هشدار درباره رفتارهای خارج از عرف در جلسات مشاوره؛ کدام رفتارها ممنوع است؟

دکتر علیرضا آقایوسفی با اشاره به ارائه خدمات روانشناسی و مشاوره از سوی افرادی که پروانه اشتغال ندارند و بعضا سوء استفاده‌هایی که در این راستا از مراجعین می‌شود، اظهار کرد: روانشناسان و مشاوران موظف‌اند در فرآیند مصاحبه تشخیصی، درباره تمام اطلاعات لازم برای تشخیص مشکل مراجع را از او سوال کنند و از این رو روانشناس و مشاور می‌تواند حتی شخصی ترین سوالات را از مراجع بپرسد اما اینکه این سوالات به جا و یا نا به جا پرسیده شده است تنها توسط مشاوران و روانشناسان متخصص امکان پذیر است و مردم نمی‌توانند این موارد را تشخیص دهند.

به گفته این دانشیار دانشگاه پیام نور، روانشناسان و مشاوران موظف‌اند حتی سوالات بعضا شخصی را نیز از مراجع بپرسند چراکه پاسخ این سوالات برای شناخت بیشتر مراجع و هدایت او در جهت پیدا کردن خطاها و کشف راه حل‌های از بین بردن خطاها لازم است.

این روانشناس در عین حال این را هم گفت که مراجع می‌تواند در صورت عدم تمایل، به سوالات روانشناس و مشاور خود پاسخ ندهد اما همین امر منجر به سخت شدن همراهی روانشناس و مشاور و ادامه دادن جلسه مشاوره می‌شود.

آقایوسفی با تاکید بر اینکه بروز رفتارهای خلاف قانون از سوی روانشناسان و مشاوران در جلسات مشاوره جرم محسوب می‌شود، با ذکر مثالی تصریح کرد: برای مثال اگر مراجعی مورد ضرب  وشتم قرار گرفته باشد، روانشناس و مشاور حق  ندارد  از مراجع تقاضا کند که بدنش را به او نشان دهد. همچنین مشاور و روانشناس نمی‌تواند تحت هیچ شرایطی مراجع غیر هم‌جنس خود را لمس کند و تنها روانشناس و مراجع هم‌جنس می‌توانند در ابتدا و انتهای جلسه برای رعایت ادب با یکدیگر دست دهند که این مورد نیز در شرایط پاندمی کووید ۱۹ انجام نمی‌شود. از سوی دیگر مشاور و روانشناس نمی‌تواند از مراجع بخواهد در جلسات درمان اعمالی حاکی از رفتار جنسی انجام دهد. این موارد معمولا در آیین نامه اخلاق حرفه‌ای روانشناسان و مشاوران آمده و تمام روانشناسان و مشاوران از این موارد مطلع هستند و خوب هست مردم نیز بدانند.

به گفته وی، دریافت هدیه از مراجع و ایجاد روابط دوگانه یا چندگانه میان روانشناس و مراجع، بازنمایی رفتارهای جنسی و لمس مراجع غیر هم‌جنس در حین جلسات ممنوع است و روانشناسان و مشاوران تنها می‌توانند درباره مسائل و مشکلات مراجعین با آنها صحبت کنند.

این بازرس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور، در مورد نحوه ثبت شکایات پیرامون تخلفات جلسات مشاوره و روانشناسی نیز خطاب به مردم تاکید کرد: اگر افراد شاهد تخلفاتی بودند و مورد سوء استفاده قرار گرفته‌اند، می‌توانند به معاونت انتظامی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره در تهران و یا به شورای استانی در هر استان مراجعه کنند. افراد باید شکایت خود را کتبا همراه با شماره ملی، آدرس، شماره تلفن و نام خود ثبت کنند تا توسط هیات های بدوی رسیدگی به تخلفات، بررسی شود.

وی همچنین با بیان اینکه استاندارد مکتوبی برای وقت دهی جلسات مشاوره و روانشناسی به مراجعین وجود ندارد، درباره ساعات خارج از عرف جلسات مشاوره و روانشناسی، تصریح کرد: اگرچه استاندارد مکتوبی در این زمینه وجود ندارد اما ساعت کار جلسات باید در ساعات عرف و نهایتا تا ۱۰ و نیم شب در زمستان و یا حداکثر تا ۱۱ شب در تابستان باشد و جلساتی که پس از نیمه شب و در ساعات ۱۲ و یک یا دو نیمه شب برگزار شوند، قابل قبول نیستند.

آقایوسفی در پایان سخنان خود، خطاب به مردم تاکید کرد: هر مراجعی این حق را دارد که در آغاز جلسات از روانشناس و یا مشاور خود بخواهد نام و نام خانوادگی کامل خود و شماره پروانه فعالیت خود در سازمان نظام روانشناسی را در اختیار او قرار دهد و حتی درخواست کند تا پروانه اشتغال مشاور یا روانشناس را ببیند. در پروانه اشتغال نوشته شده است که روانشناس یا مشاور چه تحصیلاتی دارد و در چه حوزه‌ای می‌تواند کار کند و خدمات ارائه دهد. افراد باید در همان حوزه‌ای که اجازه فعالیت و پروانه اشتغال دارند مشغول به ارائه خدمات شوند.

منبع: ايسنا