کار بگمارند، مستوجب مجازات خواهند بود.

استاد حقوق دانشگاه مازندران خاطرنشان کرد:  بر طبق قانون برنامه ششم توسعه در راستای حمایت از کودکان کار و ماده ۷۸، دولت مکلف است در راستای تحقق عدالت اجتماعی و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر و بسط پوشش‌های امدادی، حمایتی و بیمه‌ای و پیشگیری و کاهش آسیب‌های اجتماعی اجرایی کند.

*آسیب های پیش روی کودکان کار

ام‌البنین باقر نژاد روانشناس بالینی،در گفت‌وگو با ایسنا نیز در باره آسیب کودکان کار و نحوه برخورد با آنها اظهار کرد: کودکان کار عموما تجربه آسیب زایی در مواجهه با بزرگسالان داشته‌اند که موجب سلب اعتماد آنها شده است.

وی خاطرنشان کرد: برخی از آن ها به علت خشونت و اعتیاد خانواده، خانه را ترک گفته اند و به خیابان روی آورده‌اند و بی تردید در معرض آسیب‌های بیشماری هستند.

این روانشناس گفت: با توجه به مشکلاتی که به لحاظ روحی در این کودکان دیده می ‌شود، این ضرورت احساس می‌شود که  افرادی که با کودکان خیابانی برخورد می‌کنند با این قشر، حساس، صبورانه و بدون قضاوت برخورد کنند.

باقرنژاد ادامه داد: روانکاوها و مشاوران نیز برای نزدیک شدن به این کودکان  باید به مدت طولانی در کنار کودکان بوده و با پیوستن به بازی های آن‌ها راه  ارتباط برقرار کردن با آن‌ها را ایجاد کنند.

*لزوم برخورد صحیح مردم با کودکان کار

وی با اشاره به تاثیر برخورد صحیح مردم با این کودکان تاکید کرد: وقتی با کودکی که چیزی در دست دارد برخورد می‌کنید، در صورتی که احساس نیاز به کالا یا خدمات ارائه  شده کردید و علاقه به خرید داشتید مانند یک فروشنده کاملا عادی با انها برخورد کرده و با صحبت کردن با او حس ارزشمندی به وی هدیه دهید.

این روانشناس بالینی ادامه داد: در صورت پرداخت پول اضافه به کودک و یا عدم دریافت کالا ممکن است کودکان کار در خانواده به خاطر بردن پول بیشتر ارزشمند­تر شناخته بشوند و همین موضوع موجب شودکه از کودک برای جلب توجه و دریافت ترحم بیشتر برای کسب درآمد فشار مضاعفی به کودک وارد کنند.

باقر نژاد با اشاره به اهمیت برخورد مردم با کودکان کار به دلیل تبعات ایجاد شده تصریح کرد: بسیاری از کودکان کار تحت جبر معیشتی مجبور به کار کردن هستند در نتیجه این گونه رفتارهای ترحم ­آمیز از سوی مردم از کودک‌کار یک تکدی گر می‌سازد.

وی در پاسخ به اینکه در صورت خرید نکردن از کودک کار نحوه برخورد به چه صورتی باشد تا آسیب کمتری به همراه داشته باشد،گفت:اگر به آن کالا  نیازی ندارید بدون خشونت و ترحم،  دوستانه و قاطعانه و همراه با لبخند بگویید نیازی به کالا ندارید و در صورت اصرار  مبتنی بر خرید کالا، موضوع بحث را عوض کنید که رفتار سرباز زدن را احساس نکنند تا آسیب کمتری به آنها وارد شود.

این روانشناس گفت:مسامحه کاری، ترحم، تجاوز و خشونت در سبک زندگی خیابانی و یا کاری برای کودکان کار، عوارض نامطلوبی بر روح و روان آنها دارد که روان پزشکان، روان شناسان، پزشکان و مشاوران حقوقی می‌توانند در بهبود وضعیت روحی انها موثر باشند.

منبع:ایسنا